Nhật Bản trở thành tâm điểm lo lắng của các nhà đầu tư toàn cầu

Trong vòng chưa đầy một tuần, Nhật Bản đã hoàn toàn đảo ngược kỳ vọng của thế giới đối với thị trường và nền kinh tế của nước này.

Đất nước này là niềm yêu thích của thế giới tài chính trong hơn một năm. Đồng tiền của họ đã đẩy thị trường chứng khoán lên mức cao kỷ lục và thổi bùng lại lạm phát sau nhiều thập kỷ. Sau đó, Ngân hàng Nhật Bản đã tăng lãi suất vào thứ Tư tuần trước (ngày 31/7) và Thống đốc Kazuo Ueda cho biết ông có ý định tiếp tục, giúp kích hoạt sự gia tăng mạnh mẽ của đồng yên và những biến động dữ dội trên khắp các thị trường toàn cầu. Các nhà giao dịch và nhà đầu tư đã buộc phải từ bỏ các chiến lược dựa trên quan điểm vĩ mô rằng đồng tiền của Nhật Bản sẽ vẫn yếu và lãi suất sẽ không tăng quá nhanh.

“Không còn nghi ngờ gì nữa, đây là một vùng đất hoàn toàn mới cho thị trường. Mọi người đang tìm kiếm tâm hồn ở khắp mọi nơi khi chúng ta có một BOJ dường như quyết tâm thoát khỏi nhiều năm chính sách lãi suất bằng không hoặc âm”, Stephen Miller, một cố vấn tại Grant Samuel Funds Management và cựu giám đốc quỹ của BlackRock Inc. cho biết. “Nhật Bản hiện đang là tâm điểm của những lo lắng mới nổi trên cổ phiếu, trái phiếu, yên, tín dụng...”.

Biến động diễn ra trên khắp các thị trường Nhật Bản với Nikkei 225 chịu sự sụt giảm lớn nhất kể từ năm 1987 vào thứ Hai (ngày 5/8), chỉ để tăng trở lại 10% vào ngày hôm sau. Sự thay đổi đột ngột này có tác động đến chính trị và hộ gia đình của đất nước vì sự hỗn loạn của thị trường có thể ảnh hưởng đến niềm tin của người tiêu dùng và quá trình thoát khỏi giảm phát một cách tinh tế của Nhật Bản. Thêm vào sự bối rối của các nhà đầu tư, đồng yên đã suy yếu khoảng 2% vào thứ Tư sau khi Phó Thống đốc BOJ Shinichi Uchida cho biết ngân hàng sẽ không tăng lãi suất miễn là thị trường không ổn định.

Hirofumi Suzuki, chiến lược gia ngoại hối trưởng tại Sumitomo Mitsui Banking Corp., cho biết: “Rủi ro là tiêu dùng và đầu tư sẽ bị kìm hãm do sự gia tăng bất ổn trên thị trường. Nếu tình hình kéo dài, nó có thể ảnh hưởng đến hành vi kinh doanh và cả hộ gia đình”.

Đợt bán tháo lịch sử ban đầu trên thị trường cho thấy bất kỳ giao dịch theo đà nào hy vọng kiếm lời từ đồng yên yếu và đợt tăng giá rộng rãi của cổ phiếu Nhật Bản đều đã bị xóa sổ, theo các nhà phân tích. Sự gia tăng của đồng yên cũng làm chệch hướng một trong những chiến lược thị trường có lợi nhuận cao nhất trong năm nay: giao dịch chênh lệch lãi suất liên quan đến việc vay đồng tiền Nhật Bản để đầu tư vào các tài sản toàn cầu khác. Sự phục hồi của đồng yên đã gây ra một cuộc chạy đua để kiếm lời từ các giao dịch này và đóng các vị thế, làm trầm trọng thêm sự gia tăng của đồng tiền này.

