Nguy cơ lửa chiến tranh thương mại bén sang Phố Wall

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, vốn bắt đầu với các đòn thuế, đã lan sang lĩnh vực công nghệ và giờ đây, có thể lan sang cả Phố Wall, tức thị trường tài chính và chứng khoán Mỹ.

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, vốn bắt đầu với các đòn thuế, đã lan sang lĩnh vực công nghệ và giờ đây, có thể lan sang cả Phố Wall, tức thị trường tài chính và chứng khoán Mỹ.

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đã đặt ra các lo ngại về mức độ quá bện chặt vào nhau giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, khiến một số nhà sản xuất Mỹ tìm cách giảm sự phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng ở Trung Quốc và chính quyền Mỹ bắt đầu cắt các công ty Trung Quốc khỏi sự tiếp cận các công nghệ quan trọng của Mỹ.

Giờ đây, một lĩnh vực quan trọng khác đang được quan sát chặt chẽ - thị trường tài chính. Một số chuyên gia thương mại Mỹ, những người ủng hộ chính quyền Tổng thống Donald Trump duy trì lập trường cứng rắn với Trung Quốc, đang thảo luận về việc liệu Nhà Trắng có nên hạn chế quyền tiếp cận của Trung Quốc ở Phố Wall hay không. Các công ty Trung Quốc đã huy động hàng chục tỉ đô la Mỹ thông qua các thị trường tài chính Mỹ trong những năm gần đây.

Các cuộc thảo luận trên càng nóng hơn khi Alibaba, “người khổng lồ” thương mại điện tử của Trung Quốc, đã tiến hành đợt chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) cực kỳ thành công ở New York vào 5 năm trước, đang xem xét niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Hồng Kông. Một nguồn tin giấu tên cho biết các lo ngại địa chính trị là động lực thôi thúc Alibaba cân nhắc niêm yết cổ phiếu thêm ở một thị trường khác.

Stephen K.Bannon, cựu chiến lược gia trưởng của ông Trump cho biết, các nỗ lực bên trong và bên ngoài chính quyền Mỹ nhằm xem xét lại vai trò của Trung Quốc trên các thị trường chứng khoán Mỹ vẫn đang diễn ra, một phần vì sự thiếu minh bạch về các chủ sở hữu đích thực của các công ty Trung Quốc đang có cổ phiếu niêm yết trên các sàn chứng khoán Mỹ.

Khi Mỹ tăng cường dựng lên các rào cản thương mại khác ngoài các đòn thuế, triển vọng của ngành tài chính ở cả hai bên bờ Thái Bình Dương đang bắt đầu thay đổi, một phần là do sự tách rời ngày càng lớn hơn giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

“Ngày càng có nhiều lời kêu gọi ở phía Mỹ về việc tách rời hoàn toàn mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc và điều này khiến các doanh nghiệp Trung Quốc phải đánh giá lại sự phụ thuộc của họ không chỉ ở khía cạnh công nghệ Mỹ mà còn ở các nguồn lực khác của Mỹ, bao gồm các thị trường tài chính”, Andy Mok, học giả cao cấp từ Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa, có trụ sở ở Bắc Kinh, nói.

Trung Quốc từ lâu đã coi Phố Wall là đồng minh. Vào cuối những năm thập niên 1990, Bắc Kinh kêu gọi các lãnh đạo cấp cao ở các công ty tài chính Mỹ vận động hành lang chính quyền Tổng thống Bill Clinton, cho phép Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), tổ chức thiết lập ra các quy tắc thương mại toàn cầu.

Những lãnh đạo cấp cao của các công ty tài chính khổng lồ như ngân hàng Goldman Sachs và tập đoàn tài chính và quản lý tài sản Blackstone Group thường gặp gỡ nhà lãnh đạo hàng đầu Trung Quốc. Họ đã đóng vai trò như kênh trung gian, tư vấn cho quan chức chính quyền của chính quyền Donald Trump về cách mà cuộc chiến thương mại đang được cảm nhận ở Trung Quốc và Phố Wall.

Các ngân hàng lớn ở Mỹ xem Trung Quốc, nước có nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng, là một nguồn kinh doanh quan trọng, ngay cả khi họ phần lớn bị chặn, không cho tham gia cạnh tranh trong hệ thống tài chính được kiểm soát chặt chẽ của Trung Quốc. Các công ty Trung Quốc đã huy động hàng chục tỉ đô la Mỹ thông qua các thị trường tài chính Mỹ trong những năm gần đây. Các ngân hàng Mỹ trên Phố Wall cũng kiếm được các khoản phí lớn nhờ tư vấn doanh nghiệp Trung Quốc về IPO, hay những thương vụ thâu tóm doanh nghiệp và bất động sản ở Mỹ.

