Nhiều giải pháp đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt

Ngày 11 6, tại TP.HCM dưới sự chỉ đạo nội dung từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Bộ Thông tin truyền thông, Báo Tuổi trẻ phối hợp cùng Vụ Thanh toán, NHNN đã tổ chức Hội thảo Xã hội không tiền mặt – chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”.

Hội thảo có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong và nhiều đại diện lãnh đạo cấp cao của các bộ, ngành, địa phương trên cả nước.

Bốn định hướng cho thanh toán

Tại buổi hội thảo, đại diện NHNN, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh đã đưa ra những số liệu khái quát chung về thanh toán không dùng tiền mặt ở phạm vi toàn cầu cũng như thực tế tại Việt Nam hiện nay.

Theo Phó Thống đốc, mặc dù những năm gần đây xu hướng mở rộng thanh toán điện tử đã phát triển mạnh ở nhiều quốc gia nhưng tỷ lệ người dân dùng tiền mặt để thanh toán vẫn còn khá lớn. Viện dẫn báo cáo World Cash Report 2018 của tổ chức G4S trên phạm vi toàn cầu, Phó thống đốc cho biết, tính đến 2016 tỷ lệ tiền mặt trong lưu thông so với GDP đã tăng lên mức trên 9,6%. Nếu so với năm 2011 tỷ lệ này chỉ ở mức 8,1%. Điều này cho thấy tiền mặt vẫn còn được sử dụng nhiều trong các giao dịch nhỏ, lẻ bên ngoài xã hội ở đa số các nước. Chính vì vậy, việc xây dựng một xã hội không tiền mặt vẫn là đích đến trong tương lai của nhiều quốc gia chứ không riêng gì Việt Nam.

Trong phạm vi Việt Nam, theo Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh, hiện tại hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đã xử lý an toàn với giá trị 73 triệu tỷ đồng (gấp 13 lần GDP, xử lý khoảng 13 tỷ USD/ngày), tăng trưởng ở mức 25% so với năm 2017. Hiện giá trị thanh toán qua thiết bị di động tại Việt Nam đã tăng trưởng ở mức 169,5%. Tổ chức PcW trong một khảo sát tiến hành năm 2018 ở 27 quốc gia đã xếp Việt Nam vào nhóm quốc gia có thị trường thanh toán di động tăng trưởng nhanh nhất với mức tăng 24% (từ 37% năm 2017 lên 61% năm 2018).

Đến thời điểm hiện nay hạ tầng công nghệ thanh toán của hệ thống ngân hàng Việt Nam đã khá sẵn sàng cho các hoạt động kết nối thanh toán trực tuyến áp dụng các công nghệ hiện đại. Phó thống đốc Nguyễn Kim Anh cho rằng, với phương châm lấy khách hàng làm trọng tâm, ứng dụng triệt để các thành tựu công nghệ của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4, NHNN đặt ra 4 định hướng để phát triển mạnh hoạt động thanh toán không tiền mặt.

Theo đó, về phía các quy định pháp lý, NHNN sẽ xây dựng, sửa đổi các văn bản pháp lý theo hướng đáp ứng yêu cầu của các mô hình kinh doanh và sản phẩm dịch vụ mới trên nền tảng công nghệ thông tin, tập trung vào ngân hàng số và thanh toán số.

Về hạ tầng công nghệ, NHNN sẽ chỉ đạo hệ thống TCTD xây dựng hạ tầng thanh toán quốc gia, xử lý thanh toán theo thời gian thực vận hành liên tục 24/7 nhằm đáp ứng nhu cầu thanh toán mọi lúc mọi nơi của người dân. Trong đó, đặc biệt tập trung vào các công nghệ kết nối, tích hợp xử lý thanh toán để đảm bảo thực hiện được toàn bộ giao dịch thanh toán của các đơn vị cung ứng hàng hóa, sản phẩm dịch vụ.

Để thúc đẩy hợp tác, sáng tạo, NHNN sẽ chỉ đạo hệ thống TCTD tăng cường các hợp tác trong nghiệp vụ thanh toán, gia tăng các đầu mối phối hợp giữa ngân hàng với các doanh nghiệp công nghệ tài chính (fintech) để tạo sự phát triển năng động, bứt phá, đáp ứng nhu cầu trải nghiệm ngày càng cao của khách hàng.

