Những hạn chế "chí tử" trong chính sách "Zero Covid" của Trung Quốc

Sự hoành hành của các biến thể với độ lây nhiễm ngày càng cao trên toàn thế giới, đầu tiên là Delta và bây giờ là Omicron, đã làm gia tăng thiệt hại và giảm hiệu quả của chính sách "Zero Covid" của Trung Quốc.

Những diễn biến mới đây tại thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, đã phơi bày những mặt tối của chiến lược "không COVID" của Trung Quốc. Bất chấp những cái giá quá lớn về kinh tế và thái độ bức xúc của người dân ngày càng gia tăng khi áp dụng chính sách "không COVID", Tổng Bí thư Tập Cận Bình vẫn tiếp tục củng cố cách tiếp cận hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh có những phát hiện mới đây rằng các loại vaccine của Trung Quốc hầu như không có tác dụng chống lại biến thể Omicron.

Như một phần trong nỗ lực tiến càng gần đến mục tiêu "không COVID" càng tốt để chuẩn bị cho Thế vận hội mùa Đông, chính phủ đã yêu cầu hàng triệu người dân phải cách ly trong giai đoạn nghỉ Tết Nguyên đán và Lễ hội mùa Xuân từ ngày 31/1-6/2. Tháng 12/2021, Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc (NHC) còn công bố “Kế hoạch Hành động nhằm Kiểm soát COVID-19 trong dịp Năm Mới và Lễ hội mùa Xuân”. Ngoài việc đẩy mạnh các biện pháp ngăn ngừa những ca nhiễm nhập cảnh từ nước ngoài, kế hoạch còn nhấn mạnh việc củng cố công tác kiểm soát sự đi lại của người dân. Kế hoạch làm việc của NHC cấm người dân ở các vùng có nguy cơ cao và vừa đi du lịch trong kỳ nghỉ, và cực lực khuyến cáo người dân tại các thành phố ở bất kỳ mức độ nguy cơ nào đều phải ở yên trong nhà. Các lễ hội tôn giáo, các buổi biểu diễn nghệ thuật, triển lãm, quảng cáo bị cấm, còn các buổi họp mặt gia đình chỉ được giới hạn không quá 10 người.

Ngoài việc tâng bốc thành công của chiến lược "không COVID", chính phủ Trung Quốc còn dập tắt những thông tin trên mạng có xu hướng đi ngược lại diễn ngôn chính thức của quốc gia về tình hình y tế công trong nước.

Khi biến thể siêu lây nhiễm Omicron tràn lan trên khắp thế giới vào tháng 12/2021, giới chức y tế công tại Trung Quốc bắt đầu hạ thấp tiêu chuẩn thành công của chính sách “tích cực thanh tẩy”. Tại cuộc họp báo ngày 11/12/2021 của Cơ chế Kiểm soát và Phòng ngừa chung thuộc Hội đồng Nhà nước, Liang Wannian - người đứng đầu một nhóm chuyên gia của chính phủ - tuyên bố rằng chính sách “tích cực thanh tẩy” và “không có ca nhiễm” là không giống nhau. Theo ông, việc ngăn ngừa tất cả mọi ca nhiễm là không thể nhưng những can thiệp kịp thời và chủ động trong xã hội và lĩnh vực y tế công được thực hiện theo chính sách “tích cực thanh tẩy” là cần thiết để “nhanh chóng xác định các cụm ca nhiễm và dập dịch”.

Bất chấp sự lo ngại ngày càng gia tăng ở trong và ngoài nước, ĐCSTQ dường như vẫn cho rằng cách tiếp cận "không COVID" của họ là một lựa chọn khả thi trong ngắn hạn để chống lại sự lây lan của Omicron. Hệ quả là, các đường biên giới của Trung Quốc hầu như sẽ vẫn đóng chặt cửa với du khách nước ngoài trong suốt cả năm 2022. Để duy trì tỷ lệ ca tử vong thấp của Trung Quốc trước những biến thể có độ lây nhiễm mạnh hơn, nhà nước sẽ duy trì hoặc thậm chí tăng cường các biện pháp hạn chế, khuyến nghị người dân hạn chế đi lại và bắt thêm nhiều người phải cách ly tập trung hơn. Bất chấp những thiệt hại nặng nề về kinh tế, Tập Cận Bình có thể sẽ đặt sự ổn định đất nước lên trên hết bởi ông đang tìm kiếm một nhiệm kỳ thứ 5 trong đại hội đảng lần thứ 20 vào mùa Thu năm nay, và vì vậy khó có khả năng ông sẽ nới lỏng các hạn chế và mạo hiểm với một làn sóng COVID-19 lớn nữa.