Nước đôi

Ông Ranil Wickremesinghe được quốc hội Sri Lanka chọn làm tổng thống hôm 20/7 gửi đến đồng bào hai thông điệp đối lập. Ông dọa trấn áp biểu tình nhưng nói mình là bạn của nhân dân. Phát ngôn nước đôi cho thấy ông không dễ bị đánh bại song cũng khó đạt niềm tin.

Tại lễ nhậm chức 21/7, ông Wickremesinghe ở tuổi 73 nói gắt. “Chúng tôi sẽ kiên quyết xử lý theo luật pháp”, ông phát biểu ở quốc hội, nơi canh giữ nghiêm ngặt hơn bình thường. Sau lưng ông có cảnh sát trưởng và các tướng quân đội.

Quả nhiên hôm đó, cảnh sát vũ trang đã tảo thanh. Rạng sáng 22/7, an ninh đột nhập lều biểu tình, bắt chín người, ba trong số đó bị thương. “Buổi đầu tiên mà ông ấy đã dùng súng đạn”, Rajeevkanth Rajkumar, nhân viên công ty xây dựng tham gia biểu tình hôm thứ Sáu nói. Nhiều người đoán đợt đàn áp mới sẽ sớm diễn ra.

Tân tổng thống từng sáu lần giữ chức thủ tướng dường như không ngại để lộ quan hệ với gia tộc vừa bị lật đổ. Đến chúc mừng ông có cả cựu thủ tướng Mahinda Rajapaksa, anh trai cựu tổng thống Gotabaya Rajapaksa đang lưu vong. Ngày 22/7, ông trao ghế thủ tướng cho nghị sỹ Dinesh Gunawardena, bạn cũ và nổi tiếng “cực trung thành với dòng họ Rajapaksa”, theo The Guardian.

Kỳ ở chỗ, người đứng đầu đất nước đang hứng lạm phát 59% có vẻ phát ngôn trái ngược. Vài giờ sau khi thắng thuyết phục đối thủ, 134 phiếu so với 82 chủ yếu nhờ các nghị viên của đảng SLDP thuộc nhà Rajapaksa, ông tỏ ý giữ khoảng cách với gia tộc này. “Tôi không phải là bạn của anh em Rajapaksa. Tôi là bạn của nhân dân”, ông nói với báo chí lúc rời một chùa Phật Giáo.

Ông biết rõ nếu không được lòng quần chúng, nhiệm kỳ hai năm của ông sẽ khó muôn bề. Ông khoe kinh nghiệm đàm phán quốc tế, vào lúc giá thực phẩm cao hơn 80% so với năm ngoái. Tỷ lệ nợ trên GDP tăng từ 42% năm 2019 lên 104% năm 2021, trong khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đóng băng khoản vay mới. Chủ tịch Trung Quốc hứa giúp ông vượt khủng hoảng, giữa lúc nợ nước này, ít nhất 5 tỷ USD, vẫn chưa trả và không có dấu hiệu được cắt nợ.

Tuyên bố nước đôi của tân tổng thống có thể liên quan đến hai hiện tượng trái ngược. Quốc hội, nơi phe đối lập với đảng của dòng họ Rajapaksa vẫn ở thế yếu, ủng hộ ông hết lòng khi tân nội các với 17 bộ trưởng được lập. Ngược lại, IMF chưa nối lại đàm phán cho vay khi thấy cơn giận của người biểu tình có dấu hiệu tái phát nặng và nhắm vào ông. Không thể phớt lờ điềm gở do chính ông gây ra sau nhậm chức: lên truyền hình gọi họ là phát xít.