Nguy cơ chiến tranh mạng Ukraine-Nga lan rộng ra toàn thế giới

Ukraine vừa ra tuyên bố khẳng định “có bằng chứng” về việc Moskva đã tham gia cuộc tấn công mạng quy mô lớn nhằm vào nước này, khiến quan hệ giữa hai bên bị đẩy lên một nấc thang mới.

Theo tờ Washington Post, một vài manh mối cho thấy vụ tấn công mạng này không chỉ bắt nguồn từ Kremlin, mà còn sẽ tiếp tục lan rộng ra các nước châu Âu khác và Mỹ, qua đó sẽ gây căng thẳng địa chính trị trên toàn thế giới.

Ngày 16/1, Kiev tuyên bố đã tìm thấy “bằng chứng” về việc Nga tham gia vào cuộc tấn công mạng lớn vào rạng sáng 14/1 nhằm vào một số địa chỉ của chính phủ Ukraine. Bộ chuyển đổi số Ukraine khẳng định: “Cho đến hôm nay, tất cả các bằng chứng đều chỉ ra rằng Nga đứng sau cuộc tấn công mạng. Hành động phá hoại này là một biểu hiện của ‘chiến tranh lai’ mà Nga nhằm vào Ukraine từ năm 2014 (thời điểm Moskva sáp nhập Crimea và bùng nổ xung đột ở Donbass)”.

Vụ tấn công mạng xảy ra trong bối cảnh Nga triển khai khoảng 100.000 binh sĩ dọc biên giới Ukraine, làm dấy lên lo ngại về một cuộc xâm lược và gây căng thẳng trong quan hệ quốc tế. Phát biểu trước các phóng viên ngày 14/1, người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nhấn mạnh: "Nga đã bố trí trước một nhóm các mật vụ để tiến hành điều mà chúng tôi gọi là cuộc tấn công ‘cờ giả’ (false flag), một cuộc tấn công được thiết kế như thể nạn nhân bị nhắm đến là phía Nga hay là người Ukraine nói tiếng Nga để từ đó có cớ đặt chân vào Ukraine". Ông Kirby nói rằng Mỹ muốn thế giới biết cách mà một cuộc xâm lược có thể diễn tiến như thế nào, bởi vì kịch bản này cũng tương tự “binh pháp” mà Nga sử dụng ở Crimea. Đây là một nước cờ đáng kể sau một tuần ngoại giao căng thẳng với những bản đề xuất, song không đạt được sự đồng thuận nào để giải quyết cuộc khủng hoảng.

Trước vụ tấn công này, Mỹ và Anh đã bí mật điều các chuyên gia an ninh mạng tới Ukraine để hỗ trợ nước này chuẩn bị tốt nhất cho các kịch bản, kể cả các trường hợp lưới điện, hệ thống ngân hàng và các lĩnh vực quan trọng khác của nền kinh tế và chính phủ Ukraine trở thành mục tiêu. Ngày 20/12/2021, Thời báo New York trích dẫn nguồn tin từ các cơ quan tình báo Mỹ cho biết mục tiêu của Moskva là chứng tỏ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky “bất tài và không có khả năng tự vệ, và có thể tạo cớ cho một cuộc xâm lược”. Các quan chức và chuyên gia Mỹ khẳng định chiến dịch tấn công mạng nhằm vào Ukraine chưa bao giờ dừng lại và “đã tăng cường trong tháng trước”.

Đây không phải lần đầu tiên Nga thực hiện các cuộc tấn công mạng lớn nhằm vào Ukraine. Năm 2015, tin tặc Nga đã nhắm vào trung tâm điều hành của một công ty điện lực nhà nước, khiến một trạm điện phải ngừng hoạt động và gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của 230.000 người. Năm 2017, trong một cuộc tấn công thậm chí còn lớn hơn, phần mềm tống tiền “NotPetya” đã nhắm vào một số địa chỉ, bao gồm các bộ, ngân hàng và công ty năng lượng của Ukraine.

Yuri Schigol, Giám đốc Cơ quan truyền thông đặc biệt và Bảo vệ thông tin Ukraine, nhận định: “Hơn 90% các cuộc tấn công từ nước ngoài có liên quan đến Nga và các nhóm tấn công do chính phủ Nga tài trợ”. Cơ quan này khẳng định đã ngăn chặn hơn 1,7 triệu cuộc tấn công mạng nhằm vào các cơ quan chính phủ Ukraine trong 5 tháng đầu năm 2021.

Vài giờ sau vụ tấn công mạng, NATO tuyên bố sẽ tăng cường hợp tác với Ukraine trong lĩnh vực an ninh mạng. Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết hai bên sẽ ký kết một thỏa thuận mới “trong những ngày tới”, theo đó “Ukraine sẽ được cấp quyền truy cập nền tảng chia sẻ thông tin về các phần mềm độc hại của NATO”./.