Nhận diện rủi ro khi tài khoản kết nối số điện thoại

Đã có những vụ lừa đảo khi kẻ gian tận dụng tiện ích số tài khoản kết nối số điện thoại. Báo Đầu tư Chứng khoán có cuộc trao đổi với ông Phạm Quang Minh, Tổng giám đốc Mambu Việt Nam xung quanh vấn đề này.

Với kinh nghiệm là nền tảng dịch vụ công nghệ phần mềm (SaaS) trong lĩnh vực ngân hàng toàn cầu, ông có thể cho biết, các ngân hàng trên thế giới có sử dụng dịch vụ số điện thoại kết nối với số tài khoản không?

Dịch vụ cho phép số điện thoại kết nối với số tài khoản được triển khai phổ biến tại nhiều nước trên thế giới. Chẳng hạn, tại Úc, dịch vụ PayID được triển khai năm 2018 cho phép người có tài khoản ngân hàng đăng ký số điện thoại hay email liên kết với tài khoản ngân hàng của họ. Singapore và Thái Lan cũng có dịch vụ này thông qua dịch vụ thanh toán nội địa Paynow và Promptpay. Hơn nữa, vào tháng 4/2021, 2 mạng Paynow và Prompay đã liên thông với nhau cho phép người sử dụng dịch vụ ngân hàng ở nước này có thể chuyển tiền tới một số điện thoại ở nước kia và ngược lại.

Dịch vụ này tạo ra sự khác biệt so với dịch vụ thanh toán truyền thống, mang lại sự thuận tiện cho khách hàng do không cần phải nhớ số tài khoản người nhận. Thay vào đó, người gửi chỉ cần lựa chọn số điện thoại hay email của người nhận thường có sẵn trong danh mục liên hệ trong điện thoại để thực hiện thanh toán. Khi thực hiện thanh toán, người gửi cũng dễ dàng đối chiếu tên người nhận được hệ thống cung cấp ngay sau khi nhập số điện thoại hoặc email của người nhận để đảm bảo không nhầm lẫn trước khi thực hiện lệnh thanh toán.

Hệ thống thanh toán này cũng được áp dụng các tiêu chuẩn bảo mật tương tự như thanh toán chuyển khoản qua số tài khoản ngân hàng. Hay như nền tảng ngân hàng điện toán đám mây (SaaS) cung cấp và đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật cao nhất để trợ giúp các ngân hàng tuân thủ các quy định của các ngân hàng trung ương về bảo mật dữ liệu và an toàn hệ thống công nghệ thông tin.

Số điện thoại kết nối với số tài khoản được nhận định là sản phẩm có rủi ro khi những đối tượng lừa đảo có thể dễ dàng lấy được thông tin của khách hàng hơn, theo ông thì sao?

Việc ứng dụng công nghệ mới trong ngân hàng là xu hướng tất yếu. Ngày càng có nhiều Fintech ra đời để phục vụ, hỗ trợ ngân hàng đáp ứng nhanh sự thay đổi của thị trường và kỳ vọng của người dùng, nhưng cũng sẽ tạo ra các rủi ro mới cho cả ngân hàng và người sử dụng, chẳng hạn các hành vi lừa đảo gia tăng khi thông tin về số tài khoản giờ đây là số điện thoại có thể dễ dàng có được hơn. Do vậy, ngân hàng cần cân nhắc lựa chọn công nghệ với các tiêu chuẩn bảo mật cao nhất để đồng thời đảm bảo cả hai yếu tố là phục vụ tốt trải nghiệm khách hàng và an toàn hệ thống thông tin.

Nhằm giảm thiểu các rủi ro, các ngân hàng, đơn vị cung cấp dịch vụ và khách hàng cần chuẩn bị gì để phòng tránh tình huống xấu?

Chủ động giảm thiểu rủi ro luôn là phương án tốt nhất. Với ngân hàng, bên cạnh việc lựa chọn công nghệ phù hợp cũng phải đảm bảo việc thiết kế và tuân thủ đầy đủ các mô hình vận hành kiểm soát rủi ro cao nhất, áp dụng tối đa công nghệ trí tuệ nhân tạo để dự báo trước các tình huống xấu, từ đó chủ động ra quyết định nhanh chóng, chính xác. Do đó, việc cân nhắc lựa chọn nhà cung cấp giải pháp nền tảng ngân hàng trên nền điện toán đám mây đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật cao nhất cần được ưu tiên xem xét.

Thường xuyên cung cấp và nhắc nhở khách hàng thực hiện đúng hướng dẫn sử dụng dịch vụ ngân hàng tránh bị lộ thông tin cho người khác. Khách hàng cũng cần nhận thức quyền lợi và trách nhiệm của mình khi sử dụng dịch vụ ngân hàng, bằng việc hiểu rõ các hướng dẫn sử dụng và bảo mật thông tin, không để kẻ gian lợi dụng cũng như báo ngay cho ngân hàng và cơ quan chức năng khi nghi ngờ hay phát hiện hành vi lừa đảo.