Nhập khẩu chạm trần, “khách sộp” của Nga sắp chuyển hướng sang Iraq

Nga đã thay thế Iraq trở thành nhà cung cấp dầu thô lớn nhất của Ấn Độ sau xung đột Nga - Ukraine, nhờ các khoản giảm giá sâu mà Moscow đưa ra.

Kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine diễn ra vào tháng 2/2022, các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ đã chộp lấy dầu giảm giá của Nga. Moscow do đó đã dần trở thành nguồn cung cấp dầu thô hàng đầu của Ấn Độ, chiếm khoảng 40% lượng dầu thô nhập khẩu của quốc gia châu Á.

Tháng 6 đánh dấu tháng thứ 10 liên tiếp nhập khẩu dầu thô từ Nga của Ấn Độ tăng so với tháng trước, dữ liệu từ công ty thông tin hàng hóa Kpler cho thấy.

“Đây là một kỳ tích chưa từng có trong lịch sử gần đây, đặc biệt là với khối lượng được nhập khẩu lên tới 2,2 triệu thùng mỗi ngày trong tháng 6”, theo ông Viktor Katona, nhà phân tích dầu thô hàng đầu của Kpler. Và đây sẽ là khối lượng dầu cao nhất mà Ấn Độ có thể nhập khẩu từ Nga - ít nhất là trong năm nay, theo dự đoán của ông Katona.

“Tôi cho rằng 2,2 triệu thùng/ngày sẽ là mức cao nhất trong năm nay. Lượng dầu thô nhập khẩu từ Nga của Ấn Độ sẽ giảm nhẹ xuống còn 2 triệu thùng/ngày. Đó sẽ là mức mua bền vững”, ông Katona dự báo.

Nguyên nhân từ 2 phía

Khối lượng dầu thô được tiêu thụ và xử lý bởi các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ hiện đã đạt đến “đỉnh theo mùa” và sẽ chỉ có xu hướng giảm từ đây, theo ông Janiv Shah, nhà phân tích cao cấp tại công ty nghiên cứu năng lượng Rystad Energy có trụ sở tại Na Uy.

Ông Katona cũng đồng ý với quan điểm này. Ông còn nhấn mạnh rằng ngoài việc các nhà máy lọc dầu đang đóng cửa, nhu cầu về dầu cũng sẽ giảm xuống.

“Một số nhà máy lọc dầu ở Ấn Độ sẽ tiến hành bảo dưỡng lần đầu tiên trong năm nay. Điều này không xảy ra trong 5 tháng đầu năm vì không có hoạt động quay vòng nào cả”, ông Katona nói.

Ông Katona cho biết thêm, mùa gió mùa của Ấn Độ bắt đầu vào đầu tháng 6 và giai đoạn mùa hè thường đi kèm với nhu cầu đối với các sản phẩm dầu thấp hơn do hoạt động xây dựng và di chuyển ít hơn.

Nhu cầu nhiên liệu ở Ấn Độ, nước tiêu thụ dầu lớn thứ ba thế giới, thường tạm lắng trong 4 tháng mùa gió mùa. Tổng nhu cầu dầu tháng 6 của Ấn Độ giảm 3,7% xuống 19,31 triệu tấn so với hồi tháng 5, theo dữ liệu từ Phòng phân tích và lập kế hoạch dầu mỏ của Ấn Độ.

Không chỉ nhu cầu từ Ấn Độ giảm sút, nguồn cung từ Nga cũng có giới hạn, theo ông Daniel Hynes, chiến lược gia hàng hóa cấp cao tại ngân hàng ANZ.

Một báo cáo gần đây của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho thấy, xuất khẩu dầu của Nga đã giảm 600.000 thùng/ngày xuống 7,3 triệu thùng/ngày trong tháng 6 - mức thấp nhất kể từ tháng 3/2021.

Tuy nhiên, con số 2,2 triệu thùng/ngày rất có thể không phải là giới hạn cao nhất của dầu Nga vào Ấn Độ trong năm 2024.

“Trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 5, nhu cầu dầu Nga rất có thể sẽ không bị hạn chế từ phía Ấn Độ, và khả năng xuất khẩu của Nga sẽ một lần nữa được thúc đẩy nhờ hoạt động quay vòng của các nhà máy lọc dầu”, ông Katona dự đoán.

Quan hệ chính trị

Một nguyên nhân nữa khiến Ấn Độ phải giảm nhập khẩu dầu thô từ Nga, đó là việc quốc gia châu Á cần phải duy trì mối mối quan hệ với các nhà xuất khẩu khác, đặc biệt là các nhà cung cấp chính ở Trung Đông.

“Về mặt kỹ thuật, người Ấn Độ có thể mua nhiều hơn, nhưng họ không muốn gây khó chịu cho Trung Đông. Chính trị cũng quan trọng”, ông Katona nói.

Theo dữ liệu của Rystad, 55% lượng dầu thô chua (có hàm lượng lưu huỳnh cao hơn 0,5%) nhập khẩu bằng đường biển gần đây của Ấn Độ đến từ Nga, trong khi hàng nhập khẩu từ Trung Đông giảm xuống còn 40%, mức thấp trong lịch sử.

Nhập khẩu dầu thô từ khu vực Trung Đông vào Ấn Độ đã giảm 21,7% xuống 8,68 nghìn tấn trong tháng 6 so với đầu năm, dữ liệu từ Refinitiv cho thấy.

Tuy nhiên, “các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ luôn có thể lấy nhiều dầu thô của Nga hơn so với các loại khác, ví dụ như các loại dầu của Trung Đông, nếu chênh lệch giá ngày càng lớn”, ông Yaw Yan Chong, giám đốc cơ quan nghiên cứu dầu của Refinitiv ở châu Á cho biết.

Theo một quan chức chính phủ Ấn Độ, nước này đang đàm phán với các nhà xuất khẩu dầu thô truyền thống ở Trung Đông để tăng cường mua hàng khi hàng nhập khẩu của Nga mất lợi thế về giá.

Các nhà máy lọc dầu khu vực công của Ấn Độ đang đàm phán với các nhà cung cấp dầu thô truyền thống ở Tây Á, đặc biệt là Iraq, để tăng lượng mua trong bối cảnh chiết khấu đối với dầu thô của Nga giảm đáng kể, và khả năng xảy ra các vấn đề liên quan đến thanh toán khi dầu thô Urals của Nga giao dịch trên mức 60 USD/thùng, quan chức này cho biết.

“Iraq đã hỗ trợ và là một đối tác thương mại tốt. Họ cũng đã giảm giá cho chúng tôi trong thời gian trước đây”, quan chức này nói thêm, nhưng không nêu chi tiết về các khoản giảm giá và khối lượng bổ sung đang được xem xét.

Các nhà phân tích kỳ vọng các nhà máy lọc dầu Ấn Độ sẽ sử dụng việc tăng giá dầu của Nga và mức giá trần của G7 làm đòn bẩy để đàm phán chiết khấu tốt hơn với Moscow.