Nhật Bản bất ngờ bán vàng để giảm căng thẳng ngân sách

Nhật Bản đã bất ngờ bán 80 tấn vàng cho một cơ quan thuộc chính phủ để lấy tiền hỗ trợ một phần gói kích thích khổng lồ nhằm chống đỡ lại tác động từ cuộc khủng hoảng do dịch COVID-19.

Theo đó, bộ phận phụ trách các vấn đề đối ngoại của Bộ Tài chính đã bán một phần dự trữ đô la cho Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) để đổi lấy nội tệ. Với số tiền yên nhận được, bộ phận này đã mua vàng từ bộ phận phụ trách quản lý nợ.

Từ việc bán vàng, bộ phận phụ trách quản lý nợ đã thu được số tiền thu được trị giá 500 tỷ yên (4,84 tỷ USD), sẽ được sử dụng để tài trợ cho một quỹ mới nhằm thúc đẩy nghiên cứu và phát triển tại các trường đại học, hai quan chức giấu tên nói với Reuters.

Gánh nặng trước khoản nợ công gấp đôi quy mô nền kinh tế, và nguồn thu từ thuế bị ảnh hưởng bởi cuộc suy thoái do đại dịch gây ra, Bộ Tài chính đang chịu áp lực tìm nguồn thu phi thuế để trang trải chi tiêu ngày càng tăng nhằm đối phó với cuộc khủng hoảng y tế.

Trong trường hợp như vậy, Bộ Tài chính thường sử dụng các khoản dự trữ được dành làm tài khoản đặc biệt, lợi nhuận của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) và các cơ quan khác để chuyển về kho bạc nhà nước sau khi họ đóng sổ sách hàng năm. Với lần này, Bộ đã dùng đến một thỏa thuận hiếm hoi liên quan đến ngân hàng trung ương.

Hôm qua, BOJ đã thông báo rằng họ sẽ mua đô la từ Bộ Tài chính để đề phòng bất kỳ sự gián đoạn thị trường ngoại hối nào do đại dịch gây ra.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng thỏa thuận này có thể được khởi xướng bởi Bộ Tài chính, khi bộ này đang muốn tránh phát hành quá nhiều nợ hoặc sử dụng tiền của người nộp thuế cho quỹ tài trợ nói trên.

“Từ quan điểm hợp nhất tài khóa, thỏa thuận này có thể được coi là sử dụng tài sản nhà nước một cách hiệu quả", Yoshimasa Maruyama, nhà kinh tế thị trường trưởng tại SMBC Nikko Securities, nhận xét.

“Có vẻ hợp lý khi BOJ tăng giá trị các quỹ bằng đồng đô la. Nhưng có lẽ chính chính phủ, không phải BOJ, đã khơi mào cho việc thực thi thỏa thuận này với hy vọng đảm bảo tiền cho quỹ dành cho các trường đại học”.

Một quan chức chính phủ cho biết việc phân bổ ngân sách cho quỹ đại học là một hệ quả chứ không phải mục đích chính của thỏa thuận.

Một quan chức khác thì cho biết việc bán đô la của Bộ Tài chính cho BOJ là ngoại lệ, nhưng từ chối bình luận thêm.

Việc thực thi thỏa thuận nói trên nêu bật khó khăn trong việc quản lý gánh nặng nợ công đang ngày càng gia tăng của nền công nghiệp hàng đầu thế giới - Nhật Bản, vốn đã tăng cao sau các gói chi tiêu kích thích quá lớn trong hai thập kỷ qua.