Nỗ lực cản bước ông Trump tái tranh cử

Giới chính trị gia đảng Dân chủ cùng một số tổ chức bầu cử tự do được cho là đang nghiên cứu khả năng ngăn cản cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tái tranh cử.

Trang HuffPost hôm qua dẫn lời ông Ron Fein, người đứng đầu tổ chức vận động bầu cử bình đẳng Free Speech For People (Mỹ), cho biết đang có ý định viện dẫn một điều luật thông qua vào năm 1868 để ngăn cựu tổng thống nước này Donald Trump và những người bị cáo buộc liên quan cuộc bạo loạn ngày 6.1.2021 tranh cử các vị trí trong chính quyền.

Trong giai đoạn Tái thiết (1865 - 1877), Tu chính án 14 ra đời với một phần nội dung cấm những người từng nổi loạn chống lại nước Mỹ tham gia tranh cử các chức vụ cấp liên bang lẫn tiểu bang. Tuy nhiên, những nội dung khác trong Tu chính án khiến giới chuyên gia luật cho rằng chỉ có quốc hội mới có thể thi hành lệnh cấm. Điều này đồng nghĩa các nghị sĩ đảng Cộng hòa tại Thượng viện có thể ngăn cản hành động này.

Thách thức tại quốc hộiTuy nhiên, theo ông Fein, luật thông qua vào năm 1868 giúp tái sáp nhập 6 tiểu bang thuộc Liên minh miền nam trong cuộc Nội chiến đi kèm điều kiện rằng những người liên quan hành động nổi loạn không được phép tranh cử. Nếu được áp dụng, luật này được cho là sẽ dễ dàng hơn trong việc ngăn cản ông Trump tranh cử tại 6 tiểu bang gồm Bắc Carolina, Nam Carolina, Georgia, Alabama, Louisiana, Florida.

Một năm từ ngày xảy ra vụ tấn công, những cáo buộc từ phía ông Trump và những người ủng hộ cho rằng cuộc bầu cử năm 2020 “đã bị đánh cắp” vẫn tiếp tục được lan truyền và khiến cho kế hoạch ngăn cản vị cựu lãnh đạo tái tranh cử được thảo luận trở lại.

Gần đây, chuyên gia hiến pháp Laurence Tribe tại Trường Luật Harvard cho biết một số thành viên quốc hội đã đề nghị ông cố vấn về cách áp dụng Tu chính án 14. Trong số những người xin ý kiến có hạ nghị sĩ Jamie Raskin, thành viên ủy ban điều tra vụ 6.1; và Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jerry Nadler, theo trang The Hill.

Giới chuyên gia luật nhận định để thi hành Tu chính án 14, trước tiên cần phải có một cơ quan điều tra trung lập được thành lập để xác định ông Trump có tham gia hành động nổi loạn hay không. Sau đó, phán quyết cần sự thông qua của quá bán hoặc 2/3 thành viên ở mỗi viện thuộc quốc hội. Tuy nhiên, đa số chuyên gia đều cho rằng kế hoạch này sẽ vấp phải nhiều thách thức và có thể sẽ được phân xử tại Tòa án Tối cao, nơi số thẩm phán có thiên hướng bảo thủ đang chiếm đa số, trong đó 3 người được bổ nhiệm dưới thời ông Trump.

Những toan tính về việc ngăn cản ông Trump tái tranh cử diễn ra trong bối cảnh nhà cựu lãnh đạo được cho là ứng viên không thể bỏ qua trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2024.

Trong diễn biến liên quan, trang Axios đưa tin ông Trump đang tỏ ra tức giận về Thống đốc Ron DeSantis của bang Florida vì không công khai tuyên bố sẽ không làm đối thủ của cựu tổng thống vào năm 2024. Trong khi nhiều ứng viên tiềm năng khác của đảng Cộng hòa đã nói sẽ không tranh cử nếu ông Trump cũng tham gia, ông DeSantis lại chưa nói điều này dù từng được ông Trump ủng hộ khi tranh cử chức thống đốc hồi năm 2018. Một số ứng viên tiềm năng khác chưa bác bỏ khả năng đối đầu ông Trump còn có cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo và các thượng nghị sĩ Ted Cruz, Tom Cotton.