Nước Mỹ: Sự tha hóa trong lòng đỉnh cao

Chuẩn Mỹ hoặc "giá trị Mỹ" đã vượt lên rất cao so với phần còn lại. Tuy nhiên, khi sự tha hóa diễn ra trong lòng đỉnh cao còn khủng khiếp hơn những gì chúng ta nghĩ!

Nạn phân biệt chủng tộc tại Mỹ có nguồn gốc cùng với lịch sử hình thành quốc gia đặc biệt này. Khi người châu Âu đến và thống trị “tân lục địa” đã mở đầu thời kỳ đen tối với người châu Phi - người da đen bị buôn bán sang Mỹ làm nô lệ.

Năm 1865, chế độ nô lệ được bãi bỏ bởi Tu chính án thứ 13 trong Hiến pháp Mỹ. Trải qua hàng trăm năm, lớp “khai quốc công thần” tại Mỹ đã không còn, bây giờ là con cháu họ, kể cả người da trắng lẫn da màu vẫn cùng nhau xây dựng nước Mỹ cường thịnh. Nhưng tư tưởng phân biệt vẫn không thể tẩy sạch!

Nói rộng hơn, bất bình đẳng xã hội trong các vấn đề sắc tộc, tôn giáo, giới tính, vùng miền, quốc gia, lãnh thổ..., không chỉ nước Mỹ mới có. Thậm chí, nhiều quốc gia phương Đông hiện nay còn xem nam, nữ là hai thứ không thể dung hòa khi nói đến con người và gia đình.

Hoặc, tại Ấn Độ, trong lịch sử còn chia ra nhiều đẳng cấp con người theo thứ tự “vàng, bạc, đồng”. Tại Trung Quốc và Việt Nam còn chia ra giai cấp thống trị và bị trị; quan lại, địa chủ và thứ dân; con sãi và con vua...

Dĩ nhiên, những điều ấy đã là lịch sử và từng đại diện cho một xu thế, và bây giờ ít nhiều bị vùi lấp đâu đó dưới các vỏ bọc khác nhau, ít được nhắc đến, song không phải đã bị triệt tiêu hoàn toàn.

Nhưng vì sao tại Mỹ, một cái chết của người da màu lập tức được đặt dưới lăng kính phân biệt chủng tộc? Thực sự người da trắng không phạm phải những sai lầm kinh thiên động địa trong lịch sử Mỹ? Vì sao cử tri Mỹ từng chọn người da màu Obama làm Tổng thống tới 2 nhiệm kỳ? Phải chăng có sự “cơ cấu” tối cao nào đó để xoa dịu vết đau lâu đời của người Mỹ?

Với một đất nước có tới 9 múi giờ, 95 dân tộc khác nhau được lắp ghép, với hàng chục chủng tộc nội bộ, nước Mỹ không “nội chiến âm ỉ” mới là chuyện lạ. Và đó là sự xung khắc văn hóa, tín ngưỡng, tập tục, kinh tế hơn là màu da, thứ bậc xã hội.

Bất bình đẳng thu nhập, chênh lệch giàu nghèo ngày càng lớn, sự bất định của chính sách đối ngoại, đối nội sau mỗi nhiệm kỳ Tổng thống..., nhưng thứ này mới thực sự là nguyên nhân dẫn đến rối ren tại Mỹ.

Mỹ hiện có 41 triệu người thuộc diện nghèo (chuẩn Mỹ), 46% trong số đó thuộc diện cực nghèo. Khoảng 1,5 triệu hộ gia đình với gần 3 triệu trẻ em sống với thu nhập dưới 2USD/ngày.

Nhưng có điều, số nghèo này chia đều ở hầu hết các sắc tộc, màu da, xuất xứ. Thậm chí, người Mỹ da trắng thuộc diện nghèo còn đông hơn 8 triệu người so với người Mỹ da màu!

Hệ thống an sinh xã hội tại Mỹ bắt đầu tệ đi từ năm 1970, các quy tắc bảo vệ người lao động bị nới lỏng, ngân sách chi cho giáo dục và cộng đồng sụt giảm. Bất ngờ là tại Mỹ, tỷ lệ trẻ em nghèo lên tới 25%, cao nhất trong nhóm cac nước phát triển.

Khoảng cách giàu nghèo tại Mỹ bị nới rộng, tính trung bình vào đầu thập niên 80, top 1% người giàu nhất tại Mỹ kiếm tiền nhiều gấp 27 lần so với 50% dân số ở nhóm dưới cộng lại. Ngày nay con số này lên tới 81 lần.

Để làm hài lòng doanh nghiệp, tăng sức đề kháng trong cuộc chiến thương mại, Tổng thống Trump đã ban hành đạo luật cải cách thuế trị giá 1,5 nghìn tỷ USD. Nhưng đạo luật này chỉ có ý nghĩa với các ông chủ công ty, họ càng thêm giàu có nhờ ưu đãi từ chính phủ. Còn người lao động, tầng lớp nông dân hầu như không với tới.

Tiến sỹ Alston (Đại học New York) bình luận: “Số tiền đó có thể được sử dụng để xóa đói, giảm nghèo nếu chính phủ quyết tâm. Nhưng thực tế không như vậy”.

Với những bức bối về mặt tâm lý xã hội của 45 triệu người thất nghiệp do COVID-19, được hậu thuẫn bởi những đạo luật tự do - số lượng người này có thể xuống đường bất cứ khi nào họ muốn. Hoặc có thể dễ dàng bị dắt mũi bởi âm mưu chính trị đằng sau một sự việc tưởng chừng rất nhỏ. Nhưng đó lại là đặc sản được chấp nhận tại xứ cờ hoa.

Đến thời điểm này, có thể nói, khẩu hiệu “nước Mỹ trên hết” của D. Trump không chứa bất cứ nội hàm nào cả. Nó luôn được biểu hiện bằng những cuộc đánh đấm bên ngoài, xung khắc khắp nơi, bác bỏ tất cả nếu điều đó không tuân theo lợi ích Mỹ.

Chuẩn Mỹ đã vượt lên tất cả, nhưng không có nghĩa nó không tồn tại khoảng tối. Thậm chí sự tha hóa trong lòng một đỉnh cao còn khủng khiếp hơn những gì chúng ta biết qua báo chí.