“Trung Quốc có rất nhiều doanh nghiệp tư nhân tuyệt vời mà chúng tôi mong được chào đón”, Robert H. McCooey Jr., Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách dịch vụ niêm yết tại sàn Nasdaq, cho biết.

Cho đến nay, chính quyền Tổng thống Donald Trump chưa thông báo bất cứ biện pháp nào để cắt đứt sự tiếp cận của công ty Trung Quốc khỏi các thị trường tài chính Mỹ.

Song một số quan chức chính quyền và nghị sĩ Mỹ đang lo ngại về sự hiện diện của công ty Trung Quốc trên thị trường vốn của Mỹ và trong chỉ số chứng khoán lớn.

Hồi tháng 4, trong một bức thư gửi cho Ngoại trưởng Mike Pompeo, Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross, một nhóm nghị sĩ lưỡng đảng bao gồm thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio, thúc giục họ gia tăng các yêu cầu công bố thông tin đối với những công ty Trung Quốc có nguy cơ áp đặt rủi ro an ninh quốc gia cho Mỹ nhưng lại được hưởng lợi nhờ huy động vốn từ thị trường chứng khoán Mỹ.

Vẫn chưa rõ lời kêu gọi này có tác động đến quyết sách sắp tới của tổng thống Mỹ và cố vấn của ông hay không nhưng nếu Washington gia tăng sức ép với các công ty Trung Quốc đang niêm yết cổ phiếu ở Mỹ, Trung Quốc sẽ có cách riêng để đáp trả.

Cơ quan tài chính và tổ chức đầu tư Trung Quốc, chủ yếu là Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc và Tập đoàn đầu tư Trung Quốc (CIC), đang nắm giữ ít nhất 200 tỉ đô la Mỹ cổ phiếu của các công ty Mỹ, cho phép Bắc Kinh có thêm “một vũ khí” tiềm tàng nếu các lãnh đạo Trung Quốc ra lệnh bán chúng.

Nhà hoạch định chính sách kinh tế của Trung Quốc nhận thức được tác động mạnh mẽ của phương án này. Một động thái ồ ạt bán các cổ phiếu Mỹ của Trung Quốc có thể làm chao đảo thị trường chứng khoán Mỹ, vốn được ông Trump coi là thước đo cho thành công của ông trong điều hành kinh tế.

Trong nhiều năm, các nhà hoạch định chính sách, nhà kinh tế và các lãnh đạo ngân hàng lo lắng các tác động tiêu cực đối với nền kinh tế Mỹ nếu Trung Quốc đột nhiên bán tháo phần lớn 1,3 ngàn tỉ đô la Mỹ trái phiếu Chính phủ Mỹ mà nước này đang nắm giữ.

Song việc bán các cổ phiếu Mỹ có thể có sức tác động mạnh hơn so với việc bán bớt trái phiếu Chính phủ Mỹ.

Trong trường hợp Trung Quốc bán các cổ phiếu Mỹ, thị trường chứng khoán Mỹ có thể phản ứng mạnh hơn so với kịch bản Trung Quốc bán trái phiếu Chính phủ Mỹ, đơn giản là vì thị trường trái phiếu Mỹ quá lớn.

Tuy nhiên, theo nhận định của Mark Sobel, cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ, hiện là Chủ tịch Diễn đàn các Viện tài chính và tiền tệ chính thức, có trụ sở tại London, Trung Quốc có khả năng sẽ không bán tháo các cổ phiếu Mỹ.

Sobel cho rằng nếu Trung Quốc làm như vậy, điều này không chỉ khiến Mỹ phẫn nộ mà còn khiến Trung Quốc thua lỗ do phải bán giá thấp.

“Kinh nghiệm của tôi cho thấy các nhà quản lý tài chính Trung Quốc luôn hành động theo cách chuyên nghiệp và tìm cách thúc đẩy sự ổn định tài chính”, Sobel cho biết.

Brad Setser, nhà kinh tế ở Hội đồng Đối ngoại ở New York, ghi nhận trong quá khứ, các cơ quan chính phủ Trung Quốc thường lặng lẽ bán dần một phần danh mục cổ phiếu Mỹ khi họ cần thêm đồng đô la Mỹ để giúp quản lý tỷ giá của đồng nhân dân tệ.

Song khi chiến tranh thương mại vẫn tiếp diễn, học giả Andy Mok cho rằng các công ty Trung Quốc giờ đây phải suy nghĩ kỹ càng hơn về việc phụ thuộc vào các thị trường tài chính Mỹ.