Nguồn cung nickel thiếu hụt cản trở tham vọng xe điện

Các nhà sản xuất xe điện trên toàn cầu đều đang đặt ra các tham vọng lớn để đón đầu làn sóng của cuộc chuyển đổi sang xe năng lượng mới nhưng họ đang đối mặt một vấn đề lớn hơn: Nguồn cung nickel, một thành phần quan trọng của pin xe điện, đang thiếu hụt.

Nickel sulfate, một hợp chất dạng tinh thể được điều chế từ nickel, là thành phần không thể thiếu trong các bộ pin xe điện hiện nay. Song nguồn cung quặng nickel chỉ tập trung ở một số ít mỏ trên trên thế giới bao gồm những mỏ đang bị phản đối vì gây ô nhiểm môi trường hoặc khó khai thác ở Nga và vùng đông bắc lạnh cóng của Canada. Trên thực tế, nickel sulfate chiếm một phần nhỏ trong doanh thu nickel trên toàn cầu vì có đến 70% sản lượng nickel được sử dụng để sản xuất thép không gỉ.

Theo số liệu từ các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu như Daimler, Volkswagen, Toyota, Ford, Hyundai..., dự kiến các công ty này sẽ tung ra thị trường 200 mẫu xe điện mới trong thời gian từ đây cho đến năm 2023, theo ước tính của công ty tư vấn AlixPartners. Con số này chưa tính các xe lai (hybrid) sạc điện, là dòng xe sử dụng song song động cơ đốt trong và động cơ điện.

Ngân hàng UBS (Thụy Sĩ) ước tính pin xe điện sẽ chiếm 12% nhu cầu nguồn cung nickel vào năm 2023, tăng 3% so với năm 2018.

Giá nickel dao động ở mức thấp trong nhiều năm trước đây, khiến các tập đoàn khai khoáng toàn cầu không mặn mà rót tiền đầu tư phát triển các mỏ nickel mới. Do vậy, giờ đây, nguồn cung nickel không đáp ứng kịp nhu cầu. Angela Durrant, nhà phân tích ở công ty tư vấn Wood Mackenzie (Anh) cho biết: “Không có nguồn cung nickel mới nào sắp sửa vận hành”.

Các nhà phân tích của ngân hàng UBS cho biết các bộ pin với hàm lượng nickel cao đang ngày càng trở nên phổ biến vì kim loại này vẫn giữ được tính ổn định trong môi trường nhiệt độ cao và chịu đựng được tình trạng sạc quá mức.

Hãng xe điện Tesla đang tăng hàm lượng nickel và giảm hàm lượng cobalt trong các bộ pin trang bị cho các dòng xe điện của hãng này. Tesla cho biết điều này giúp tăng mật độ năng lượng của pin xe điện, từ đó, giúp xe vận hành ở quãng đường xa hơn. Tesla đang nghiên cứu loại bỏ hoàn toàn cobalt trong pin xe điện. Tại một hội nghị hồi tháng 5-2019, một quản lý của Tesla nhấn mạnh đến tàm quan trọng của hoạt động đầu tư vào các mỏ khai thác các kim loại cần thiết cho pin xe điện bao gồm nickel.

Nickel West, mảng khai thác và kinh doanh nickel của tập đoàn khai khoáng BHP ở Tây Úc nằm bên bờ vực sụp đổ cách đây bốn năm khi các nhà sản xuất thép không gỉ tìm mua các nickel giá rẻ từ các nơi khác, chẳng hạn như Đông Nam Á. Các lãnh đạo của BHP đã thảo luận về việc đóng cửa Nickel West, một động thái có thể khiến 2.000 người mất việc và thậm chí, BHP đã rao bán nó hồi tháng 5.

Nhưng giờ đây, Nickel West là một trong những ưu tiên hàng đầu của BHP để rót các khoản đầu tư mới. Hiện nay, các khách hàng mua nickel để sản xuất pin xe điện đóng góp hầu hết doanh thu của Nickel West. BHP đang lên kế hoạch xây dựng một trong những nhà máy sản xuất nickel sulfate lớn nhất thế giới vào năm sau để đáp ứng một danh sách khách hàng đang chờ mua ở Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc.

Kể từ đầu năm đến nay, giá nickel trên thị trường thế giới đã tăng 70% lên mức 18.000 đô la Mỹ/tấn vì Indonesia thực hiện lệnh cấm xuất khẩu quặng nickel sớm hơn dự kiến. Indonesia là nhà cung cấp nickel lớn nhất thế giới, chiếm 26% sản lượng nickel xuất khẩu trên toàn cầu vào năm ngoái.

Một số nhà phân tích thận trọng trước các diễn biến giá nickel sau cú tăng giá bùng nổ gần đây nhất của kim loại này.

Năm 2007, lạc quan trước nhu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa của Trung Quốc, giá nickel tăng vọt từ 10.000 đô la lên 50.000 đô la/tấn. Nhưng rồi thị trường nickel sụp đổ sau khi các nhà sản xuất thép không gỉ Trung Quốc sáng tạo ra hợp kim sắt-nickel để thay thế nickel thuần khiết.

Để đáp ứng nhu cầu đang tăng, các tập đoàn khoáng sản toàn cầu cần phải tìm kiếm và phát triển các mỏ nickel mới.

Tuy nhiên, chi phí đầu tư cho các mỏ nickel mới rất tốn kém và chủ đầu tư chỉ có thể đạt lợi nhuận khi giá nickel đạt mức 25.000 đô la/tấn, theo công ty tư vấn hàng hóa Roskill. Ngân hàng Goldman Sachs dự báo trong ngắn hạn, giá nickel có thể đạt 20.000 đô la/tấn. Giá nickel tăng cao có thể gây cản trở cho các tham vọng phổ cập hóa xe điện của các nhà sản xuất ô tô toàn cầu.

Các tập đoàn khai thác khoáng sản hàng đầu của Úc bao gồm BHP, Independence Group đang cạnh gianh giành quyền thăm dò các khu vực mà họ tin có chứa trữ lượng quặng có hàm lượng nickel cao.

Roskill dự báo một số nhà sản xuất thép không gỉ hiện nay có thể chuyển sang nickel cấp thấp và điều này có thể giúp giải phóng một số nguồn cung nickel cho hoạt động sản xuất pin xe điện. Dù vậy, Roskill dự báo pin xe điện sẽ chiếm gần 20% nhu cầu nickel vào năm 2030 và nhu cầu nickel sẽ tăng rất mạnh mạnh vào đầu những năm thập niên 2020.