Nguyên nhân đằng sau việc viên chức Trung Quốc bị cắt giảm lương bổng

Trung Quốc đang thực sự gặp khó khăn về ngân sách. Thời điểm tháng 11/2021, ngoài Thượng Hải, tất cả tỉnh, thành phố còn lại của Trung Quốc đều rơi vào tình trạng thâm hụt ngân sách, buộc hàng loạt địa phương phải tính cắt giảm lương bổng của đội ngũ nhân sự làm công ăn lương. Báo Le Monde mới đây giải thích nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như sau.

Khi thời gian nhích dần về cuối năm, một viên chức Hàng Châu, một thành phố phía Đông của Trung Quốc, đã phàn nàn trên mạng rằng: "Lương hàng năm của tôi đã bị cắt giảm khoảng 25%, tức là mất hơn 50.000 nhân dân tệ (NDT), tương đương 790 USD. Giờ tôi sống sao đây?"

Mặc dù nhanh chóng bị kiểm duyệt, song bài viết này đã gây ra nhiều phản ứng. Một số người Trung Quốc suy luận rằng người nữ viên chức này kiếm được khoảng 200.000 NDT một năm, cao hơn nhiều so với những người làm cho khu vực tư nhân. Hàng Châu, nơi đặt trụ sở chính của tập đoàn thương mại điện tử số một Trung Quốc Alibaba, không phải là trường hợp cá biệt.

Một cảnh sát ở Chiết Giang cũng có thể bị cắt giảm 25% lương. Tại tỉnh này, cũng như Quảng Đông và Giang Tô, nhiều khoản tiền thưởng khác nhau đều đã bị bỏ qua. Thỉnh thoảng người ta lại nghe thấy những cuộc nói chuyện thu nhập bị cắt giảm từ 25% đến 30%.

Tương tự, tỉnh Sơn Đông đã bước sang tháng thứ 13 điêu đứng, khi quan chức thành phố Tô Châu, một "Venice của Trung Quốc", thừa nhận đã buộc phải có những "điều chỉnh" về tiền lương của công và viên chức. Giang Tây, nơi tập đoàn công nghệ Dexing đặt trụ sở, được cho là đã yêu cầu giáo viên bồi hoàn số tiền thưởng đã nhận, tương đương 50% tiền lương của họ.

Alfred Wu, một học giả Singapore, cho biết, lương bổng của viên chức Trung Quốc rất mập mờ. Không ai rõ chính xác số lượng viên chức hiện nay của Trung Quốc là bao nhiêu. Số liệu gần nhất là khoảng 7,1 triệu (không tính giáo viên) vào cuối năm 2015. Con số này cũng không tính đến số lao động hợp đồng khoảng 50 triệu người. Nếu một phần lương của viên chức do Bắc Kinh quyết định, thì phần còn - cũng quan trọng không kém - lại có thể thay đổi. Tiền thưởng, các phụ cấp nhà ở, phương tiện đi lại, khám chữa bệnh hoặc học bồi dưỡng… Mọi thứ đều có thể có.

Về nguyên tắc, phần thay đổi này có liên quan đến kết quả công việc của các viên chức, nhưng theo học giả Alfred Wu, tình hình tài chính của người sử dụng lao động Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng hơn nhiều. Làm viên chức của thành phố Thượng Hải giàu có đương nhiên tốt hơn nhiều so với thành phố Thẩm Dương nghèo khó. Do không áp dụng thuế thu nhập đối với viên chức, đến nay các địa phương được ví như chỉ có "một con bò sữa để vắt": Đó là bán đất cho các nhà phát triển bất động sản. Hệ thống này đã vận hành suốt 20 năm, nhưng sự phá sản mới đây của tập đoàn đầu ngành Evergrande đã gióng hồi chuông kết thúc, hoặc ít nhất là ngừng cuộc chơi tiền bạc này.

Ngoài ra, chính sách "Không COVID-19" (Zero COVID) đã buộc các địa phương phải mua hàng chục triệu que xét nghiệm mỗi khi xuất hiện một ổ dịch cục bộ. Kết quả là chính quyền phải tiêu tốn nhiều tiền hơn. Trong cùng thời gian, Thủ tướng Lý Khắc Cường vẫn tiếp tục nhấn mạnh yêu cầu giảm phí, thuế đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Vì vậy, nguồn thu từ thuế đã giảm đi rất đáng kể. Tóm lại, các kho bạc đều rỗng. Ngoài thành phố tự trị Thượng Hải, tất cả các tỉnh đều thâm hụt ngân sách vào cuối tháng 11/2021. Có tới 18/31 tỉnh, thành và khu vực có mức thâm hụt cao hơn thu nhập cả năm.

Bất chấp mọi thứ, viên chức nhà nước vẫn tiếp tục có sức hút với người tìm việc. Cuối tháng 11/2021, có khoảng 2,1 triệu thanh niên Trung Quốc đã đăng ký thi tuyển sinh. Một kỷ lục gây nhiều thất vọng bởi tính theo tỷ lệ, chỉ có 1 trên 68 ứng viên trúng tuyển./.