NHNN đề xuất thêm quy định kiểm toán độc lập với ngân hàng thương mại

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang dự thảo Thông tư quy định về kiểm toán độc lập với ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Dự thảo Thông tư mới của NHNN sẽ quy định về kiểm toán độc lập báo cáo tài chính, thực hiện dịch vụ bảo đảm đối với hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính đối với ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Dự thảo quy định cứ định kỳ hàng năm các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải lựa chọn tổ chức kiểm toán độc lập theo quy định để thực hiện kiểm toán độc lập báo cáo tài chính; dịch vụ bảo đảm đối với hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính.

Việc kiểm toán báo cáo tài chính bán niên, báo cáo quyết toán dự án hoàn thành và các công việc kiểm toán khác của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (nếu có) thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.

Nhà điều hành khuyến khích các ngân hàng sử dụng dịch vụ kiểm toán độc lập để kiểm toán đối với các hạn chế nhằm đảm bảo an toàn trong hoạt động.

Về thời gian, dự thảo quy định trước khi kết thúc năm tài chính, ngân hàng phải lựa chọn tổ chức kiểm toán độc lập theo quy định để kiểm toán báo cáo tài chính, thực hiện dịch vụ bảo đảm đối với hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính năm tài chính tiếp theo.

Hội đồng thành viên quyết định lựa chọn tổ chức kiểm toán độc lập là công ty trách nhiệm hữu hạn. Đại hội đồng cổ đông quyết định lựa chọn tổ chức kiểm toán độc lập là công ty cổ phần. Tổng giám đốc (Giám đốc) quyết định lựa chọn tổ chức kiểm toán độc lập kiểm toán chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Nội dung kiểm toán độc lập báo cáo tài chính của ngân hàng bao gồm các nội dung như báo cáo tình hình tài chính; báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh; báo cáo lưu chuyển tiền tệ; thuyết minh báo cáo tài chính.

Cùng với đó là thực hiện dịch vụ bảo đảm đối với hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính của ngân hàng.

Dự thảo về kiểm toán độc lập đối với các ngân hàng được NHNN đưa ra trong bối cảnh vụ án tại Ngân hàng SCB gây thiệt hại hàng trăm nghìn tỷ đồng dù ghi nhận nhiều công ty trong nhóm Big 4 ngành kiểm toán đã tham gia nhưng không phát hiện dấu hiệu bất thường.

Nhiều người đặt câu hỏi về trách nhiệm của kiểm toán và đặc biệt là trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước ở các vụ việc như trên.

Tại kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV, Tổng kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn đã cho biết việc này không liên quan đến vai trò của Kiểm toán Nhà nước vì SCB không thuộc đối tượng, không thuộc phạm vi kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước

Theo quy định của Luật Kiểm toán độc lập thì SCB là công ty đại chúng và ngân hàng này thuộc đối tượng bắt buộc phải kiểm toán độc lập và trách nhiệm thuộc về doanh nghiệp kiểm toán độc lập đã cung cấp dịch vụ của SCB.

Sau vụ việc trên, để nâng cao chất lượng kiểm toán độc lập, Bộ Tài chính trong năm 2023-2024 đã tiến hành thanh, kiểm tra 20 doanh nghiệp kiểm toán.

Trong đó, đánh giá 11 doanh nghiệp kiểm toán độc lập đạt yêu cầu, 7 doanh nghiệp không đạt yêu cầu, 1 doanh nghiệp yếu; đã tiến hành kiểm tra 62 hồ sơ kiểm toán thì 16 hồ sơ đạt yêu cầu, 26 hồ sơ không đạt yêu cầu và 20 hồ sơ yếu kém. Bộ đã đình chỉ 7 kiểm toán viên, nhắc nhở 21 kiểm toán viên và phê bình các công ty kiểm toán.