Nhà ở xã hội khởi công rồi 'đắp chiếu'

Nhiều dự án nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân động thổ dịp 30/4 và 2/9 nhưng đến nay chỉ là bãi đất trống, không được thi công.

Hiện, dấu hiệu cho thấy dự án từng được khởi động là có khoảng 15 cọc bê tông ép xuống đất. Một nửa diện tích đất bị cỏ bao phủ. Khu đất dự án chỉ có một nhà tạm dựng bằng tôn. Nam nhân viên trông coi nói rằng công trình đã dừng từ lâu và không biết khi nào được triển khai tiếp tục.

Cách Khu dân cư Nguyên Sơn hơn 10 km, dự án nhà ở xã hội MR1 thuộc Khu dân cư Tân Thuận Tây (quận 7) cũng tình trạng tương tự. Gần ba tháng trước, dự án này được Sở Xây dựng TP HCM phối hợp cùng Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Xuân Mai Sài Gòn làm lễ động thổ. Dự án nhà ở xã hội MR1 xây trên khu đất rộng 7.000 m2, sẽ cung cấp 710 căn hộ cho 1.400 người.

Tuy nhiên, đến nay khu đất này đang được dùng làm bãi giữ xe gồm các loại container, du lịch, xe máy, xe ép rác. Một phần đất được đơn vị kinh doanh vật liệu xây dựng thuê chứa cát, sỏi... Ông Tám Pha, người trông coi bãi xe ở khu đất, cho biết sau lễ động thổ hồi tháng 8, một số người đến tìm hiểu mua nhà nhưng không thấy xây dựng nên rời đi.

Dự án nhà ở xã hội thuộc Khu dân cư Tân Thuận Tây sau ba tháng động thổ vẫn là bãi giữ xe, ngày 18/11. Ảnh: Lê Tuyết

Một dự án nhà ở xã hội khác được khởi công vào cuối tháng 4 là dự án ở phường Long Trường (TP Thủ Đức) do Công ty Điền Phúc Thành làm chủ đầu tư. Dự án có quy mô gần 600 căn hộ dành cho người thu nhập thấp được xây dựng trên khu đất rộng gần 35.000 m2. Tuy nhiên, sau 6 tháng, dự án này vẫn là bãi đất trống, được rào kín. Một số khu vực cỏ lên xanh.

Ba công trình nói trên nằm trong 10 dự án nhà ở xã hội và hai nhà lưu trú công nhân được TP HCM tập trung triển khai trong năm 2022. Trong đó dịp lễ 30/4 và 2/9, thành phố cùng các đơn vị tổ chức lễ khởi công, động thổ 5 dự án ở các huyện Bình Chánh, quận 7 và TP Thủ Đức. Tuy nhiên, đến nay các dự án này chưa thể triển khai thi công. Chủ đầu tư từ chối trả lời khi được hỏi nguyên nhân đình trệ.

Tuy nhiên, theo ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM, hầu hết các dự án pháp lý chưa hoàn chỉnh nhưng đã được "khởi công để lấy ngày", sau đó sẽ hoàn thiện thủ tục để thi công. Từ đầu năm đến nay, chính quyền TP HCM tạo điều kiện để dự án có thể triển khai, song trên thực tế vẫn còn vướng ở một số sở, ngành khác.

Ông Nghĩa nói theo hướng dẫn mới nhất của thành phố, thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội có ba bước. Sau khi thực hiện bước một là đánh giá sơ bộ điều kiện cơ bản như phù hợp quy hoạch, pháp lý đất đai, Sở Kế hoạch và Đầu tư thực hiện bước hai là tham mưu UBND thành phố chấp thuận chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, sở này cho rằng chủ trương đầu tư được chấp thuận trước khi điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 là không phù hợp Luật Đầu tư.

"Các dự án bị tắc ở đây nên không thể làm bước ba là lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500", ông Nghĩa nói.

Dự án nhà ở xã hội tại phường Long Trường (TP Thủ Đức) trong giai đoạn thi công, tháng 11/2022. Ảnh: Quỳnh Trần

Ngoài ra, theo báo cáo của Sở Xây dựng gửi UBND thành phố, dự án nhà ở xã hội còn gặp khó khăn bởi một số quy định khác. Cụ thể, dự án nhà ở xã hội ở Khu dân cư Nguyên Sơn đang trong quá trình chờ Sở Kế hoạch và Đầu tư làm thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh thời gian tiến độ thực hiện. Dự án nhà lưu trú cho công nhân Khu chế xuất Linh Trung II (TP Thủ Đức) được động thổ hồi tháng 4 chờ Ban quản lý các Khu chế xuất – Công nghiệp TP HCM thực hiện thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi.

Một số dự án chậm trễ nguyên do từ chủ đầu tư, như chưa trình hồ sơ thẩm định giá bán, cho thuê đối với dự án nhà ở xã hội; chưa nộp hồ sơ để thẩm định thiết kế cơ sở tại Bộ Xây dựng; chưa nộp hồ sơ cấp phép xây dựng tại Sở Xây dựng... Đầu tháng 10, Chủ tịch UBND thành phố Phan Văn Mãi đã chỉ đạo các sở, ngành đôn đốc cùng các chủ đầu tư tháo gỡ vướng mắc để hoàn tất các thủ tục pháp lý đẩy nhanh tiến độ các dự án.

Theo chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội của thành phố, giai đoạn 2021-2025, TP HCM sẽ xây 2,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, tương đương 35.000 căn gồm cả nhà lưu trú cho công nhân và ký túc xá sinh viên. Trong đó, diện tích sàn nhà cho thuê chiếm 20%. Từ năm 2026-2030, thành phố dự kiến phát triển khoảng 4,8 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, tương đương 58.000 căn hộ.

Trước đó, giai đoạn 2016-2020, thành phố đã xây dựng, đưa vào sử dụng 19 dự án với gần 15.000 căn hộ. Theo tính toán của Sở Xây dựng, giá mỗi m2 căn hộ nhà ở xã hội khoảng 25 triệu đồng, tương đương 1-1,6 tỷ đồng mỗi căn. Mức giá này được xem là quá cao đối với thu nhập đa số công nhân, người lao động.