Nguồn cung lương thực toàn cầu có thể vẫn căng thẳng năm 2024

Giá gạo và nhiều loại ngũ cốc khác được dự báo tăng trong năm tới, do nguồn cung thắt chặt vì thời tiết và các lệnh cấm xuất khẩu.

Giá lương thực lên cao vài năm qua đã thôi thúc nông dân trên toàn cầu tăng trồng ngũ cốc và các loại hạt có dầu. Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn sẽ phải đối mặt với nguồn cung thắt chặt năm tới, do El Nino và các lệnh hạn chế xuất khẩu.

Giá lúa mỳ, ngô và đậu nành đang giảm khi căng thẳng tại Biển Đen hạ nhiệt và nỗi lo suy thoái toàn cầu dịu đi. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích và thương nhân, sang năm mới, giá cả vẫn có thể chịu tác động từ các cú sốc nguồn cung.

"Bức tranh nguồn cung ngũ cốc năm 2023 đã có cải thiện, khi nhiều vùng canh tác chủ chốt cho vụ mùa bội thu. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa hoàn toàn thoát khó khăn", Ole Houe - Giám đốc dịch vụ tư vấn tại hãng môi giới nông sản IKON Commodities (Australia) cho biết.

Ông nhận định El Nino sẽ vẫn tác động đến mùa màng ít nhất là đến tháng 5/2024. Brazil đang trồng ít ngô hơn. Trung Quốc thì lại nhập khẩu nhiều lúa mỳ và ngô từ bên ngoài hơn.

Các mẫu gạo được bày bán trong một cửa hàng tại Assam (Ấn Độ). Ảnh: Reuters

Hiện tượng thời tiết El Nino sẽ gây khô hạn cho nhiều vùng tại châu Á năm sau. El Nino được dự báo kéo dài đến nửa đầu năm 2024, khiến nguồn cung gạo, lúa mỳ, dầu cọ và nhiều sản phẩm khác bị đe dọa.

Nguồn cung gạo toàn cầu năm nay vốn đã giảm do El Nino. Đây là một phần lý do khiến Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo. Quốc gia này hiện là nước xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới.

Trong khi các ngũ cốc khác mất giá, giá gạo năm nay lại lên đỉnh 15 năm. Giá gạo tại một số trung tâm xuất khẩu của châu Á tăng 40-45%.

Vụ lúa mỳ sắp tới của Ấn Độ cũng sẽ bị đe dọa vì thiếu nước. Điều này có thể buộc quốc gia tiêu thụ lúa mỳ lớn thứ hai thế giới phải nhập khẩu lần đầu tiên sau 6 năm, do dự trữ trong nước hiện ở đáy 7 năm.

Tại Australia, nước xuất khẩu lúa mỳ nhiều thứ hai thế giới, các nông dân sẽ phải trồng vụ mới trong thời tiết khô hạn. Nhiều tháng qua, mùa màng tại đây đã chịu tác động mạnh từ El Nino, chấm dứt kỳ vọng 3 năm liên tiếp đạt mùa màng kỷ lục.

Điều này có thể khiến người mua, trong đó có Trung Quốc và Indonesia, tìm mua thêm từ các nước khác ở Bắc Mỹ, châu Âu và Biển Đen. "Nguồn cung lúa mỳ vụ 2023/2024 có thể giảm sút so với vụ trước. Lý do là xuất khẩu từ các nước sản xuất quan trọng giảm mạnh", Commerzbank nhận định.

Sản xuất dầu cọ toàn cầu cũng được dự báo giảm năm tới, do El Nino. Điều này có thể kéo giá dầu ăn lên cao. Sản lượng giảm diễn ra đúng thời điểm nhu cầu dầu ăn và nhiên liệu sinh học làm từ dầu cọ được dự báo tăng.

"Nguồn cung ngũ cốc và hạt có dầu trên toàn cầu đang bị thắt chặt. Bán cầu Bắc sẽ ghi nhận hiện tượng El Nino trong suốt mùa vụ lần đầu tiên kể từ năm 2015. USD năm tới sẽ tiếp tục giảm giá. Còn nhu cầu toàn cầu sẽ quay về xu hướng tăng trưởng trong dài hạn", CoBank - nhà băng cho vay hàng đầu trong lĩnh vực nông nghiệp tại Mỹ nhận định.

Dù vậy, điểm sáng là nguồn cung ngô, lúa mỳ và đậu nành từ Nam Mỹ được dự báo cải thiện trong năm 2024. Tại Argentina, lượng mưa dồi dào ở các vùng trọng điểm trồng trọt được dự báo làm tăng sản lượng đậu nành, ngô và lúa mỳ. Argentina là một trong những quốc gia xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất thế giới.

Brazil cũng có thể đạt sản lượng nông phẩm gần mức kỷ lục năm 2024. Dù vậy, thời tiết thất thường ở đây vẫn khiến nhiều người ngờ vực.