"Nút thắt" nào khiến ngân hàng khó giảm mạnh phí dịch vụ?

Trước những tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19, ngành ngân hàng vẫn cần tăng cường đầu tư cho công nghệ để vừa đảm bảo an hoạt động thanh toán, vừa nỗ lực giảm phí dịch vụ cho khách hàng.

Tuy nhiên, trong nỗ lực đó, ngân hàng lại đang gặp “nút mắc” không thể một mình tháo gỡ, cần sự sẻ chia từ các đối tác để góp phần đưa chính sách miễn, giảm phí cho khách hàng đạt hiệu quả cao nhất.

Theo ước tính, tổng số tiền phí dịch vụ thanh toán mà các ngân hàng miễn, giảm cho khách hàng đến hết năm 2020 sau 2 đợt giảm phí là khoảng 1.004 tỷ đồng.

Liên tiếp miễn, giảm phí dịch vụ

Trong giai đoạn cả nước đang cùng chung tay phòng, chống dịch COVID-19, ngành Ngân hàng đã liên tục điều chỉnh giảm và mở rộng đối tượng giảm phí dịch vụ để hỗ trợ khách hàng. NHNN đã 2 lần liên tiếp chỉ đạo Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (Napas), các NHTM, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện miễn, giảm các loại phí dịch vụ thanh toán, nâng cao chất lượng dịch vụ thanh toán và phục vụ tốt nhất cho nhu cầu thanh toán trực tuyến...

Đồng thời, NHNN ban hành Thông tư số 04/2020/TT-NHNN điều chỉnh giảm 50% mức phí giao dịch thanh toán liên ngân hàng qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng để hỗ trợ cho các TCTD tiếp tục giảm phí dịch vụ chuyển tiền liên ngân hàng cho người dân, doanh nghiệp. Đặc biệt, các TCTD áp dụng chính sách miễn phí đối với giao dịch chuyển tiền ủng hộ phòng, chống dịch COVID-19 và hạn hán, xâm nhập mặn qua tài khoản ngân hàng.

Việc giảm phí đã tác động không nhỏ đến doanh thu nhưng thống kê cho thấy, đến nay, đã có 100% ngân hàng xác nhận thực hiện chính sách miễn/giảm phí cho khách hàng đối với giao dịch giá trị nhỏ (từ 2 triệu đồng trở xuống) và khoảng 63% giao dịch thanh toán của khách hàng qua giao dịch thanh toán liên ngân hàng 24/7 qua NAPAS được áp dụng miễn hoặc giảm phí.

Ước tính tổng số tiền phí dịch vụ thanh toán mà các ngân hàng miễn, giảm cho khách hàng đến hết năm 2020 sau 2 đợt giảm phí là khoảng 1.004 tỷ đồng.

Tăng cường đầu tư cho công nghệ

Nhiều ngân hàng đã có những đầu tư lớn cho công nghệ, gia tăng các sản phẩm dịch vụ mang hàm lượng tri thức và công nghệ cao nhằm triển khai chiến lược ngân hàng số để tăng thu nhập từ phí dịch vụ, giảm dần sự phụ thuộc vào tín dụng.

Thực tế cho thấy, để triển khai dịch vụ, ngoài chi phí đổi mới và đầu tư nâng cấp dành cho công nghệ, các ngân hàng vẫn đang phải chi trả các khoản chi phí cho đối tác hợp tác cung cấp dịch vụ ngân hàng điện tử cho khách hàng như: phí chuyển tiền trả trung gian thanh toán đối với các giao dịch chuyển tiền liên ngân hàng; phí tin nhắn phát sinh trong quá trình khách hàng sử dụng dịch vụ của ngân hàng trả cho nhà mạng/công ty cung cấp dịch vụ đầu số: tin nhắn biến động số dư tài khoản, chi tiêu thẻ, xác thực giao dịch, tin nhắn thông báo lịch trả tiền vay/sao kê thẻ… Ngoài ra, còn các chi phí để duy trì vận hành hệ thống của ngân hàng.

Bà Nguyễn Hồng Vân, Giám đốc Trung tâm thẻ của Vietcombank chia sẻ, đối với mảng dịch vụ thẻ, các ngân hàng đều phải đầu tư rất nhiều, với chi phí rất lớn cho các hạng mục hạ tầng hệ thống xử lý giao dịch thẻ, hệ thống máy ATM/máy thanh toán thẻ (EDC), bảo trì bảo dưỡng hệ thống ATM/EDC…

Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay các ngân hàng còn phải đầu tư thêm chi phí nâng cấp hệ thống ATM/EDC/Hệ thống xử lý/hệ thống bảo mật nhiều lớp để tuân thủ các yêu cầu từ cơ quan quản lý về đảm bảo chất lượng dịch vụ và an toàn cho giao dịch thanh toán thẻ cũng như để phù hợp với xu thế thanh toán mới, công nghệ cao.

Cần sự chia sẻ của các đối tác

Ngân hàng nỗ lực giảm phí dịch vụ cho khách hàng nhưng trong nỗ lực đó lại đang gặp “nút mắc” không thể một mình tháo gỡ. Trong khi doanh số phát hành và thanh toán giảm mạnh do tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19, các ngân hàng phải trả tin nhắn SMS cao gấp 3 lần so với tin nhắn thông thường; bên cạnh đó lại gánh nhiều loại phí từ Visa, MasterCard, vừa thu theo số lượng giao dịch, vừa thu theo doanh số giao dịch, dẫn tới tình trạng thu phí chồng phí với cùng một giao dịch.

Theo các ngân hàng, việc thu phí của Visa, MasterCard đã gián tiếp ảnh hưởng đến người dùng thẻ khi nhiều cửa hàng, quán ăn tìm cách từ chối thanh toán thẻ để yêu cầu khách hàng trả tiền mặt hoặc thu phí ngược lại khách hàng. Điều đó phần nào hạn chế quá trình thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.

Để đồng hành, chia sẻ khó khăn với khách hàng, các ngân hàng cũng rất cần sự chung tay phối hợp từ nhà mạng, các tổ chức thẻ quốc tế thông qua giảm phí tin nhắn SMS, phí giao dịch. Điều này không chỉ giúp chia sẻ bớt gánh nặng cho các ngân hàng, mà còn đem lại lợi ích thiết thực cho khách hàng của hai bên.

Mới đây, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã có văn bản đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông xem xét giảm mức giá cước tin nhắn xuống tương đương với mức giá cước tin nhắn thông thường (áp dụng cho dịch vụ nhắn tin giữa các cá nhân đơn lẻ) hoặc ít nhất giảm 50% mức giá cước tin nhắn hiện đang áp dụng với các ngân hàng. Với Visa và MasterCard, Hiệp hội Ngân hàng đề nghị 2 tổ chức trên có chính sách miễn, giảm các loại phí để cho các ngân hàng trong nước.

Ông Đào Minh Tuấn - Chủ tịch Hội Thẻ ngân hàng Việt Nam, cho biết: "Hiện thẻ quốc tế mang thương hiệu Visa, MasterCard chiếm hơn 70% trên thị trường. Do vậy nếu Visa, MasterCard giảm phí thì các ngân hàng sẽ có điều kiện giảm phí cho các điểm chấp nhận thanh toán, thúc đẩy được thanh toán không dùng tiền mặt".