Nợ PVN gần 23.000 tỷ đồng, EVN có lý do gì?

Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) mới đây công bố báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh 6 tháng năm 2023. Trong đó, PVN đề cập đến khoản nợ lên đến 23.000 tỷ đồng (tương đương 1 tỷ USD) của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), trong đó, quá nửa là nợ đến hạn thanh toán (hơn 14.000 tỷ đồng).

Theo báo Tuổi trẻ, PVN cho rằng đây là một trong những khó khăn lớn nhất mà tập đoàn này đang phải đối mặt. Bởi khoản nợ này ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của PVN, có thể khiến tập đoàn bị mất cân đối dòng tiền.

Thêm nữa, với việc ưu tiên huy động điện từ nguồn năng lượng tái tạo nhưng tính ổn định không cao, dẫn đến các nhà máy nhiệt điện khí huy động lên xuống máy liên tục làm xác suất sự cố các tổ máy tăng cao, ảnh hưởng đến chi phí sản xuất điện cũng như tính sẵn sàng để đảm bảo mục tiêu kế hoạch sản lượng điện của tập đoàn.

Một trong những khoản nợ lớn nhất của EVN với PVN là tại Tổng công ty Điện lực Dầu khí (PV Power) - đơn vị sản xuất, vận hành nhiều nhà máy điện. Theo đó, số tiền nợ đọng hiện đã lên tới gần 13.000 tỷ đồng, trong khi việc thu hồi công nợ từ EVN rơi vào tình thế "vô cùng khó khăn".

Lý do khiến cho EVN nợ PVN là bởi hiện nay EVN không còn là đơn vị sản xuất điện duy nhất trên thị trường. Tập đoàn này mua điện từ các nguồn bên ngoài, gồm các tập đoàn PVN, Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV), các nhà máy điện BOT và các chủ đầu tư khác, đưa tổng công suất nguồn toàn hệ thống lên gần 80.000MW.

Trong đó EVN chỉ quản lý trực tiếp các nhà máy điện lớn (chiếm 15% tổng công suất lắp đặt). Cùng với ba tổng công ty phát điện (GENCO 1, 2, 3), EVN đang quản lý khoảng hơn 20% công suất các nguồn điện, nâng tỉ lệ quản lý các nguồn thuộc EVN là 38%.

Trong số các nguồn điện mua ngoài, PVN là một trong những đơn vị cung ứng điện lớn nhất với 6.112MW. Báo cáo của tập đoàn này cho hay trong 6 tháng đầu năm, tổng sản lượng điện cung ứng cho hệ thống là 12,66 tỷ kWh, tăng 59,2% so với cùng kỳ năm 2022 (7,95 tỷ kWh).

Với nguồn điện huy động lớn từ PVN, các khoản nợ của EVN chủ yếu tập trung vào tiền mua điện của tập đoàn này.

Báo Dân Việt đưa tin, trước đó, Bộ Công Thương đã công bố kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh điện năm 2022 của EVN lỗ 36.294,15 tỷ đồng. Thu nhập từ các hoạt động có liên quan đến sản xuất kinh doanh điện trong năm 2022 là 10.058,36 tỷ đồng.

Hồi tháng 2/2023, báo Dân Việt đưa tin, trong 6 tháng năm 2022, TKV gánh khoản nợ khủng hơn 74.000 tỷ đồng (trên 3 tỷ USD), gấp 1,6 lần vốn chủ sở hữu (45.000 tỷ đồng).

Dẫn đầu trong danh sách đơn vị nợ đọng của TKV đa phần là các công ty liên quan đến EVN, trong đó Công ty mua bán điện thuộc EVN với số nợ khủng lên đến với 2.900 tỷ đồng, chiếm 26% số nợ phải thu ngắn hạn của TKV, Công ty TNHH Điện lực AES - TKV Mông Dương hơn 956,2 tỷ đồng, Nhiệt điện Mông Dương hơn 657 tỷ đồng, Nhiệt điện Hải Phòng hơn 481 tỷ đồng, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí (CTCP Công ty điện lực dầu khí Hà Tĩnh) hơn 428,4 tỷ đồng...

Trong báo cáo tài chính đầu năm 2022, EVN nợ TKV 3.500 tỷ đồng, đến tháng 6 EVN trả được 600 tỷ đồng, khoản nợ tính đến cuối kỳ tháng 6/2022 vẫn còn 2.900 tỷ đồng. Con nợ thứ 2 là Công ty TNHH Điện lực AES - TKV Mông Dương, đầu năm 2022, doanh nghiệp này nợ TKV hơn 1.061 tỷ đồng, 6 tháng mới chỉ trả được 100 tỷ đồng.

Mới đây, Bộ Công Thương đã công bố kết luận thanh tra, chỉ rõ Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các đơn vị liên quan đến cung cấp điện đã vi phạm nghiêm trọng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương trong việc đảm bảo cung ứng điện.