Những ngày đen tối của Mark Zuckerberg

Mỗi ngày Mark Zuckerberg thức dậy, ngập trong vô số tin nhắn, phần lớn không mấy tích cực, kể từ khi ông đặt cược vào cuộc chiến mang tên metaverse.

Người sáng lập Facebook đang phải vật lộn với hàng loạt cuộc khủng hoảng bủa vây. Từ bê bối về quyền riêng tư đến những bất đồng nội bộ đã đặt ra nhiều câu hỏi lớn về tương lai của Meta. "Cảm giác như mỗi ngày bạn thức dậy với những cú đấm thẳng vào bụng", Zuckerberg nói trong một chương trình podcast tháng trước.

Nỗi đau của Mark Zuckerberg

Từ một mạng xã hội nội bộ cho sinh viên, Facebook dần phát triển thành công ty công nghệ khổng lồ với trị giá hơn 380 tỷ USD. Hệ sinh thái Meta còn có cả mạng xã hội chia sẻ hình ảnh Instagram và dịch vụ nhắn tin WhatsApp. Tuy nhiên, sức hút của Meta không duy trì được lâu. Người dùng trẻ ngày càng quan tâm đến các nền tảng mới như TikTok, khiến thị phần của Facebook, Instagram đang bị đe dọa nghiêm trọng. Mùa hè này, Meta báo cáo doanh thu lần đầu giảm sau hơn 15 năm tăng trưởng liên tục.

Dan Ives, nhà phân tích công nghệ kỳ cựu của Phố Wall, nhận xét: "Facebook đang trong những ngày đen tối nhất chúng ta từng thấy. Với metaverse, có quá nhiều sự hoài nghi. Zuckerberg và đội ngũ của ông ấy phải đối mặt những thách thức lịch sử". Ngay cả ván cược vào phần cứng là kính VR của Zuckerberg cũng cho thấy một tương lai mịt mù.

Phần lớn các công ty bước vào metaverse bằng game, còn ông chủ Facebook tin đây sẽ là thế giới song song trên môi trường số của cuộc sống hàng ngày. Ông muốn xây dựng một công ty metaverse hàng đầu, bán phần cứng lẫn phần mềm cho người dùng. Nếu tham vọng của Zuckerberg vào vũ trụ ảo thành công, Meta có thể bội thu khi ngành công nghiệp này được ước tính sẽ đóng góp 3.000 tỷ USD cho nền kinh tế toàn cầu vào năm 2030.

Tuy nhiên, đến nay nỗ lực của CEO Meta bị đánh giá là vẫn thất bại so với bức tranh ông vẽ lên. Đồ họa trên Horizon Worlds do ông tâm huyết xây dựng bị chê thua kém so với các đối thủ. Người dùng liên tục phàn nàn về khả năng kết nối, chất lượng hình ảnh tệ...

Hồi đầu năm, Zuckerberg cho biết Horizon Worlds đã có khoảng 300.000 người dùng hàng tháng. Meta cũng đã chi 10 triệu USD cho các nhà phát triển để xây dựng các trò chơi trên nền tảng. Tuy vậy, khoản đầu tư này gần như đổ sông đổ bể khi các ứng dụng trên đây không mấy thay đổi. Trong quý II/2022, công ty đã "đốt" thêm 2,2 tỷ USD vào các dự án metaverse nhưng chưa thu lại được quá nhiều thành tựu.

Trong khi Meta gần như giậm chân tại chỗ, nhiều startup công nghệ khác đang tiến nhanh vào vũ trụ ảo. Tham vọng của Mark Zuckerberg cũng bị đe dọa bởi hàng loạt tên tuổi lớn từ Roblox cho đến Microsoft, Apple.

Nhà phân tích Dan Ives của Wedbush nhận định: "Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải xung quanh metaverse như mô hình kiếm tiền, hay khả năng thu hồi vốn khi Meta chi ra hàng chục tỷ USD. Một số người đánh giá việc Facebook đổi tên mang ý nghĩa về thay đổi hình ảnh nhận diện hơn là đặt cược vào một công nghệ mới".

