Nguyên nhân đằng sau sự chững lại của ngành công nghiệp châu Âu

Trong số danh sách dài các hậu quả và ảnh hưởng bất lợi do căng thẳng thương mại quốc tế gây ra, sự chững lại của ngành sản xuất công nghiệp Eurozone có lẽ là điều đáng lo ngại nhất.

Ông Andrew Kenningham, chuyên viên tại Capital Economics, cũng đưa ra lời cảnh báo rằng các nghiên cứu mới nhất cho thấy suy thoái công nghiệp có nguy cơ kéo dài trong thời gian tới.

Đối mặt với sự bất ổn do căng thẳng thương mại, số lượng đơn đặt hàng cũng như tâm trạng của các doanh nhân giảm sút đáng kể. Nhiều công ty đang "nín thở" và hạn chế ra các quyết định đầu tư, để chờ xem cuộc chiến thương mại giữa Bắc Kinh và Washington sẽ diễn ra như thế nào.

Bên cạnh đó, quan ngại xung quanh kết quả của việc Anh rời Liên minh châu Âu, hay còn gọi là Brexit, phủ thêm "màu xám" lên bức tranh của nền kinh tế khu vực.

Công nghiệp Đức và ngành sản xuất xe hơi luôn dẫn đầu châu Âu, vậy mà lĩnh vực này đã lao đao vào năm ngoái, do những nguyên nhân liên quan đến các tiêu chuẩn mới về môi trường.

Bên cạnh đó là tác động của tình hình kinh tế Trung Quốc giảm tốc - thị trường lớn nhất năm 2018 với Đức chiếm gần 1/4 số xe hơi được bán ở Trung Quốc. Kết quả là kinh tế Đức đã sụt giảm 0,1% trong quý II/2019, làm dấy lên lo ngại rằng nước này có thể rơi vào suy thoái.

Và khi nền kinh tế đầu tàu của châu Âu gặp khó khăn, tất cả các nước láng giềng đều bị ảnh hưởng. Đặc biệt là những nước có dây chuyền sản xuất liên quan đến ngành công nghiệp Đức. Cộng hòa Czech là một ví dụ điển hình, với tỷ trọng xuất khẩu sang Đức chiếm gần 25% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Hungary và Slovakia gần như phụ thuộc vào ngành công nghiệp Đức với tỷ trọng này là 20% GDP, trong khi tỷ trọng này tại Ba Lan và Slovenia là hơn 10% GDP, và Bulgaria và Romania hơn 5% GDP.

Hiện tại, kinh tế của các nước này vẫn đang trên đà tăng trưởng, với mức tăng GDP lên đến 0,8% trong quý II/2019, cao hơn nhiều so với con số 0,2% của Eurozone. "Nhu cầu tiêu dùng trong nước và tiền lương tăng đã bù đắp cho sự phát triển chậm lại ở bên ngoài", theo giải thích của ông Liam Peach, chuyên gia tại Capital Economics. Ông cũng lưu ý rằng khu vực Trung và Đông Âu sẽ bị ảnh hưởng nếu suy thoái công nghiệp Đức tiếp tục gia tăng.

Có nhiều lý do khiến người ta lo sợ rằng một kịch bản như vậy sẽ thành hiện thực. Trong quý II/2019, các tập đoàn chuyên về giới thiệu việc làm tạm thời Adecco và Randstad đã chứng kiến doanh thu giảm lần lượt 3% và 1,7%.

Các tập đoàn này được coi là một chỉ số hàng đầu về thể trạng của nền kinh tế, bởi các khách hàng của họ thường tăng lực lượng lao động tạm thời khi hoạt động sản xuất, kinh doanh khởi sắc, và giảm số lao động này khi sản xuất đình trệ.

Tổng Giám đốc của Adecco, ông Alain Dehaze nhấn mạnh rằng cho dù có nhiều nguyên nhân, mối lo ngại lớn vẫn xuất phát từ châu Âu, nơi đang diễn ra sự giảm tốc thực sự.

Các nhà máy công nghiệp của “lục địa già” không chỉ bị tấn công bởi cuộc chiến thương mại, mà còn bởi sự thay đổi trong cấu trúc nền kinh tế toàn cầu.

Ông Patrick Artus từ ngân hàng Natixis giải thích: "Do nền kinh tế thế giới đang ngày càng nghiêng về ngành dịch vụ, nhu cầu toàn cầu về thiết bị công nghiệp sẽ giảm đáng kể trong những năm tới. Điều này sẽ được thể hiện qua làn sóng giảm lực lượng lao động trong sản xuất công nghiệp ở châu Âu".

Nhiều nhà kinh tế khác tỏ ra ít bi quan hơn và chủ yếu quan tâm đến sự tụt hậu trong lĩnh vực sáng tạo của châu Âu, điều dẫn đến nguy cơ khu vực này không theo kịp những phát triển trong tương lai như trí tuệ nhân tạo.

Hiện châu Âu đang thiếu các tập đoàn đa quốc gia lớn có thể trụ vững trước các đối thủ châu Á hoặc các công ty công nghệ của Mỹ như Google, Apple, Facebook và Amazon.

Nhận thức được những điểm yếu này, Pháp và Đức đã thống nhất thành lập vào tháng Năm vừa qua một tập đoàn châu Âu lớn chuyên về ắc quy điện. Khoảng 5-6 tỷ euro dự kiến sẽ được đầu tư vào dự án này, mà theo đánh giá của Bộ trưởng Kinh tế Pháp Bruno Le Maire, đây là "một bước tiến lớn trong lịch sử lâu dài của ngành công nghiệp châu Âu". Mục tiêu của dự án nhằm xóa bỏ sự lạc hậu của "lục địa già" trong lĩnh vực này.

Tuy vậy, không có gì đảm bảo chắc chắn rằng các biện pháp được triển khai sẽ đáp ứng được tham vọng, vì châu Á đã đi trước một bước. Theo thống kê của Bloomberg, trong năm 2018, sản lượng ắc quy điện cho động cơ xe hơi đã vượt mức 215 gigawatt giờ (GWh) tại Trung Quốc, 23 GWh ở Hàn Quốc và 14 GWh tại Nhật Bản, vượt xa Ba Lan (5 GWh), Pháp (1,1 GWh) và Đức (726 megawatt giờ - MWh)./.