Nhật Bản đối mặt với nguy cơ suy thoái vì virus corona

Nền kinh tế Nhật Bản có khả năng bị thu hẹp mạnh nhất kể từ năm 2014 trong quý cuối cùng của năm ngoái. Chưa hết sự bùng phát của dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona (Covid-19) đang đe dọa tới tăng trưởng trong quý đầu năm nay của Nhậ

Nguy cơ suy thoái vì Covid-19

Ông Eiji Maeda – Giám đốc điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) cho biết, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) có thể sẽ bị “thu hẹp mạnh” trong một quý cuối năm ngoái do nhu cầu ở nước ngoài chậm chạp và chi tiêu tiêu dùng sụt giảm do ảnh hưởng bởi tăng thuế thu nhập vào năm ngoái.

Theo ước tính của các nhà phân tích tham gia cuộc khảo sát của Reuters, nền kinh tế Nhật Bản sẽ giảm 3,7% trong quý 4/2019 so với cùng kỳ năm trước. Sự suy giảm này là tồi tệ nhất đối với kinh tế Nhật Bản kể từ quý 2 năm 2014 khi việc tăng thuế trước đó đã khiến nền kinh tế bị thu hẹp 7,4%.

Chi tiêu tiêu dùng giảm mạnh sau khi tăng thuế doanh thu được các chuyên gia kinh tế xem là thủ phạm chính đằng sau sự thu hẹp này. Các nhà kinh tế ước tính chi tiêu tiêu dùng đã giảm 7,8% trong quý cuối năm 2019, bên cạnh sự sụt giảm trong đầu tư kinh doanh và xuất khẩu.

Mặc dù trước đây các nhà kinh tế dự kiến nền kinh tế lớn thứ ba thế giới sẽ phục hồi trong quý đầu năm nay, qua đó tránh được nguy cơ rơi vào suy thoái. Thế nhưng dịch bệnh Covid-19 bùng phát có thể phá vỡ những dự đoán này bởi sự bùng phát dịch tại Trung Quốc có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu Nhật Bản và làm giảm khách du lịch Trung Quốc đến Nhật Bản.

“Nền tảng cơ bản của kinh tế Nhật là không vững chắc nên tăng trưởng kinh tế có thể dễ dàng bị âm nếu có những biến động như dịch virus corona xảy ra”, Chihuahuahi Miyazaki - một nhà kinh tế tại Mitsubishi UFJ Morgan Securities nói. Vị chuyên gia này có cái nhìn bi quan hơn so với các đồng nghiệp khi dự báo nền kinh tế Nhật suy giảm tới 7,5%.

Các quan chức Nhật cũng đang lo ngại về sự bùng phát của dịch bệnh này. Phát biểu trước quốc hội, mặc dù vẫn cho rằng “Kinh tế Nhật Bản dự kiến sẽ tiếp tục xu hướng mở rộng vừa phải” nhờ đầu tư kinh doanh và chi tiêu chính phủ, tuy nhiên ông Maeda cũng cảnh báo “chúng ta cần cảnh giác trước những rủi ro khác như ảnh hưởng của sự bùng phát virus corona đối với sản lượng và chi tiêu của khách du lịch nội địa”.

Bộ trưởng Kinh tế Yasutoshi Nishimura cũng nói với báo giới rằng sự bùng phát virus corona cũng như thời tiết ấm áp bất thường làm tổn thương doanh số bán quần áo mùa đông là những yếu tố mới ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế Nhật.

Tiền tệ cạn dư địa

Nhật Bản là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch bệnh bên ngoài Trung Quốc, với 251 trường hợp được xác nhận bị nhiễm. Một số nhà phân tích dự đoán nền kinh tế Nhật Bản sẽ tiếp tục bị thu hẹp trong quý này khi dịch virus corona bùng phát làm tổn hại đến xuất khẩu, sản xuất và tiêu thụ thông qua lượng khách du lịch nước ngoài giảm mạnh.

Trong bối cảnh hiện tại của kinh tế Nhật Bản, các chuyên gia kinh tế cho rằng chính sách tài khóa cần hành động nhiều hơn do dư địa của chính sách tiền tệ là khá hạn hẹp. Trên thực tế, Chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe đã ra tay hành động ngay từ tháng 12 năm ngoái với một gói kích thích để hỗ trợ nền kinh tế tăng trưởng.

Mới đây Thủ tướng Shinzo Abe cũng đã quyết định chi 10,3 tỷ yên từ dự trữ ngân sách với một loạt các biện pháp hạn chế để chống lại tác động tiêu cực từ dịch virus corona, bao gồm bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ. Bộ trưởng Tài chính Taro Aso cho biết, chính phủ đã sẵn sàng thực hiện các bước bổ sung, tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh có thể lớn đến mức nào.

Trong khi đó, ông Maeda cho biết, BoJ sẽ hỗ trợ nền kinh tế bằng cách duy trì chương trình kích thích kinh tế khổng lồ của mình, nhưng không phát đi tín hiệu nào cho thấy sẽ có các biện pháp tiền tệ bổ sung khi mà dư địa của chính sách tiền tệ đã cạn kiệt. Bên cạnh đó, phát biểu của ông Maeda trước Quốc hội Nhật cho thấy, BoJ chưa thấy tác động của virus đủ lớn để thay đổi dự đoán kinh tế của mình.

BoJ vẫn dự báo nền kinh tế sẽ phục hồi nhẹ như dự kiến, mặc dù rủi ro suy giảm từ dịch virus corona đòi hỏi phải theo dõi chặt chẽ, Eiji Maeda nói với Quốc hội hôm thứ Sáu tuần trước.

Nhưng một số quan chức của BoJ vẫn tỏ ra lo ngại sự gián đoạn chuỗi cung ứng có thể gây tổn hại cho các công ty Nhật Bản nếu các nhà máy Trung Quốc tiếp tục đóng cửa trong nhiều tuần. Được biết cuộc họp chính sách tiếp theo của BoJ sẽ diễn ra ngày 18-19 tháng 3 tới.