Không chỉ gặp rắc rối với những khoản đầu tư, đế chế của Zuckerberg còn phải đối mặt nhiều mâu thuẫn nội bộ. Đặc biệt khi cựu nhân viên Frances Haugen, 37 tuổi, tuyên bố rời công ty và có những tiết lộ gây bất lợi cho Meta.

Theo Bloomberg, chỉ tính riêng từ đầu năm đến nay, tài sản của Zuckerberg đã giảm 70 tỷ USD, từ 125 tỷ USD xuống còn 55,3 tỷ USD, đẩy ông xuống vị trí thứ 20 trong bảng xếp hạng tỷ phú. Trong khi đó, cách đây hai năm, ông vẫn là người giàu thứ ba thế giới.

Metaverse và cuộc chiến để đời

Khi mạng xã hội Facebook, Instagram đã phát triển đến điểm bão hòa, Meta xác định họ có thể bị bỏ lại nếu không hành động. Zuckerberg chuyển hướng sang vũ trụ ảo để lôi kéo thêm người dùng trẻ. Một phát ngôn viên Meta nói: "Chúng tôi còn một chặng đường dài trước khi metaverse được hiện thực hóa. Những gì Mark đã chia sẻ khi đổi tên Facebook là một tầm nhìn đầy khát vọng về thế giới mới, nơi toàn ngành đang hướng tới".

Zuckerberg đang chuẩn bị cho cuộc chiến của đời mình. Trong video được đăng trên mạng tháng trước, nhà sáng lập Facebook đang kéo găng tay và tung một loạt cú đấm với Khai Wu - một võ sĩ UFC chuyên nghiệp. Ông cho biết việc này phần nào giúp ông quên đi áp lực căng thẳng trong việc điều hành Meta.

Trong hội nghị Connect tháng tới, Mark Zuckerberg phải chứng minh ván cược của mình đã đúng trước các nhà phát triển và nhà đầu tư. Các phiên bản mới của kính thực tế ảo Quest VR và thiết bị cao cấp hơn của có thể được tiết lộ. Nhưng một phiên bản hiện thực hóa đầy đủ hơn về tầm nhìn của Zuckerberg trong vũ trụ ảo vẫn còn là thứ gì đó xa vời, chưa thành hình.

Canh bạc của Zuckerberg là metaverse. Nó có thể đảo ngược tình thế khó khăn hiện tại của Facebook, Instagram khi người dùng liên tục rời đi. CEO Meta phải thuyết phục hàng tỷ người tham gia metaverse, sau đó tìm cách thống trị thị trường mới.

Tuy nhiên, nhiệm vụ này đang khó nhằn hơn khi ông đang dần bị cô lập. Ông thường xuyên làm việc online từ biệt thự 100 triệu USD của mình ở Hawaii. Hàng loạt nhân sự chủ chốt đã rút lui trong năm nay, trong đó có cựu Giám đốc vận hành Sheryl Sandberg - người từng có ảnh hưởng bậc nhất ở Facebook, hay cựu CTO Mike Schroepfer.

Theo nhà phân tích Ives, Meta đang bước đến một ngã ba quan trọng trên hành trình. "Zuckerberg đã bất chấp sự chia rẽ và tìm kiếm một tương lai mới nhưng không ai chắc chắn sự huy hoàng có lặp lại một lần nữa hay không", Ives nói.

Các chuyên gia cho rằng việc bị đối thủ vây quanh và các nhà phê bình nhắm mũi dùi khiến Zuckerberg phải tìm đến thế giới ảo kiểu mới. Metaverse có thể là tham vọng lớn nhất đời ông, cũng có thể là cách để ông thoát ly thực tại.

Nếu thành công, Zuckerberg sẽ một lần nữa thay đổi cách con người kết nối với nhau. Nếu không, metaverse sẽ là bằng chứng cho thấy ông chủ Facebook đã ảo tưởng đến mức nào.