Nhà đầu tư phái sinh - sẵn sàng cho những cơ hội mới

Sau một năm rưỡi đi vào hoạt động, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam ghi nhận những bước tăng trưởng tích cực và được phần lớn nhà đầu tư (NĐT) đón nhận.

Sôi động thị trường phái sinh

Tháng 3, khối lượng mở (OI) toàn thị trường tăng 29.03% so với tháng 2/2019, tính đến cuối ngày 29/3/2019, khối lượng OI của toàn thị trường đạt 23,876 hợp đồng. Đây cũng là tháng có khối lượng mở OI đạt kỷ lục sau một năm rưỡi khai trương thị trường với 26,001 hợp đồng (tại ngày 27/3/2019).

Số lượng tài khoản giao dịch phái sinh vẫn tiếp tục tăng lên, đạt 67,387 tài khoản, tăng 5.51% so với tháng 2/2019. Tỉ trọng giao dịch của NĐT cá nhân trong nước chiếm tỉ trọng lớn, đạt 97.64% khối lượng giao dịch toàn thị trường. Giao dịch của nhà đầu tư tổ chức trong nước (bao gồm tự doanh) cũng tăng lên mức 2.11%.

Giao dịch NĐT nước ngoài trong tháng 3 cũng tăng mạnh, đạt 13,360 hợp đồng, gấp 2.4 lần so với tháng trước, chiếm 0.26% tổng khối lượng giao dịch toàn thị trường. Đây cũng là tỉ trọng giao dịch lớn nhất của NĐT nước ngoài từ khi thị trường chính thức đi vào vận hành.

Nguyên nhân chủ đạo khiến thị trường chứng khoán phái sinh hấp dẫn NĐT là được phép bán khống các hợp đồng tương lai và tỷ lệ ký quỹ thấp. Đây cũng là điểm đặc trưng của phái sinh tại hầu hết quốc gia trên thế giới, không riêng gì Việt Nam. Đối với khu vực Châu Á, có thêm một đặc điểm khác biệt, đó là hơn 90% các nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường (khẩu vị ưa mạo hiểm, ngắn hạn, chủ yếu giao dịch). Trong khi ở khu vực Châu Âu, nhiều NĐT tổ chức sử dụng phái sinh như công cụ phòng vệ - lý giải vì sao thanh khoản phái sinh trên thị trường Châu Âu kém hơn so với các thị trường ở Châu Á – Và Việt Nam cũng không nằm ngoài quy luật chung đó.

Công ty chứng khoán đồng hành cùng NĐT

Với hấp lực và tốc độ tăng trưởng nhanh chóng, nhiều Công ty chứng khoán (CTCK) đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội tung các chương trình ưu đãi phí giao dịch và hướng đến giảm lãi suất vay margin để thu hút nhà đầu tư. Một cách bền vững hơn, các CTCK tổ chức các buổi hội thảo trao đổi kiến thức giao dịch, thậm chí như CTCK SSI, còn tổ chức thành chuỗi hội thảo định kỳ hàng tháng, cung cấp một cách thường xuyên và cập nhật kiến thức, phương pháp giao dịch phái sinh hiệu quả. Ghi nhận tại nhiều buổi hội thảo do SSI tổ chức, số lượng NĐT đăng ký tham gia rất đông, thảo luận sôi nổi, giúp rất nhiều các NĐT là cá nhân có thêm khả năng phân tích kỹ thuật tốt - yếu tố lợi thế để giao dịch phái sinh.

Ở khía cạnh khác, thị trường chứng khoán phái sinh ra đời với 3 vai trò chính, phòng ngừa rủi ro, là công cụ đầu tư kiếm lời trong ngắn hạn và bình ổn, điều tiết thị trường cơ sở. Tuy nhiên, do bán khống chưa được phép trên thị trường cơ sở, tỷ lệ đòn bẩy lại cao nên chứng khoán phái sinh trở thành thỏi nam châm hút các NĐT cá nhân ngắn hạn tìm đến chủ yếu để đầu cơ thay vì một kênh phòng ngừa rủi ro. Thực tế, nhiều NĐT chưa trang bị về kiến thức đầy đủ, chủ quan về nguồn tài chính; chưa hình thành phương pháp giao dịch rõ ràng… và thiếu nhiều công cụ để có khả năng dự báo thị trường cơ sở, từ đó có hành động khôn ngoan trên thị trường phái sinh. Bốc hơi tài sản chỉ trong một phiên không hiếm gặp tại các thị trường phái sinh đã phát triển, thậm chí nhiều phiên giao dịch phái sinh tại Việt Nam, NĐT cũng đã trải nghiệm được rủi ro này.

Đó là chưa kể, Việt Nam mới chỉ có hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu, sắp tới mới có thêm Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ. Khi thị trường phát triển đến mức độ nhất định, các sản phẩm phái sinh sẽ còn đa dạng hơn, như phái sinh trên các chỉ số khác, trên cổ phiếu, quyền chọn…Theo đó, không ít các chuyên gia đều cho rằng, để tránh rủi ro, chỉ có một cách là NĐT phải tự trang bị kiến thức, trau dồi kỹ năng phân tích dự báo thị trường và nên đầu tư cho phân tích kỹ thuật.