Nguyên nhân khiến Saudi mua S-400 dù đã có THAAD

Việc Nga và Saudi Arabia đã chính thức ký hợp đồng thương vụ S-400 khiến khách hàng này là quốc gia duy nhất vận hành cả S-400 và THAAD của Mỹ.

Nga và Saudi Arabia đang thảo luận về các điều kiện để có hiệu lực của hợp đồng cung cấp hệ thống tên lửa phòng không S-400 Triumph đã được ký từ năm 2017, Maria Vorobyova, đại diện chính thức của Cơ quan Hợp tác Kỹ thuật Quân sự Liên bang cho biết.

Ngoài ra, bà Vorobyova còn nhấn mạnh rằng, ngoài Saudi, một số quốc gia khác ở Trung Đông đang thể hiện sự quan tâm đến S-400 của Nga và điều này đã chứng minh được sức mạnh và độ tin cậy của vũ khí Nga so với phần còn lại của thế giới.

Chỉ với những thông tin này, đã đủ thấy Saudi Arabia đã quyết định mua S-400 dù đã ký hợp đồng mua hệ thống phòng thủ tầm cao THAAD bất chấp đang vấp phải sự ngăn cản lẫn đe dọa trừng phạt từ Mỹ. Theo giới chuyên gia nhận định, việc Riyadh sở sở hữu cả THAAD và S-400 cũng không phải là chuyện quá bất ngờ bởi hai tổ hợp phòng thủ được thiết kế nhằm đảm trách những nhiệm vụ khác nhau.

Đầu tiên khi so sánh tính năng, THAAD là một tổ hợp được thiết kế chuyên để tiêu diệt các loại tên lửa đạn đạo tầm xa khi chúng bước vào giai đoạn xâm nhập trở lại bầu khí quyển. Đây là nhiệm vụ chủ chốt và gần như là duy nhất của nó. Đặc tính của đạn tên lửa thuộc tổ hợp THAAD là nó có tầm bay rất cao, tốc độ rất nhanh nhưng lại rất ít cơ động.

Quả đạn đánh chặn hầu như chỉ bay theo quỹ đạo đơn giản đến địa điểm dự kiến theo tính toán của đài radar điều khiển. Yêu cầu đối với đài dẫn bắn là phải đưa nó đến gần như đúng vị trí mà tên lửa đối phương sẽ bay qua, lúc đó quả đạn phòng thủ chỉ cần hiệu chỉnh một chút đường bay rồi lao thẳng vào để thực hiện cách thức phá hủy bằng động năng nổi tiếng.

Thuật toán đánh chặn của THAAD phụ thuộc rất nhiều vào radar mặt đất, do đặc thù của việc chống tên lửa và độ cơ động kém của đạn phòng không, chỉ cần tính toán sai một tích tắc sẽ dẫn tới độ lệch hàng ngàn mét ngay lập tức, nghĩa là bỏ lọt đối tượng cần tiêu diệt.

Trong khi đó S-400 lại là một hệ thống phòng không đa năng, nó có khả năng chống tên lửa nhưng không mạnh bằng THAAD mà chủ yếu chỉ dùng để tiêu diệt tên lửa đạn đạo chiến thuật tầm ngắn hoặc tầm trung (tầm bắn không quá 2.000 km). Vai trò chính của S-400 là tạo lập chiếc ô phòng không bảo vệ các mục tiêu mặt đất tránh khỏi cuộc tập kích đường không bằng máy bay của đối phương.

Lợi thế triển khai đồng thời hàng trăm tên lửa cùng lúc của S-400 giúp nó ăn đứt THAAD trong khoảng tác chiến phòng không. Đạn S-400 có độ cơ động cao, vận tốc lớn, thích hợp để bám theo mục tiêu có tốc độ chậm hơn nó ở các dải độ cao khác nhau, nhưng độ chính xác lại không bằng THAAD, thể hiện qua việc nó phải dựa vào đầu đạn nổ phá mảnh nặng cỡ lớn để bắn rơi phương tiện bay của kẻ địch.

Mặc dù các loại đạn trang bị cho S-400 có khả năng vận động tốt hơn THAAD rất nhiều, nhưng để đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm xa thì đài radar dẫn bắn vẫn yêu cầu phải tính toán được đường bay dự kiến của mục tiêu để đưa đạn 48N6E3 hay 40N6 tới cự ly thật sát. Đáng tiếc rằng khả năng này của đài 91N6, 92N2 hay 96L6 thuộc S-400 không được đánh giá cao như AN/TPY-2 trang bị cho THAAD.

Với những tính năng kỹ chiến thuật kể trên, S-400 và THAAD rõ ràng không dùng để thay thế lẫn nhau mà phải được triển khai song song để bù trừ nhược điểm của nhau. Vì vậy, việc Saudi Arabia sau khi đã ký hợp đồng trị giá 15 tỷ USD để mua các hệ thống THAAD vẫn tiếp tục đặt hàng S-400 là điều hoàn toàn dễ hiểu.