Nỗi lo “chiến tranh” tiền tệ ở châu Á

Đồng yên Nhật suy yếu gây ảnh hưởng tới các quốc gia xuất khẩu trong khu vực. Điều này có thể khiến Trung Quốc sẽ phá giá đồng nhân dân tệ, châm ngòi cho cuộc chiến tranh tiền tệ ở châu Á.

Đồng yên lao dốc

Vào cuối tháng 4, đồng yên giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1992 so với đồng nhân dân tệ của Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản. Bên cạnh đó, đồng yên cũng gần như yếu nhất so với đồng won của Hàn Quốc kể từ năm 2008.

Khi đồng yên đang ngày một chạm tới những mức thấp kỷ lục, một số nhà đầu tư đang nghĩ tới kịch bản gần như không thể tin được tại châu Á, đó là một loạt các cuộc phá giá tiền tệ sẽ diễn ra, có nguy cơ gây ra cuộc chiến tranh tiền tệ tại châu Á.

Có ý kiến cho rằng đã có sự can thiệp khiến cho đồng yên bị kéo xuống mức thấp nhất trong vòng 34 năm trở lại đây, tuy nhiên điều này cũng được xem là khó có tác dụng lâu dài nếu Nhật Bản vẫn tiếp tục hành động như vậy, từ đó làm tăng khả năng diễn ra một đợt suy yếu nữa của đồng yên. Điều này có thể đẩy căng thẳng với các nước láng giềng, như Hàn Quốc…, đồng thời gây áp lực lên Trung Quốc - quốc gia đang có nhiều tranh cãi về khả năng mất giá của đồng nhân dân tệ.

Theo lý thuyết, sự sụt giảm gây bất ổn của đồng yên có thể là nguyên nhân buộc các nước láng giềng của Nhật Bản phải hành động cực đoan, ngay cả khi những nỗ lực của họ cho đến nay nhằm ổn định tỷ giá.

Ông Henry Quek, Chuyên gia của State Street Corp, cho biết: “Chúng ta đã không nghe thấy cụm từ “phá giá tiền tệ để cạnh canh” trong một khoảng thời gian dài, nhưng có thể sẽ xảy ra một loạt các cuộc phá giá tiền tệ để cạnh tranh trong tương lai nếu đồng yên tiếp tục yếu đi.”

Trong khi các ngân hàng trung ương châu Á đã tích cực hỗ trợ đồng tiền của họ so với USD, sự sụt giảm của đồng yên đã là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất trong khu vực, làm suy giảm sức cạnh tranh xuất khẩu của các nước láng giềng của Nhật Bản. Điều này chắc chắn sẽ gây ra sự không hài lòng, ngay cả khi nguyên nhân của sự suy giảm của yên không hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của chính phủ Nhật Bản, mà còn phụ thuộc vào cả sự chênh lệch lớn về lãi suất giữa Nhật Bản với phần còn lại của thế giới cũng như sự ưa thích của các nhà đầu tư đối với tài sản Mỹ.

Rủi ro tiềm ẩn

Ông Arjun Vij, nhà quản lý danh mục đầu tư tại JPMorgan Asset Management, cho biết: “Sự suy yếu đáng kể của đồng yên sẽ kéo các đồng tiền khác ở châu Á như đồng won Hàn Quốc và đồng tiền của Đài Loan (Trung Quốc) sụt giảm theo.”

Theo ông Khoon Goh, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu châu Á tại ANZ Group Holdings Ltd., đồng won của Hàn Quốc và đồng tiền của Đài Loan có thể sẽ gặp khó khăn trong việc hưởng lợi từ sự bùng nổ đầu tư vào trí tuệ nhân tạo ở các quốc gia đó cho đến khi đồng yên chuyển hướng.

Chắc chắn có những dấu hiệu cho thấy chính quyền Nhật Bản có thể không cho phép đồng nội tệ của nước này sụt giảm thêm nữa. Sau khi giảm dưới mốc tâm lý 160 yên/USD lần đầu tiên trong hơn ba thập kỷ qua vào tuần trước, hai đợt can thiệp chính thức của Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) bị nghi ngờ đã giúp đồng yên phục hồi ổn định ở mức khoảng 155.

Bên cạnh đó, có nhiều ý kiến cho rằng không cần quá lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính trong khu vực vì hầu hết các nước châu Á đã có những trang bị tốt hơn để tránh lặp lại tình trạng khủng hoảng vào cuối những năm 1990. Điều này được thể hiện ở những khía cạnh như: dự trữ ngoại hối mạnh hơn, cải cách từ việc giám sát khu vực tài chính chặt chẽ hơn và thị trường vốn địa phương sâu rộng hơn.

Nhưng theo ông Kisoo Park, nhà quản lý danh mục đầu tư cấp cao tại Manulife Investment Management, việc đồng yên sụt giảm xuống mức 170 đến 180 USD sẽ không chỉ gây ra vấn đề cho châu Á mà còn ảnh hưởng rộng rãi hơn đến tiền tệ của các thị trường mới nổi. Điều này phần lớn là do vai trò của đồng yên như một loại tiền tệ tài trợ cho các nhà kinh doanh chênh lệch lãi suất, những người vay ở nơi có lãi suất thấp và đầu tư vào các quốc gia có lãi suất cao.

“Nếu các đồng tiền châu Á mất giá vì sức mạnh của đồng USD, các quỹ đầu tư sẽ tháo chạy. Nhiều thị trường mới nổi sẽ sụp đổ, khiến trái phiếu kho bạc Mỹ tăng giá và cổ phiếu sẽ bị bán tháo”, ông Park nhấn mạnh và nhận định kịch bản trên có xác suất xảy ra thấp nhưng không thể loại trừ.

Động thái của Trung Quốc

Một vấn đề được đặt ra trong tình hình trên là Trung Quốc sẽ làm gì với đồng nhân dân tệ bởi đây là đồng tiền có nguy cơ sẽ bị đồng yên kéo giá xuống và gây bất ổn cho khu vực. Nhân dân tệ được coi là một điểm neo cho các đồng tiền đối tác của nó, điều này có nghĩa là ngay cả những động thái nhỏ cũng có thể gây ra tác động lớn.

Ngày càng gia tăng những đồn đoán rằng Trung Quốc có thể cần phải thực hiện một biện pháp cực đoan để hỗ trợ nền kinh tế đang suy yếu của mình bằng cách phá giá đồng nhân dân tệ.

Ông John Woods, Giám đốc đầu tư khu vực Châu Á Thái Bình Dương của Lombard Odier Hong, cho biết: “Khi nhìn vào toàn bộ châu Á và quan sát sự suy yếu của đồng yên, chúng tôi bắt đầu lo ngại về cuộc đua cạnh tranh trong lĩnh vực tiền tệ, đặc biệt với Trung Quốc. Chính vì vậy, đây là một rủi ro mà tôi rất quan tâm ở châu Á trong thời điểm hiện tại.”