Nơi được mệnh danh là "vùng đất vàng trắng", tạo ra ngành công nghiệp giá trị 1 tỷ USD, ứng dụng được rất nhiều lĩnh vực

Là di sản Thế giới, "vàng trắng" này nổi tiếng với sự đa dạng về màu sắc và hoa văn, thuộc top những loại đá có giá trị và được săn lùng nhiều nhất.

Có nhiều lý do khiến Tuscany (Italy) thu hút hàng nghìn du khách mỗi năm. Chẳng hạn thung lũng Val d'Orcia với những ngọn đồi tròn, hàng cây bách thơ mộng cùng những ngôi làng thời trung cổ; bờ biển tuyệt đẹp và quần đảo Tuscan. Hay vùng Crete Senesi với những ngọn đồi đất sét khô gần Siena…

Không chỉ vậy, Tuscany còn có địa điểm khác ở phía Tây Bắc được ví như "vùng đất vàng trắng" hay người dân bản địa thường gọi là "núi cẩm thạch". Đó là dãy núi Apuan Alps, nơi sản xuất đá cẩm thạch Carrara lừng danh.

Gần đây, cây bút Joey Hadden của hãng tin Business Insider có chuyến tham quan mỏ đá cẩm thạch ngoài trời này.

Phóng viên Joey Hadden của Business Insider đã có chuyến tham quan mỏ đá cẩm thạch Carrara ngoài trời ở Italy. Ảnh: Joey Hadden.

Nơi "vàng trắng" phủ đầy trên núi

"Đó có phải là tuyết không?", bạn đồng hành của Joey Hadden quay sang hỏi cô trong chuyến du ngoạn vào mùa hè, khi họ phóng tầm mắt nhìn toàn cảnh dãy núi Apuan Alps.

"Không, đó là đá cẩm thạch", cây bút Hadden trả lời. Nếu không nghiên cứu kỹ, bản thân cô cũng sẽ có suy nghĩ như vậy.

Nếu du khách có dịp đến tham quan nơi đây vào mùa hè, khi nhìn lên dãy Apuan Alps, phần lớn sẽ ngạc nhiên bởi núi trông như được bao trùm bởi tuyết. Song thực tế, "lớp áo" phủ đầy núi này là đá cẩm thạch.

Khi ánh nắng chiếu xuống, đá Carrara sẽ "phô trương" vẻ ngoài lấp lánh, tạo nên cảnh quan thiên nhiên đầy mê hoặc.

Quang cảnh dãy núi Apuan Alps từ boong tàu du lịch. Ảnh: Joey Hadden.

Trong chuyến tham quan, Joey Hadden biết được rằng Carrara là một trong những loại đá cẩm thạch được thèm muốn nhất trên thế giới. Hướng dẫn viên du lịch của cô cũng đã giải thích lý do.

"Đá cẩm thạch từ Hy Lạp và Trung Quốc có những tinh thể rất lớn và quá cứng. Còn đá cẩm thạch từ Thổ Nhĩ Kỳ có các tinh thể rất nhỏ. Vì vậy, chúng dễ gia công hơn nhưng lại quá dễ vỡ. Trong khi đó, Carrara lại dung hoà được các tiêu chí", hướng dẫn viên cho biết.

Mặc dù dễ gia công hơn các dạng đá cẩm thạch khác, một lý do khiến loại vật liệu này được thèm muốn là vì chúng tốn nhiều thời gian và công sức để cắt, vận chuyển từ dãy núi đến các nước trên thế giới. Khu vực Apuan Alps cũng có các phương pháp bảo quản nhằm hạn chế số lượng đá cẩm thạch có thể được lấy từ đây.

Những con đường quanh co dẫn đến mỏ đá. Ảnh: Joey Hadden.

Chất lượng của đá cẩm thạch phụ thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn màu sắc và số lượng vết nứt trên đó.

Điều làm cho đá cẩm thạch Carrara trở nên độc đáo là vật liệu này gần như nguyên chất. Carrara chứa 99% canxi cacbonat và đây là đặc tính khá hiếm. Đá Carrara khác với những loại khác ở hạt rất mịn và độ khúc xạ thấp, là nguyên liệu thô lý tưởng để điêu khắc.

Ngược lại, đá cẩm thạch màu xanh xám cứng hơn và có nhiều tạp chất, phù hợp cho việc xây dựng. Có một số loại đá cẩm thạch đến từ khu vực này và đá Carrara màu trắng là loại nổi tiếng nhất. Một số loại khác được gọi là Marmo Statuario, Marmo Venato và Marmo Arabescato.

Kích thước đá cẩm thạch dùng cho gạch lát sàn (trái) và kem đánh răng (phải). Ảnh: Joey Hadden.

Ngành công nghiệp đá cẩm thạch tỷ USD

Ngành công nghiệp đá cẩm thạch Carrara trị giá 1 tỷ USD (khoảng 24.405 tỷ đồng) và một tấm đá cẩm thạch có thể có giá lên tới 400 USD/m2 (tương đương 9,7 triệu đồng/m2), Business Insider đưa tin vào năm 2019.

Gần đây hơn, Tạp chí Italics đưa tin rằng ngành này đã kiếm được khoảng 22 triệu USD (tương đương 536,9 tỷ đồng) chỉ trong 3 tháng đầu năm 2022.

Hướng dẫn viên của Joey Hadden cho biết đá cẩm thạch được cắt thành nhiều kích cỡ khác nhau và được sử dụng cho nhiều loại sản phẩm, bao gồm mặt bàn, gạch lát và thậm chí cả kem đánh răng.

Quá trình cắt một tấm đá cẩm thạch mất cả tuần làm việc. Ảnh: Joey Hadden.

Người này cũng nói thêm việc cắt khối đá cẩm thạch khổng lồ mất khoảng 5 ngày. Đầu tiên, công nhân dùng máy đâm vào đá cẩm thạch và cắt phần dưới cùng của tấm đá. Tại mỏ đá này, vết cắt đầu tiên thường dài khoảng 15,24 m và sâu khoảng 3 m.

Sau đó, họ dùng máy khoan tạo một lỗ thẳng đứng từ mặt trên xuống đáy tấm. 2 lần cắt này tiêu tốn 2 ngày. Công nhân lặp lại quá trình này ở phía bên kia của tấm trong 2 ngày tiếp theo.

Vào ngày thứ 5, khi đá được cắt tất cả mặt, công nhân luồn một sợi cáp kim loại dài vào các lỗ trên đá và dùng máy móc để kéo ra khỏi núi. Hướng dẫn viên du lịch nói rằng tấm đá hoàn hảo nặng 35 tấn và không có vết nứt.

Cận cảnh bức tượng David của Michaelangelo. Ảnh: Franco Origlia.

Theo UNESCO, đá cẩm thạch ở dãy Apuan Alps đã được sử dụng từ thời Đế chế La Mã cho các toà nhà và tác phẩm điêu khắc. Theo Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan, nhà điêu khắc Michelangelo đã sử dụng loại vật liệu đáng thèm muốn này để tạo ra một số tác phẩm điêu khắc của mình, bao gồm cả bức tượng Apollo-David trứ danh.

Ông đã đích thân đến đây để chọn ra những khối đá ông cần để khắc các tác phẩm của mình. Cố nghệ sĩ cẩn thận chọn vật liệu theo màu sắc, thớ cắt và đường vân.