Những điều cần biết khi giao dịch chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Từ khi chính thức đi vào hoạt động đến nay, thị trường chứng khoán phái sinh tại Việt Nam đã và đang phát triển rất nhanh chóng. Dưới đây là tổng hợp những thông tin cơ bản mà các nhà đầu tư cần biết khi giao dịch chứng khoán phái sinh.

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính dưới hình thức hợp đồng. Tại đây, giá trị của hợp đồng phụ thuộc vào một hoặc nhiều loại tài sản cơ bản. Chứng khoán phái sinh xác nhận quyền và nghĩa vụ của mỗi bên đối với một khoản thanh toán bằng tiền để chuyển số lượng tài sản cơ bản theo một mức giá đã thỏa thuận trước tại một thời điểm cụ thể trong tương lai. Tài sản cơ bản của chứng khoán phái sinh có thể là chứng khoán hay chỉ số chứng khoán hoặc các tài sản khác (thực phẩm, nông sản, kim loại…).

Nói một cách đơn giản, các sản phẩm chứng khoán phái sinh cho phép nhà đầu tư đặt cược vào sự thay đổi giá trị (tăng hoặc giảm) của tài sản cơ sở trong tương lai. Nếu sự thay đổi này diễn ra như các nhà đầu tư mong đợi, nhà đầu tư sẽ thu lợi nhuận dựa trên sự chênh lệch giá.

Các loại chứng khoán phái sinh

● Hợp đồng kỳ hạn: Đây là hợp đồng giữa hai bên để mua hoặc bán một tài sản trong tương lai với một mức giá xác định trước tại thời điểm hiện tại.

● Hợp đồng tương lai: Đây là một hợp đồng kỳ hạn được tiêu chuẩn hóa, được giao dịch và niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.

● Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền mua hoặc quyền chọn bán một tài sản cơ bản trong tương lai với một mức giá xác định trước ở thời điểm hiện tại. Khi chủ thể hợp đồng lựa chọn thực hiện quyền thì người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch.

● Hợp đồng hoán đổi: Đây là một thỏa thuận giữa hai bên để trao đổi dòng tiền từ các công cụ tài chính trong tương lai.

Các chứng khoán phái sinh ở Việt Nam hiện đa số đang ở dạng hợp đồng tương lai, với tài sản cơ sở là cổ phiếu hoặc trái phiếu. Các sản phẩm này có bản chất đơn giản và các tài sản cơ bản là các công cụ có độ rủi ro thấp và có tính đại diện cao.

Các bước giao dịch chứng khoán phái sinh

● Bước 1: Mở tài khoản giao dịch CKPS: Để giao dịch chứng khoán phái sinh, trước tiên nhà đầu tư phải có một tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh riêng.

● Bước 2: Nộp ký quỹ ban đầu: Trước khi tham gia thị trường CKPS, nhà đầu tư cần phải thanh toán ký quỹ theo quy định của trung tâm hoán đổi và thanh toán bù trừ.

● Bước 3: Giao dịch CKPS trên Sở giao dịch chứng khoán: Tiến hành đặt lệnh giao dịch.

● Bước 4: Thanh toán bù trừ: Cuối mỗi ngày giao dịch, nhà đầu tư tham gia thị trường chứng khoán phái sinh phải thanh toán toàn bộ lãi và lỗ phát sinh theo giá thực tế của hợp đồng tương lai tại ngày đó.

Có nên giao dịch chứng khoán phái sinh hay không?

Phương thức giao dịch của thị trường chứng khoán phái sinh về cơ bản giống với thị trường cổ phiếu. Tuy nhiên, do tính linh hoạt của sản phẩm, nhà đầu tư phái sinh có thể được hỗ trợ bởi nhiều tính năng khác như bán khống, chốt lãi hoặc lỗ ngay trong ngày. Ngoài ra, các nhà đầu tư có thể giao dịch với đòn bẩy lớn hơn nhiều so với giá trị vốn của họ bằng cách chỉ bỏ ra một lượng nhỏ tài sản. Đây sẽ là kênh đầu tư hữu ích và hiệu quả cho các nhà đầu tư khi được tiếp cận nguồn tài chính hỗ trợ kịp thời, đón đầu tốc độ và sự thay đổi nhanh chóng của thị trường để gia tăng lợi nhuận. Những điều này đi kèm với rủi ro cao, đòi hỏi nhà đầu tư phải có nguồn vốn ổn định, kỹ năng và kiến ​​thức chứng khoán vững chắc, duy trì kỷ luật đầu tư và theo sát thị trường.

Chứng khoán phái sinh mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng có rất nhiều rủi ro nên nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ trước khi đầu tư. Bên trên là những điều cần biết khi giao dịch chứng khoán phái sinh. Hy vọng bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam có thể đem lại nhiều thông tin hữu ích giúp đỡ bạn trong việc đầu tư.