Wei Li, chiến lược gia đầu tư toàn cầu tại BlackRock, cho biết: "Phản ứng quá mức này so với các trường hợp giao dịch chênh lệch lãi suất được nhanh chóng gỡ bỏ trước đây cho thấy có nhiều vấn đề hơn đang diễn ra ở Nhật Bản ngoài nỗi lo suy thoái - và có thể gây ra hậu quả toàn cầu nếu tình trạng này tiếp diễn".

Các chính trị gia và lãnh đạo doanh nghiệp đã tìm cách xoa dịu mối lo ngại ở Nhật Bản, đặc biệt là xung quanh việc mở rộng các tài khoản đầu tư miễn thuế - một sáng kiến ​​nhằm khuyến khích mọi người chuyển một phần trong số hơn 1.000 tỷ yên đang nằm trong các tài khoản ngân hàng tính đến tháng 3 vào thị trường. Các nhà đầu tư nước ngoài đã ở lại có thể sẽ có cái nhìn dài hạn hơn, tập trung vào các công ty đã siêng năng cải cách, tăng trưởng kinh doanh và quản lý bảng cân đối kế toán.

Pelham Smithers, người có công ty tại London cung cấp dịch vụ nghiên cứu về các công ty châu Á tập trung vào Nhật Bản, cho biết: "Tôi nghĩ rằng đây là một thị trường hiện phù hợp với phân tích cơ bản — từ dưới lên, thay vì từ trên xuống. Trong tương lai, đây sẽ là thời điểm thú vị nếu bạn là người chọn cổ phiếu".

Có một quan điểm mới nổi lên rằng động thái của BOJ là một bước đi sai lầm và chịu ảnh hưởng bởi áp lực chính trị, vì một số chính trị gia nổi tiếng đã chỉ trích đồng yên yếu trong những tuần gần đây. Điều đó có thể gây nguy hiểm cho mối quan hệ giữa chính phủ Nhật Bản và ngân hàng trung ương và tác động đến nỗ lực tái đắc cử làm người đứng đầu đảng cầm quyền của Nhật Bản vào tháng tới của Thủ tướng Fumio Kishida, Takuji Aida, nhà kinh tế trưởng tại Credit Agricole cho biết.

Những người khác ủng hộ động thái của BOJ. Christopher Willcox, Giám đốc bộ phận giao dịch và ngân hàng đầu tư tại Nomura Holdings Inc. cho biết việc tăng lãi suất là quyết định đúng đắn xét đến môi trường vĩ mô của đất nước và việc thay đổi chính sách tiền tệ dễ dãi trong nhiều thập kỷ chắc chắn sẽ gây gián đoạn.

“Họ luôn biết rằng việc tháo gỡ sẽ rất khó khăn,” Willcox nói. “Vì vậy, tôi nghĩ BOJ đang chơi cực kỳ thông minh".

Sự suy thoái của thị trường cũng có thể làm tăng hoạt động mua lại cổ phiếu khi các công ty tận dụng giá cổ phiếu thấp hơn. Các cơ quan quản lý và nhà đầu tư nước ngoài đã thúc đẩy các công ty áp dụng chính sách thân thiện hơn với cổ đông.

“Cơ hội này là duy nhất”, Atul Goyal, một nhà phân tích vốn chủ sở hữu tại Jefferies cho biết. “Việc bán tháo tạo ra thời điểm thuận lợi khi một số công ty sắp công bố kết quả và họp hội đồng quản trị, một số công ty có thể công bố mua lại cổ phiếu với số lượng lớn”.

Khi họ tìm kiếm cơ hội trong môi trường mới do BOJ tạo ra và sự hỗn loạn của thị trường, có sự đồng thuận rộng rãi rằng các nhà đầu tư sẽ phải đánh giá lại những gì họ nghĩ mình biết về đất nước này.

Miller cho biết: "Cách duy nhất là loại bỏ cách mà bạn đã áp dụng trong nhiều thập kỷ".