Riêng về an ninh, an toàn thanh toán, NHNN sẽ tập trung chỉ đạo hệ thống TCTD áp dụng các công nghệ bảo mật tiên tiến, chỉ đạo các vụ cục chức năng tăng cường hoạt động của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đảm bảo hoạt động đúng quy định, đồng thời bảo vệ tối đa quyền lợi hợp pháp của khách hàng trong mọi giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt.

Đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng với các dịch vụ công

Ngay tại Hội thảo, nhiều đại biểu đến từ các đơn vị trung gian thanh toán, các NHTM và các doanh nghiệp thương mại điện tử đã bày tỏ quan điểm sẵn sàng thực hiện các hoạt động khuyến khích, hỗ trợ khách hàng sử dụng các hình thức thanh toán không tiền mặt.

Ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Tổng giám đốc Sacombank cho biết, từ nhiều năm nay, đơn vị đã đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt đối với khách hàng. Đến thời điểm hiện tại chỉ tính riêng lượng ủy thác thanh toán điện tử đối với tiền điện, tiền nước đã chiếm tới 80% lượng ủy thác thanh toán thu hộ của đơn vị. Hiện Sacombank cũng đã đã đầu tư các sản phẩm thẻ không tiếp xúc, QR Code… để phục vụ thanh toán trực tuyến. Thời gian tới, đơn vị mong muốn có thể thu bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội thông qua các hình thức thanh toán thu hộ để phát huy lợi thế về kỹ thuật.

Phía Vietcombank, bà Phùng Nguyễn Hải Yến, Phó tổng giám đốc cũng cho biết, hiện ngân hàng này đã đủ đáp ứng cho việc mở rộng thanh toán các dịch vụ công, từ các kênh thanh toán truyền thống đến hiện đại như QR Code, thanh toán không tiếp xúc… Thời gian qua, đơn vị đã phối hợp triển khai thanh toán dịch vụ hành chính công cho tỉnh Quảng Ninh với hơn 1.300 dịch vụ công trực tuyến và hàng trăm loại thuế phí, dán mã QR Code tại các cơ quan hành chính tại Quảng Ninh để người dân, doanh nghiệp có thể thanh toán các loại thuế, phí qua internet banking, mobile banking…

Trong khi đó, ở phía các DN thương mại và cơ quan thuế, hải quan nhu cầu và độ sẵn sàng kết nối các hoạt động thanh toán trực tuyến cũng đã khá mạch lạc.

Thông tin tại hội thảo, ông Đinh Ngọc Thắng, Cục trưởng Cục Hải quan TP.HCM cho rằng, đến hiện nay 91% doanh nghiệp trên địa bàn đã tiến hành kết nối với hệ thống nộp thuế tự động thông qua các hình thức thanh toán thu hộ ngân sách. Ghi nhận của ngành Hải quan cho thấy, dữ liệu thu nộp ngân sách khi được kết nối, thanh toán qua các ngân hàng khá rõ ràng và ít sai sót. Nhờ đó, hàng hóa được thông quan nhanh, tiết kiệm chi phí khá lớn cho các doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế.

Đại diện hệ thống siêu thị Saigon Co.op, ông Nguyễn Anh Đức, Quyền Tổng giám đốc đơn vị cho hay, đến hiện nay mặc dù tỷ lệ khách hàng thanh toán không dùng tiền mặt ở các siêu thị tiện lợi vẫn còn khá thấp nhưng hầu hết các chuỗi siêu thị của Saigon Co.op và các DN khác đều đã cập nhật các phần mềm, ứng dụng chấp nhận thanh toán như quét mã QR, thanh toán bằng ví điện tử. Các hình thức thanh toán này tỏ ra nhanh chóng, tiện lợi và hấp dẫn người tiêu dùng trẻ. Vì thế số lượng và gia trị thanh toán trực tuyến cũng đang có sự gia tăng nhanh chóng.

Từ phía cơ quan quản lý, ông Phạm Tiến Dũng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) thông tin rằng, ngay trong năm nay, ngành Ngân hàng sẽ tiếp tục triển khai mạnh Đề án Phát triển thanh toán kinh doanh thương mại giai đoạn 2016-2020 và Đề án đẩy mạnh thanh toán qua ngân hàng đối với việc thu phí các dịch vụ công như điện, nước, học phí, viện phí và chi trả các chương trình an sinh xã hội. Hiện Vụ Thanh toán cũng đã tham mưu NHNN báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông để thanh toán cho các dịch vụ giá trị nhỏ, đồng thời nghiên cứu thực hiện dịch vụ cho phép người dùng nạp tiền vào ví điện tử không qua tài khoản ngân hàng./.