Nhật Bản và Anh đang suy thoái, liệu Mỹ có phải là nước kế tiếp?

Hôm thứ Năm, Nhật Bản và Anh đều báo cáo tổng sản phẩm quốc nội âm quý thứ hai liên tiếp, phù hợp với định nghĩa được thống nhất rộng rãi về suy thoái kinh tế. Liệu Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, có thể là nước tiếp theo? CNN đặt câu hỏi.

Paul Donovan, nhà kinh tế trưởng tại UBS Global Wealth Management, đã viết trong một ghi chú hôm thứ Năm rằng sự suy thoái kinh tế của Nhật Bản có liên quan đến việc dân số nước này ngày càng giảm.

Năm 2022, dân số nước Nhật giảm 800.000 người, đánh dấu năm giảm dân số thứ 14 liên tiếp. Điều đó hạn chế khả năng phát triển của đất nước vì điều đó có nghĩa là nước này có "ít người sản xuất và tiêu dùng ít thứ hơn", Donovan nói.

Tuy nhiên, ở Anh thì lại khác, tăng trưởng dân số và tiền lương không đủ để ngăn chặn sự sụt giảm chi tiêu của người tiêu dùng, một trong những động lực chính của nền kinh tế.

Thực trạng nền kinh tế Mỹ

Điều ngược lại đã xảy ra ở Mỹ. Trong hai quý vừa qua, nền kinh tế quốc gia đã có mức tăng trưởng GDP cao hơn nhiều so với dự kiến, phần lớn nhờ vào chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ.

Nền kinh tế Mỹ có lợi thế hơn hầu hết các nền kinh tế tiên tiến nhờ gói kích thích kinh tế hậu đại dịch trị giá 5 nghìn tỷ USD, nhằm giúp củng cố tài chính của các hộ gia đình ở Mỹ.

Một lợi thế khác là Mỹ ít phụ thuộc hơn vào năng lượng của Nga, khiến nước này ít bị tổn thương hơn nhiều quốc gia khác trước sự tăng giá khí đốt tự nhiên sau cuộc tấn công toàn diện của Nga vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022.

Tuy nhiên, dữ liệu doanh số bán lẻ tháng 1 của Mỹ hôm thứ Năm lại thấp hơn nhiều so với dự kiến, cho thấy người Mỹ có thể thắt lưng buộc bụng chặt chẽ hơn một chút sau kỳ nghỉ lễ kéo dài đầu năm mới.

Tuy nhiên, thị trường lao động vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, bằng chứng là tỷ lệ thất nghiệp trên toàn quốc vẫn ở mức dưới 4% trong 24 tháng liên tiếp.

Liệu Mỹ có suy thoái vào năm 2024?

Nền kinh tế Mỹ có thể đang suy thoái ngay bây giờ mà người Mỹ không hề biết.

Đó là bởi vì nền kinh tế không được coi là đang suy thoái một cách rộng rãi và chính thức cho đến khi một nhóm tám nhà kinh tế tương đối xa lạ nói như vậy.

Nhóm đó, được gọi là Ủy ban Xác định Chu kỳ Kinh doanh tại Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Mỹ (NBER), đánh giá thời điểm bắt đầu suy thoái dựa trên "sự suy giảm đáng kể trong hoạt động kinh tế lan rộng khắp nền kinh tế và kéo dài hơn một vài tháng".

Không có quy tắc cố định nào về những gì liên quan, nhưng nó có thể bao gồm các yếu tố như tỷ lệ thất nghiệp tăng đột biến, thu nhập giảm, chi tiêu giảm mạnh hoặc tốc độ tăng trưởng kinh tế âm.

Tuy nhiên, quan trọng là, hai quý liên tiếp GDP âm không phải lúc nào cũng được coi là suy thoái. Hoa Kỳ đã trải qua điều đó vào năm 2022 và ủy ban của NBER đã không công bố về một cuộc suy thoái.

Điều đó nói lên rằng, nguy cơ suy thoái kinh tế đã tăng cao kể từ khi Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ bắt đầu chu kỳ thắt chặt vào tháng 3 năm 2022, Chủ tịch Fed Jerome Powell nói với các phóng viên vào tháng 12. Tuy nhiên, ông nói, "có rất ít cơ sở để cho rằng nền kinh tế hiện đang suy thoái".

Nhưng ngay cả khi nền kinh tế dường như chưa bao giờ khá hơn thì vẫn luôn có khả năng xảy ra suy thoái trong năm tới, Powell nói thêm.

Đó là bởi vì những cú sốc kinh tế không lường trước được - chẳng hạn như đại dịch toàn cầu - có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Đặt điều đó sang một bên, Philipp Carlsson-Szlezak, nhà kinh tế trưởng toàn cầu của Tập đoàn tư vấn Boston, không nghĩ rằng Mỹ sẽ bước vào suy thoái trong năm nay. Đúng hơn, "đây sẽ là một năm tăng trưởng chậm", ông nói.

Ông nói thêm: "Khả năng phục hồi của nền kinh tế Hoa Kỳ bắt nguồn từ những sức mạnh cơ bản", chủ yếu trong số đó là thị trường lao động và tài chính cá nhân của người Mỹ.

Mặc dù ông không nghĩ điều đó có khả năng xảy ra, nhưng một con đường tiềm ẩn dẫn đến suy thoái ở Mỹ có thể là nếu Fed không cắt giảm lãi suất trong năm nay.

Carlsson-Szlezak cho biết, vì các nhà đầu tư đang đánh giá rộng rãi về khả năng cắt giảm lãi suất nhiều lần vào năm 2024, nên nếu họ không thực hiện thành công, điều đó có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho thị trường tài chính, đến mức gây ra suy thoái kinh tế.