NIM toàn ngành ngân hàng sẽ bị thu hẹp trong quý tới?

Trong báo cáo về KQKD toàn thị trường quý 1, WiGroup cho rằng NIM toàn ngành ngân hàng sẽ tiếp tục bị thu hẹp trong quý tới.

1. NHTM NHÀ NƯỚC – ĐIỂM TỰA VỮNG CHẮC CHO TĂNG TRƯỞNG LỢI NHUẬN TOÀN NGÀNH

Lợi nhuận sau thuế của toàn ngành ngân hàng đạt 53.074,62 tỷ đồng, sụt giảm hơn 4,5%. Mặc dù, tăng trưởng lợi nhuận của nhóm NHTM nhà nước – SOBs (+22,8%) cũng không đủ bù đắp sự sụt giảm về lợi nhuận của nhóm NHTM lớn như VPB, TCB và NHTM khác dưới áp lực của chi phí lãi vay gia tăng đột biến do việc tiếp cận nguồn vốn giá rẻ không còn dễ dàng như giai đoạn trước. Cùng với đó, áp lực trích lập dự phòng tăng lên do chất lượng tài sản suy yếu đến từ thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp đã khiến triển vọng lợi nhuận toàn ngành suy giảm.

Nhìn chung, tăng trưởng lợi nhuận 2023 được đánh giá là một năm đầy áp lực so với năm 2022 của ngành ngân hàng trong bối cảnh những rủi ro trên thị trường ngày một gia tăng như chi phí vốn và chi phí dự phòng gia tăng, tín dụng tăng chậm.

2. TỶ LỆ CASA TẠI HẦU HẾT CÁC NGÂN HÀNG GHI NHẬN MỨC SỤT GIẢM SO VỚI CÙNG KỲ

Trong Q1/2023, tỷ lệ CASA ở hầu hết các NHTM đều đồng loạt giảm so với cùng kỳ. Trong đó, TCB, MSB và KLB là 3 ngân hàng có mức biến động lớn nhất.

Mặt khác, tại nhóm NHTM Nhà nước, sự sụt giảm CASA gần như không đáng kể, đạt mức trung bình 20,7% (- 14,3%). Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn thấp hơn so với tỷ lệ CASA tại nhóm NHTM lớn là 24,2%.

Chúng tôi cho rằng mức suy giảm CASA chung toàn ngành là phản ứng tương đối phù hợp trong môi trường lãi suất tăng cao, khách hàng có xu hướng tối ưu dòng vốn thay vì“để không”tại các ngân hàng.

3. NIM TOÀN NGÀNH SẼ TIẾP TỤC BỊ THU HẸP TRONG QUÝ TỚI

NIM toàn ngành ngân hàng giảm nhẹ xuống mức 3,61% từ mức 3,79% của Q4/2022. Bóc tách tỷ lệ NIM theo từng nhóm, có thể nhận thấy tăng trưởng NIM của NHTM Nhà nước – SOBs và NHTM Khác cũng không thể bù đắp sự sụt giảm NIM đến từ NHTM Lớn.

Cụ thể, NIM của nhóm NHTM Lớn (VPB, TCB, MBB) đã giảm gần 10% do kênh trái phiếu doanh nghiệp và cho vay tiêu dùng, 2 lĩnh vực có lợi suất cao hơn các khoản vay thông thường đang gặp khó khăn.

Mặc dù, lãi suất huy động tại các NH có xu hướng tăng trong Q1/2023 nhưng NIM toàn ngành vẫn đang duy trì ở mức cao kể từ thời điểm năm 2018 đến nay. Điều này cho thấy, độ trễ của kỳ hạn huy động và thời điểm tăng lãi suất vẫn chưa phản ánh vào hoạt động kinh doanh của NH.

4. TỶ LỆ NỢ XẤU DẦN LỘ DIỆN TẠI CÁC NHTM CÓ CHẤT LƯỢNG TÀI SẢN SUY GIẢM

Tỷ lệ nợ xấu (NPL) đã tăng mạnh trở lại trong Q1/2023, đạt mức 1,93% và tỷ lệ đã cao hơn so với giai đoạn trước dịch. Sự gia tăng tỷ lệ này chủ yếu đến từ các khoản nợ dưới tiêu chuẩn, đạt mức hơn 57 nghìn tỷ (+115%). Điều này cho thấy, sự đóng băng của thị trường bất động sản và tăng trưởng kinh kế chậm lại đã phản ánh vào tình hình nợ xấu của ngân hàng.

Bộ đệm dự phòng taị một số ngân hàng đã mỏng đi trong Q1/2023, điển hình tại nhóm NHTM lớn như VPB, TCB, MBB, ACB có tỷ lệ bao phủ nợ xấu cao trước đó (>150%) đã sử dụng quỹ dự phòng trong quý này để duy trì tăng trưởng lợi nhuận. Cụ thể, tỷ lệ LLR của nhóm này đã giảm gần 25% từ mức 144,2% trong Q4/2022 xuống còn 109%.

5. THANH KHOẢN TOÀN HỆ THỐNG NGÂN HÀNG DIỄN BIẾN TÍCH CỰC

Trong Q1/2023, tỷ lệ LDR trung bình của 3 nhóm NHTM hiện đang ở mức trung bình là 83,5%, tỷ lệ này đang nằm trong vùng tỷ lệ tối ưu và đang có xu hướng giảm dần kể từ mức đỉnh trong Q3/2022. Điều này thể hiện cho thanh khoản toàn hệ thống đang dần được cải thiện tích cực, đặc biệt là đối với nhóm NHTM Lớn và NHTM Khác.

Tăng trưởng huy động và cho vay có sự phân hoá rõ rệt giữa các nhóm NHTM. Cụ thể, tăng trưởng huy động đã tăng cao tại các nhóm NHTM có tỷ trọng khách hàng cá nhân cao như VEF, HDB, NAB,... Và tăng trưởng cho vay chủ yếu tại các nhóm NHTM có tỷ trọng KHDN lớn như TCB, MSB, VAB,… Tuy nhiên, điều này cũng khiến NIM của các NHTM cho vay khách hàng doanh nghiệp và nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp trong danh mục tín dụng và nguồn vốn huy động từ tiền gửi khách hàng sẽ giảm mạnh hơn toàn ngành.

6. ĐỊNH GIÁ PB DƯỚI 1,5 LẦN – CƠ HỘI CHO CỔ PHIẾU NGÀNH NGÂN HÀNG

Tính đến thời điểm hiện tại (10/5/2023), P/B của Ngân hàng giao dịch ở mức 1,47 lần, thấp hơn 18,8% so với lịch sử giao dịch trung bình 10 năm. Mặc dù, triển vọng lợi nhuận ngành ngân hàng được đánh giá là không quá tích cực nhưng với mức định giá hiện tại vẫn còn khá hấp dẫn trong dài hạn.

Điểm sáng trong thời gian tới là các thay đổi về chính sách điều hành của NHNN theo hướng tích cực sẽ là chất xúc tác cho tăng trưởng lợi nhuận ngành ngân hàng phục hồi.

Tuy nhiên, bức tranh lợi nhuận toàn ngành sẽ có sự phân hoá giữa các nhóm NHTM trong thời gian tới. Trong đó, nhóm NHTM Nhà nước sẽ là điểm tựa vững chắc cho tăng trưởng lợi nhuận nhờ lợi thế thanh khoản hệ thống dồi dào và đặc biệt quản trị rủi ro tốt.