Nỗi niềm “đất vàng” phố cổ

Vốn được mệnh danh là những khu đất “vàng” giữa lòng Hà Nội, mặt bằng khu phố cổ luôn được giới đầu tư săn đón. Thế nhưng trong thời gần đây, hàng loạt mặt bằng tại phố cổ đang bị bỏ trống, cửa hàng lần lượt đóng cửa. Theo các chuyên gia, cần một thời gian dài để trở lại thời kỳ “hoàng kim” trước đây.

Làn sóng trả mặt bằng tăng cao

Treo tấm biển sang nhượng cửa hàng đã 2 tháng nay thế nhưng vẫn chưa tìm được khách, anh Nguyễn Đức Ngọc - chủ cửa hàng bán đồ lưu niệm trên phố Hàng Gai (Hà Nội) cho biết, đây là những tháng kinh doanh khó khăn nhất sau gần 5 năm gắn bó với phố cổ Hà Nội.

Từ đầu năm khi xuất hiện dịch, anh luôn cố gắng duy trì cửa hàng bằng cách cắt giảm bớt nhân viên, đưa hàng lên các trang bán online để vớt vát doanh số. Tưởng như đã cầm cự vượt qua khó khăn, sẵn sàng đón khách du lịch quay trở lại khi dịch đã được kiểm soát thì đợt dịch lần thứ hai xảy đến đã khiến anh Ngọc quyết định sang nhượng cửa hàng.

Giá thuê mặt bằng là 60 triệu đồng/tháng, chưa kể cộng thêm chi phí thuê nhân viên và nhiều chi phí khác. Trước kia khách du lịch mà đặc biệt là du khách quốc tế nhiều nên doanh thu ổn định. Từ vài tháng nay gần như mỗi tháng mình đều bù lỗ cả trăm triệu đồng. Không còn khả năng tài chính, mình đành sang nhượng cửa hàng để chuyển sang kinh doanh online và chờ dịch qua đi sẽ tìm một mặt bằng mới, anh Ngọc cho biết.

Cũng giống như anh Ngọc, hàng loạt chủ cửa hàng trên các con phố trung tâm như Hàng Đào, Hàng Muối, Hàng Bạc, Hàng Bông… đều đã treo biển sang nhượng cửa hàng, cho thuê mặt bằng. Khảo sát trên một số con phố như Hàng Gai, Hàng Đào, gần 50% cửa hàng đã đóng cửa. Ở các con phố khác, tình hình cũng không khả quan hơn, từ 20% - 30% cửa hàng treo biển cho thuê.

Phần lớn các cửa hàng dừng hoạt động là tiệm cafe, đồ lưu niệm, trụ sở các công ty lữ hành, du lịch…

Theo các chủ cửa hàng, mặc dù để chia sẻ khó khăn với người thuê, chủ nhà đã giảm giá tiền, lùi thời gian đóng tiền thuê nhưng vẫn không cải thiện được nhiều tình hình. Đa phần mặt bằng phố cổ đều có giá cho thuê cao nên ít người có đủ tiềm lực tài chính để bù lỗ trong thời điểm này, nhất là khi dịch chưa có dấu hiệu chấm dứt hoàn toàn.

Không chỉ các cửa hàng nhỏ lẻ, nhiều thương hiệu thời trang, đồ ăn uống lớn cũng đang dần dần rời bỏ phố cổ do không có khách. Đại diện một thương hiệu thời trang cho biết, dịch Covid-19 buộc doanh nghiệp tái cấu trúc hoạt động, giảm thiểu những chi phí không cần thiết. Vì vậy, thay vì có 3 cửa hàng trên phố cổ, nhãn hiệu thời trang này quyết định chỉ giữ lại một cửa hàng chính, đẩy mạnh kênh bán hàng qua thương mại điện tử.

Trước đây, mặt bằng phố cổ luôn trong tình trạng “cháy hàng”, nhất là đối với những vị trí đẹp ở các con phố trung tâm, chủ nhà còn có thể lựa chọn ai trả tiền cao hơn sẽ được thuê mặt bằng với giá cả trăm triệu đồng tùy theo diện tích, có nơi lên tới gần 300 triệu đồng/tháng.

Thực tế là, dù đã đưa ra nhiều hỗ trợ bao gồm điều chỉnh giá thuê, các điều khoản thuê thuận lợi hơn, đồng thời đàm phán lại các điều khoản, các chủ nhà vẫn dự báo tỷ lệ trống sẽ gia tăng, đồng thời giá thuê sẽ giảm do khách thuê tìm cách thắt chặt chi tiêu.

Đã đến lúc phải thay đổi

Chuyên gia kinh tế TS.Đinh Trọng Thịnh cho rằng, tình trạng nhà mặt phố Hà Nội, nhất là khu vực phố cổ xuống giá cho thuê trong thời gian gần đây là một điều dễ hiểu do ảnh hưởng trực tiếp của dịch Covid-19.

Vị chuyên gia này lý giải, phố cổ Hà Nội vốn là nơi có đặc thù văn hóa, là nơi tập trung nhiều địa điểm tham quan du lịch và phần lớn việc kinh doanh phụ thuộc nhiều vào lượng khách quốc tế, vì vậy khi không có khách du lịch, tình hình kinh doanh sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, giá cho thuê mặt bằng tại phố cổ luôn ở mức cao, dao động từ vài chục cho tới hàng trăm triệu đồng nên những người kinh doanh khó có thể trụ nổi nếu tiềm lực tài chính không mạnh.

Ngoài ra, sự lên ngôi của kinh doanh online, thương mại điện tử trong mùa dịch cũng khiến nhiều người từ bỏ mặt bằng truyền thống để cắt giảm chi phí. Rõ ràng xu hướng số hóa sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nên việc các doanh nghiệp tái cấu trúc lại hoạt động để đem lại hiệu quả cao nhất là điều bắt buộc. Xu hướng thuê nhà mặt phố và trung tâm thương mại sẽ giảm trong tương lai, ông Thịnh cho biết.

Theo chuyên gia, đã đến lúc chủ cho thuê mặt bằng để kinh doanh cần thay đổi bằng nhiều cách như giảm giá cho thuê, có những điều khoản hợp đồng thuận lợi hơn, thời gian hợp đồng ngắn hơn so với hợp đồng kéo dài từ một năm đến vài năm như trước đây. Đồng thời cần chủ động sửa sang lại mặt bằng, thiết kế những tiện ích thuận lợi như nơi gửi xe, có thể chia nhỏ diện tích để tạo điều kiện cho khách thuê.

Một chuyên gia bất động sản cũng cho rằng, sẽ cần một thời gian dài, có thể là 1 năm để hồi phục lại thị trường mặt bằng cho thuê tại phố cổ, tuy nhiên giá thuê cũng sẽ giảm từ 10% - 20% so với thời kỳ “hoàng kim”.

Đánh giá triển vọng của thị trường cho thuê Hà Nội trong thời gian tới, Savills dự báo giá thuê trung bình dự báo sẽ giảm khoảng 2% trong năm 2020 và phục hồi chậm vào năm 2021. Đồng thời đại dịch đã định hình lại thị trường với nhiều xu hướng mới, khách thuê sẽ ngày càng tập trung vào môi trường thân thiện với nhân viên, sức khỏe của nhân viên và nơi làm việc chất lượng cao. Ngoài ra, xu hướng làm việc từ xa cũng sẽ “lên ngôi”.