Nhiều khúc mắc chính sách trong các dự án đầu tư PPP

Có nhiều rủi ro vướng mắc và phát sinh kiện tụng, tranh chấp mà các dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) phải đối mặt trong thời gian qua. Điều này đòi hỏi các cơ quan quản lý và khâu chính sách nên sớm có các động thái tháo gỡ để mang lại sự yên tâm cho các nhà đầu tư cũng như vừa đảm bảo hài hoà lợi ích của Nhà nước và xã hội.

Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Bộ GTVT khẩn trương ban hành Thông tư hướng dẫn về dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư trong lĩnh vực giao thông (trong đó có mẫu hợp đồng BOT) để áp dụng thống nhất đối với các dự án giao thông trọng điểm; hoàn thành trong quý I/2022.

Không chỉ lấn cấn với thanh, quyết toán, theo giới chuyên gia, các dự án PPP về hạ tầng hiện đang đối mặt rất nhiều rủi ro, vướng mắc về đất đai hạ tầng, về huy động vốn đầu tư, về triển khai xây dựng, về vận hành và khai thác, khâu chuyển giao, về chính sách pháp luật...

Bàn riêng về các rủi ro trong chính sách pháp luật trong các dự án PPP, luật sư Lê Đình Vinh, Giám đốc Công ty Luật Vietthink, lưu ý pháp luật nói chung và pháp luật về PPP đang ở trong giai đoạn hoàn thiện, có rất nhiều thay đổi thường xuyên.

Điều này tạo ra những rủi ro, vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án PPP và đối với nhà đầu tư. Bên cạnh đó, theo ông Vinh, những thay đổi trong bộ máy quản lý công quyền ở các địa phương cũng là mối e ngại cho các nhà đầu tư.

Bởi vì các dự án PPP phải triển khai trong thời gian rất dài và đôi khi là kéo dài trong một vài nhiệm kỳ ở cấp địa phương. Và cứ mỗi một lần thay đổi nhiệm kỳ ở cấp quản lý địa phương như vậy thì có thể nhà đầu tư buộc phải đàm phán lại một số điều khoản dù trước đó đã được ký kết rồi.

“Đây là vấn đề mà chúng tôi đã gặp phải. Đơn cử như dự án điện rác Phú Thọ đã đàm phán ký kết xong rồi, nhưng sau đó phải xem xét lại và yêu cầu nhà đầu tư đàm phán lại”, ông Vinh nói.

Cũng theo vị luật sư này, rủi ro còn đến từ sự can thiệp của chính quyền địa phương vào hoạt động của dự án PPP. Khi có những vấn đề ảnh hưởng đến xung đột giữa lợi ích của nhà đầu tư với lợi ích của bên thứ ba hoặc lợi ích của xã hội thì chính quyền can thiệp. Thế nhưng sự can thiệp này thường bất lợi cho nhà đầu tư.

“Các rủi ro, phát sinh tranh chấp từ những dự án PPP đã nói nhiều, các cơ chế tranh chấp đều đã có. Vậy nhưng thực tiễn giải quyết tranh chấp vẫn có những quan điểm là nghiêng về bảo vệ lợi ích Nhà nước trong các dự án PPP và chưa quan tâm lợi ích thoả đáng cho nhà đầu tư”, ông Vinh chia sẻ thêm.