Ông Hun Sen hối thúc xây kênh đào Phù Nam Techo "càng sớm càng tốt"

"Tôi khuyên các nhà lãnh đạo chính phủ không nên mất quá nhiều thời gian để suy nghĩ về vấn đề này. Dự án nên khởi động càng sớm càng tốt. Tôi nghĩ chính phủ nên tổ chức lễ động thổ", Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen tuyên bố trong bài phát biểu về kênh đào Phù Nam Techo hôm 16/5.

"Chúng ta phải trở nên độc lập trong lĩnh vực giao thông vận tải và điều này vượt xa sự phát triển kinh tế xã hội đơn thuần", cựu Thủ tướng Campuchia nói thêm.

Ông Hun Sen cho biết kênh đào Phù Nam Techo sẽ giúp tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường cho hàng hóa của Campuchia bằng cách giảm chi phí vận chuyển, đồng thời kênh đào này cũng sẽ đóng vai trò là hệ thống thủy lợi ở phía tây nam Campuchia.

Ông Hun Sen nói thêm, kênh đào Phù Nam Techo sẽ giúp tăng sản lượng cá và nuôi cá, đặc biệt giúp giảm lũ khi Campuchia bị lũ lụt. Ngoài ra, kênh đào này cũng sẽ đóng góp cho du lịch và người dân sẽ được hưởng lợi từ dự án này.

Trước đó, Phó Thủ tướng Campuchia Sun Chanthol cho biết lưu lượng nước qua kênh đào Phù Nam Techo dự kiến là 5m3/s, tương đương 0,053% lưu lượng sông Mekong.

Theo ông Sun Chanthol, con kênh sẽ được sử dụng để tưới tiêu trên đất liền và đánh bắt cá. Ông cho biết tuyến đường ngắn hơn của kênh đào ra biển dành cho sà lan và tàu từ và đến Phnom Penh chở hàng dệt may và nguyên liệu thô, điều này sẽ làm giảm phát thải khí nhà kính.

Ông nói thêm, dự án có sự tham gia của nhiều tổ chức như Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản, Ngân hàng Phát triển châu Á, Ban Thư ký Ủy hội sông Mekong, Công ty TNHH Tư vấn Vận tải Đường thủy - công ty con của Công ty Xây dựng Vận tải Trung Quốc (CCCC).

Ông Chanthol nói rằng, Campuchia đã thực hiện trách nhiệm theo Hiệp định Mekong năm 1995 bằng việc thông báo dự án kênh đào Phù Nam Techo cho Ủy hội sông Mekong vào tháng 8 năm ngoái.

Tuy nhiên, Ủy hội cho biết, Campuchia đã không chia sẻ nghiên cứu khả thi của kênh đào mặc dù nhiều bên đề nghị và Ủy hội đã hai lần gửi thư đề nghị chính thức vào tháng 8 và tháng 10 năm ngoái.

Theo Đánh giá tác động cơ sở hạ tầng vật chất và xã hội của chính phủ Campuchia, dự án dự kiến sẽ tác động đến 1.585 ngôi nhà ở và 149,5ha đất ở, cùng các tác động môi trường và xã hội khác.

Theo báo cáo, sau khi dự án đi vào vận hành, vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của Campuchia qua đường thủy của Việt Nam dự kiến sẽ giảm từ mức 33% hiện tại xuống còn 10%.

Đồ họa về dự án kênh đào Phù Nam Techo, đường màu đỏ là phần kênh đào sẽ xây dựng, đường màu xanh là một phần sông Bassac hiện có (Đồ họa: Straits Times).

Kênh đào Phù Nam Techo dự kiến được khởi công vào cuối năm nay sau khi Tập đoàn quốc doanh Cầu đường Trung Quốc đạt được thỏa thuận triển khai dự án tại một hội nghị Sáng kiến Vành đai và Con đường diễn ra hồi tháng 10 năm ngoái. Dự án dự kiến được hoàn thành sau 4 năm với kinh phí khoảng 1,7 tỷ USD.

Theo kế hoạch, con kênh sẽ có chiều rộng 100m ở thượng nguồn, 80m ở hạ nguồn, sâu 5,4m. Kênh kéo dài khoảng 180km (chỉ kém kênh đào Suez hơn 10km) từ Phnom Penh đến tỉnh ven biển Kep của Campuchia. Kênh đào sẽ chạy qua 4 tỉnh gồm Kandal, Takeo, Kampot và Kep với tổng dân số 1,6 triệu người sinh sống hai bên đường thủy.