Nhiều doanh nghiệp “lách luật” trong việc đóng BHXH cho người lao động

Theo BHXH Việt Nam, hiện nay phần đóng BHXH, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp của chủ sử dụng lao động chiếm tới 2/3 tổng số tiền phải đóng, điều này dẫn tới nhiều doanh nghiệp cố tình lách để giảm bớt phần trách nhiệm đóng các loại bảo hiểm.

BHXH Việt Nam vừa có báo cáo về tình hình thực hiện chính sách BHXH và quản lý quỹ thời gian qua.

Đề cập đến vấn đề tiền lương đóng BHXH, BHXH Việt Nam chỉ ra rằng, nhiều doanh nghiệp vẫn chủ yếu xây dựng thang, bảng lương để đóng BHXH bằng mức thấp nhất.

Cụ thể, tiền lương đóng BHXH tại nhiều doanh nghiệp bằng mức lương tối thiểu vùng, cộng thêm 7% đối với lao động đã qua đào tạo nghề và cộng thêm 5% hoặc 7% đối với lao động làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, đặc biệt nặng nhọc độc hại và nguy hiểm.

Đối với lao động giữ chức vụ, khoảng 80% doanh nghiệp đã xây dựng thang, bảng lương cụ thể theo chức danh.

Đơn cử như với chức vụ giám đốc sản xuất, giám đốc điều hành, trưởng phòng. Còn lại các doanh nghiệp xây dựng đối với lao động giữ chức vụ theo thang lương, bảng lương chuyên môn nghiệp vụ và bảng phụ cấp chức vụ, phụ cấp trách nhiệm.

Thống kê của BHXH Việt Nam cũng cho thấy, đa số doanh nghiệp đã đăng ký đóng BHXH cho người lao động theo mức lương mà không có khoản bổ sung khác. Mặc dù quy định từ ngày 1/1/2018, tiền lương tháng đóng BHXH gồm mức lương, phụ cấp (phụ cấp chức vụ, chức danh; phụ cấp trách nhiệm; phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; phụ cấp thâm niên; phụ cấp khu vực; phụ cấp lưu động; phụ cấp thu hút; và các phụ cấp có tính chất tương tự) và các khoản bổ sung xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động và trả thường xuyên trong mỗi kỳ trả lương.

Mức lương đóng BHXH bắt buộc tối thiểu hiện nay (đơn vị: đồng/tháng)

Theo BHXH Việt Nam, có nhiều nguyên nhân dẫn đến mức một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng trên là do phần đóng BHXH, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp của chủ sử dụng lao động chiếm tới 2/3 tổng số tiền phải đóng. Cụ thể mức đóng BHXH bắt buộc hàng tháng hiện nay là 32% lương và thu nhập, trong đó chủ sử dụng lao động đóng 21,5%, người lao động đóng 10,5%. Điều này dẫn tới nhiều doanh nghiệp cố tình lách để giảm bớt phần trách nhiệm đóng các loại bảo hiểm.

Bên cạnh đó, nhiều chủ sử dụng lao động cố tình giảm mức đóng BHXH để tăng trả cho người lao động, làm tăng cạnh tranh trên thị trường lao động.

Ngoài ra, cũng có nguyên nhân từ phía người lao động. nhiều người lao động chỉ quan tâm tới lợi ích ban đầu, chưa có hiểu biết đầy đủ về pháp luật BHXH, chưa hiểu rằng việc đóng mức cao thì sau này hưởng cũng cao.

Từ thực trạng trên, BHXH Việt Nam kiến nghị sửa đổi quy định về tiền lương đóng BHXH đảm bảo hạn chế đến mức thấp nhất khả năng trốn tránh các khoản phải đóng của doanh nghiệp, theo hướng quy định tiền lương làm căn cứ đóng thấp nhất phải bằng 70% bình quân tổng thu nhập của người lao động.

Đồng thời tăng cường công tác thanh kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật về tiền lương, xử lý nghiêm và kịp thời các vi phạm về tiền lương và BHXH.

BHXH Việt Nam cho biết, tình trạng nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp vẫn xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành. Thống kê tới ngày 31/12/2020, tổng số nợ BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là hơn 13.500 tỷ đồng, chiếm 3,35 % số phải thu, trong đó: Số nợ BHXH bắt buộc là hơn 8.600 tỷ đồng, nợ bảo hiểm thất nghiệp là 335 tỷ đồng.