Những điều cần biết khi mua chứng chỉ quỹ kể từ năm 2021

Từ ngày 01/01/2021, nhiều quy định mới liên quan đến quỹ đầu tư chứng khoán tại Luật Chứng khoán năm 2019 bắt đầu có hiệu lực thi hành. Nhằm phần nào giúp nhà đầu tư thuận lợi hơn trong quá trình mua chứng chỉ quỹ đại chúng (quỹ mở và quỹ đóng), quỹ thành viên tôi xin chia sẻ một số quy định mới nổi bật về vấn đề này đến quý bạn đọc.

1. Thêm nhiều trường hợp phải giải thể quỹ đầu tư chứng khoán

Ngoài trường hợp kết thúc thời hạn hoạt động ghi trong Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán; đại hội nhà đầu tư quyết định giải thể quỹ đầu tư chứng khoán trước khi kết thúc thời hạn hoạt động ghi trong Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán thì Điều 104 Luật Chứng khoán năm 2019 bổ sung thêm những trường hợp nêu sau buộc phải giải thể quỹ đầu tư chứng khoán:

- Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán bị thu hồi Giấy phép thành lập và hoạt động kinh doanh chứng khoán hoặc bị giải thể, phá sản mà Ban đại diện quỹ đầu tư chứng khoán không xác lập được công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thay thế trong thời hạn hai tháng kể từ ngày phát sinh sự kiện.

- Ngân hàng giám sát bị thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán, bị giải thể, phá sản hoặc hợp đồng giám sát giữa ngân hàng giám sát và công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán bị chấm dứt mà công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán không xác lập được ngân hàng giám sát thay thế trong thời hạn hai tháng kể từ ngày phát sinh sự kiện.

- Giá trị tài sản ròng của quỹ đầu tư chứng khoán xuống dưới 10 tỷ đồng liên tục trong sáu tháng.

- Trường hợp khác theo quy định của Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán.

Do đó, trước khi quyết định mua chứng chỉ quỹ của một công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán nào đó thì nhà đầu tư cần tìm hiểu tình hình hoạt động, khả năng tài chính của công ty và ngân hàng giám sát nhằm tránh trường hợp mới đầu tư thì quỹ đầu tư chứng khoán đã bị giải thể. Ngoài ra, cũng phải xem kỹ Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán quy định cụ thể về trường hợp nào sẽ giải thể quỹ, quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư… để đảm bảo mình nắm rõ quy định trước khi đầu tư, tránh đầu tư theo tâm lý “đám đông”, mù mờ về pháp lý dẫn đến thiệt hại cho bản thân.

2. Hạn chế đối với quỹ đại chúng

Theo Điều 110 Luật Chứng khoán năm 2019, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán không được sử dụng vốn và tài sản của quỹ đại chúng để thực hiện các hoạt động sau đây:

- Đầu tư vào chứng chỉ quỹ của chính quỹ đại chúng đó.

- Đầu tư vào chứng khoán của một tổ chức phát hành quá 10% tổng giá trị chứng khoán đang lưu hành của tổ chức đó (quy định hiện hành cho phép tối đa lên đến 15%), trừ trái phiếu Chính phủ.

- Đầu tư quá 20% tổng giá trị tài sản của quỹ đại chúng vào chứng khoán đang lưu hành của một tổ chức phát hành, trừ trái phiếu Chính phủ.

- Đầu tư quá 10% tổng giá trị tài sản của quỹ đóng vào bất động sản, trừ trường hợp là quỹ đầu tư bất động sản; đầu tư vốn của quỹ mở vào bất động sản. - Đầu tư quá 30% tổng giá trị tài sản của quỹ đại chúng vào các công ty trong cùng một nhóm công ty có quan hệ sở hữu với nhau thuộc các trường hợp sau đây: công ty mẹ, công ty con; các công ty sở hữu trên 35% cổ phần, phần vốn góp của nhau; nhóm công ty con có cùng một công ty mẹ.

- Cho vay hoặc bảo lãnh cho bất kỳ khoản vay nào.

- Các hạn chế đầu tư vào quỹ đầu tư chứng khoán khác và đối với từng loại hình quỹ cụ thể được thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Do đó, nhà đầu tư cần nắm vững các quy định hạn chế này để dự phòng khi công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán thực hiện không đúng thì liền ý kiến kịp thời để họ tuân thủ quy định nhằm tránh gây thiệt hại cho quỹ.

3. Các trường hợp công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán không phải mua lại chứng chỉ quỹ mở

Theo Điều 111 Luật Chứng khoán năm 2019, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán (quy định hiện hành thì ngoài công ty quản lý quỹ còn có ngân hàng giám sát) thay mặt quỹ mở thực hiện mua lại chứng chỉ quỹ mở từ nhà đầu tư và phát hành thêm chứng chỉ quỹ mở trong phạm vi vốn góp tối đa của quỹ theo tần suất và thời gian cụ thể được quy định trong Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán.

Tuy nhiên, nhà đầu tư cần lưu ý, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán không phải thay mặt quỹ mở thực hiện việc mua lại chứng chỉ quỹ mở khi xảy ra một trong các sự kiện sau đây:

- Không thể thực hiện việc mua lại chứng chỉ quỹ mở do nguyên nhân bất khả kháng.

- Không thể xác định giá trị tài sản ròng của quỹ mở vào ngày định giá mua lại do có quyết định đình chỉ giao dịch chứng khoán trong danh mục đầu tư của quỹ.

- Sự kiện khác do Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán quy định.

Công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán phải báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong thời hạn hai mươi bốn giờ kể từ khi xảy ra một trong các sự kiện nêu trên và phải tiếp tục thực hiện việc mua lại chứng chỉ quỹ mở sau khi sự kiện này chấm dứt.

Do đó, trước khi quyết định mua chứng chỉ quỹ mở thì nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ ngoài các trường hợp nêu trên thì trong Điều lệ quỹ đầu tư chứng khoán còn có trường hợp nào cho phép công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán không phải mua lại chứng chỉ quỹ mở nhằm tránh rơi vào trạng thái “bị động”.