Nới lỏng tiêu chí mua nhà ở xã hội

Những nội dung mới trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) sẽ tạo cơ chế thông thoáng hơn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp ở đô thị.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) do bộ này chủ trì soạn thảo, Chính phủ trình, đã được Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 5 và dự kiến sẽ thông qua tại kỳ họp 6 sắp tới. Dự thảo luật có 8 nhóm chính sách, trong đó có nhóm chính sách quan trọng về nhà ở xã hội (NƠXH).

Dễ tiếp cận hơn

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh, Chính phủ đã chỉ đạo sửa đổi Luật Nhà ở sao cho bảo đảm thống nhất với các pháp luật khác liên quan về đất đai, đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản; cải cách thủ tục hành chính; khơi thông, phát huy các nguồn lực, có những chính sách khuyến khích doanh nghiệp tích cực tham gia đầu tư dự án NƠXH. "Riêng nhóm chính sách về NƠXH, Chính phủ đã trình và được Quốc hội thống nhất sẽ có hiệu lực ngay sau khi dự án luật được Quốc hội thông qua" - ông Sinh khẳng định.

Đề cập các chính sách NƠXH, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết dự thảo luật đã sửa đổi nhiều nội dung. Cụ thể, dự thảo luật bổ sung chính sách nhà ở cho công nhân ở khu công nghiệp (gồm NƠXH và nhà lưu trú), chính sách nhà ở cho lực lượng vũ trang…

Về đối tượng thụ hưởng chính sách NƠXH, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng, dự thảo luật sửa đổi theo hướng giảm bớt các thủ tục trong việc xác định đối tượng mua NƠXH. Dự thảo trước đây có 3 tiêu chí, gồm cư trú, thu nhập và nhà ở. "Dự thảo lần này bỏ tiêu chí về cư trú, vì đã là công dân Việt Nam thì chỉ cần có đủ điều kiện về thu nhập và nhà ở là được quyền mua NƠXH" - Thứ trưởng Bộ Xây dựng giải thích.

Dự án nhà ở xã hội EHomeS Nam SG huyện Bình Chánh, TP HCM Ảnh: SƠN NHUNG

Điều kiện về thu nhập cũng được xem xét theo hướng mở rộng, nâng lên ở mức thu nhập cao hơn so với hiện hành. "Về điều kiện nhà ở, trước đây nếu có nhà ở nhưng dưới 10 m2 thì mới là đối tượng mua NƠXH, nay có thể xem xét lên 15 m2/người, giống một số nước trong khu vực" - ông Sinh so sánh.

Dự thảo luật cũng đề cập các chính sách cải cách thủ tục hành chính, nhất là về đầu tư, giao đất, lựa chọn chủ đầu tư, xác định giá bán, giá thuê mua NƠXH. "Với những nội dung mới này trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), thời gian tới sẽ tạo cơ chế thông thoáng hơn, thúc đẩy phát triển NƠXH cho người thu nhập thấp ở đô thị và cán bộ, công chức, công nhân lao động trong các khu công nghiệp…" - ông Nguyễn Văn Sinh tin tưởng.

Cần tạo thuận lợi hơn nữa cho người mua nhà

Ông Ngô Quang Phúc, Chủ nhiệm CLB Thị trường và Địa ốc SaigonTimes, cho rằng nếu Luật Nhà ở (sửa đổi) nới lỏng một số điều kiện cho người mua NƠXH thì sẽ tạo thuận lợi hơn cho người có nhu cầu, vốn rất đông. Tuy nhiên, cần xem xét việc người mua NƠXH làm ở đâu, thu nhập thế nào thì mới được mua để thuận lợi trong việc trả nợ; nếu không sẽ có chuyện liên quan lưu trú…

Ngoài ra, theo ông Phúc, khó khăn về NƠXH lâu nay vẫn là thiếu quỹ đất. Vì vậy, nhà nước cần sớm tạo quỹ đất để thu hút doanh nghiệp tham gia đấu giá làm NƠXH. Khi nguồn cung NƠXH tăng lên thì sẽ gia tăng cơ hội cho người thu nhập thấp mua được nhà.

Vợ chồng anh Phan Minh Hải - chị Phan Thị Nhi (ở trọ tại quận Bình Tân, TP HCM) làm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, do làm tự do, nhận việc cá nhân nên không có thu nhập và lương cố định. Vì vậy, họ khó chứng minh thu nhập để có thể mua NƠXH dù mỗi tháng có thể kiếm được khoảng 20 triệu đồng. Anh Hải mong có cách nào đó để chứng minh thu nhập dễ dàng hơn, để anh có thể mua được NƠXH thay vì phải ở thuê như hiện nay.

Theo ông Nguyễn Hồng Lương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư Phát triển NƠXH TP HCM, hiện nay, công nhân, người nhập cư ở thành phố khá nhiều. Vì vậy, họ cần có nhà ở giá rẻ nhưng điều quan trọng là họ không có thu nhập ổn định. Vấn đề đặt ra là thành phố cần có nhiều doanh nghiệp dám nghĩ dám làm, tham gia xây dựng NƠXH với giá bán tầm 20 triệu đồng/m2 để phục vụ nhu cầu cho cư dân.

Ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành, cho rằng việc bỏ điều kiện cư trú khi mua NƠXH là đương nhiên vì chúng ta đã bỏ sổ hộ khẩu. Tuy nhiên, Chính phủ và các địa phương cũng cần cân nhắc, đưa ra quy định phù hợp nhằm quản lý hiệu quả ở các đô thị lớn. Bởi lẽ, khi bỏ quy định về cư trú, có thể xuất hiện tình trạng ồ ạt nhập cư vào các đô thị lớn, như TP HCM. Từ đó sẽ không bảo đảm về an sinh xã hội, chỉ tiêu dân số. Trong khi đó, các tỉnh cũng xây dựng NƠXH nhưng lại thừa…

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, hiệp hội cũng đã có văn bản kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung quy định về điều kiện thu nhập của các đối tượng được mua, thuê mua NƠXH. Cụ thể, đối tượng này phải thuộc diện không nộp thuế thu nhập hoặc chịu thuế bậc 1 theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân đối với các khoản từ tiền công, tiền lương để phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay.

TS CẤN VĂN LỰC, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ quốc gia:

Cần mở rộng đối tượng

Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định về các đối tượng được thụ hưởng chính sách NƠXH nhưng thực tế, một số đối tượng, như người có công với cách mạng, không thực sự "mặn mà" với NƠXH. Trong khi đó, một số đối tượng có nhu cầu rất cao về NƠXH thì chưa được quy định, như người có thu nhập trung bình thấp. Do đó, cần xem xét để mở rộng đối tượng được thụ hưởng chính sách NƠXH.

Bên cạnh đó, cần bỏ quy định yêu cầu người mua NƠXH không phải nộp thuế thu nhập cá nhân đối với các khoản thu nhập từ tiền công, tiền lương, bởi quy định này phức tạp, gây ra nhiều yêu cầu về giấy tờ, thủ tục hành chính, ảnh hưởng đến người dân. Thay vào đó, dự thảo luật nên quy định theo hướng người được mua, thuê mua NƠXH là những người có mức thu nhập dưới mức phải nộp thuế.

Ông LÊ HỮU NGHĨA, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Xây dựng Lê Thành:

Cần nới quy định về thu nhập

Theo tôi, nếu nới điều kiện mua NƠXH thì cần nới quy định về thu nhập, từ 11 triệu đồng/tháng trước đây lên 15 triệu đồng/tháng để người có nhu cầu có cơ hội mua, không phải lo lách quy định... Việc này còn để những người chưa có nhà ở có cơ hội được sở hữu NƠXH.

Tháo gỡ vướng mắc ở các dự án

Ngày 21-9, Chủ tịch HĐND TP HCM Nguyễn Thị Lệ, Trưởng Đoàn giám sát của HĐND thành phố, đã khảo sát thực tế dự án NƠXH giai đoạn 2 thuộc khu nhà ở Nguyên Sơn tại huyện Bình Chánh.

Tại buổi khảo sát, đoàn ghi nhận một số khó khăn của địa phương cũng như của chủ đầu tư trong việc triển khai, thực hiện dự án NƠXH trên địa bàn, nhất là khi thực hiện các chính sách hỗ trợ về vốn, thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, trình tự thủ tục xét duyệt mua bán NƠXH, thủ tục xin cấp giấy chứng nhận căn hộ NƠXH...

Đoàn giám sát đã làm việc với UBND huyện Bình Chánh về việc triển khai, thực hiện các dự án NƠXH trên địa bàn giai đoạn 2016-2025. Theo báo cáo của UBND huyện Bình Chánh, giai đoạn 2016-2020, huyện đã hoàn thành và đưa vào sử dụng 3.222 căn hộ; đang thực hiện nghiệm thu để đưa vào sử dụng 1.344 căn NƠXH (giai đoạn 2021-2025).

Giai đoạn 2016-2025, Bình Chánh dự kiến nghiệm thu, đưa vào sử dụng chỉ khoảng 423.736 m2 sàn với 4.566 căn NƠXH - chiếm tỉ lệ chỉ 14,37% chỉ tiêu mét vuông sàn và 10,76% chỉ tiêu căn hộ so với tổng số chỉ tiêu theo kế hoạch đã duyệt (khoảng 2.949.495 m2 sàn với khoảng 42.442 căn NƠXH).

Theo bà Nguyễn Thị Lệ, trên địa bàn Bình Chánh có 19 dự án triển khai chậm tiến độ hoặc chưa triển khai. Vì vậy, huyện cần theo dõi, hỗ trợ chủ đầu tư các dự án đẩy nhanh tiến độ triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng, điều chỉnh quy hoạch, thủ tục đầu tư, thi công xây dựng...; bảo đảm tiến độ đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, quan tâm thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với các dự án để bảo đảm chủ đầu tư thực hiện đầy đủ các quy định liên quan chất lượng công trình, pháp lý, PCCC, nghiệm thu đưa vào sử dụng... Huyện Bình Chánh cần phối hợp với các sở, ngành để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các dự án NƠXH trên địa bàn.