Người Việt Nam có thể tạo một biểu tượng cho mình với cao tốc Bắc Nam được không?

Hai dự án giao thông huyết mạch quốc gia đang và sẽ xây dựng là đường bộ cao tốc và đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Xét riêng về năng lực thi công, tuyến đường bộ là dự án mà người Việt Nam hoàn toàn có thể tự lực xây dựng bằng khối óc và bàn tay của mình.

Với trình độ hiện nay, các nhà thầu trong nước khó mơ đến làm chủ một dự án đường sắt cao tốc, chẳng hạn như Shinkansen; tuy nhiên, xây dựng đường bộ cao tốc thì hoàn toàn trong tầm tay của các doanh nghiệp Việt.

57 dự án BOT giao thông đường bộ đã được triển khai trong giai đoạn 2011-2016, và đến nay, Việt Nam có khoảng 800 km đường cao tốc. Mặc dù một số đoạn tuyến do nhà thầu nước ngoài thi công, song nhìn chung các dự án hiện hữu đều có vai trò chủ lực của nhà đầu tư và nhà thầu trong nước.

Nhờ giai đoạn nêu trên, nhiều doanh nghiệp trong nước đã trưởng thành và xác lập cho mình vị trí là những tập đoàn công trình giao thông mạnh. Dư luận có thể còn khen chê, còn nhiều ý kiến trái chiều về tên tuổi của những doanh nghiệp đó (vì liên quan đến dự án BOT), nhưng ở đây tôi không bàn đến chủ đề này. Điều tôi muốn nói là họ đủ NĂNG LỰC THI CÔNG các dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam. Qua đó, giúp tiêu thụ lượng lớn nguyên, nhiên vật liệu sản xuất trong nước; giúp tạo ra hàng chục nghìn công ăn việc làm cho người lao động trong nước; và hàng chục nghìn tỷ đồng vốn tín dụng ngân hàng trong nước cũng sẽ được đưa vào nền kinh tế. Đúng tinh thần “người Việt Nam dùng hàng Việt Nam”.

Nếu có bài học nào mà chúng ta có thể tham khảo, thì đó chính là kỳ tích tuyến đường cao tốc Gyeongbu dài 428 km ở Hàn Quốc được xây dựng từ những năm thập kỷ 60 của thế kỷ trước.

Giữa những năm 1960, cơ sở hạ tầng giao thông của Hàn Quốc rất lạc hậu do hậu quả của cuộc chiến tranh Triều Tiên. Lúc này Tổng thống Hàn Quốc đến thăm một số quốc gia phát triển như Đức, và đặc biệt sau khi tận mắt chứng kiến hệ thống đường cao tốc Autobahn của Đức, ông đã nhận thấy rõ sự cần thiết phải xây dựng hệ thống đường cao tốc để làm nền tảng phát triển công nghiệp.

Ngày 1/2/1968, trong bối cảnh có nhiều khó khăn và nhiều ý kiến phản đối, Chính phủ Hàn Quốc bắt tay vào thi công tuyến đường Gyeongbu, bắt đầu từ đoạn nối Seoul đến Suwon (tỉnh Gyeonggi).

Toàn bộ cao tốc Gyeongbu được chia thành bảy đoạn đường và có sự tham gia của 16 công ty xây dựng hàng đầu trong nước. Từ lúc khởi công cho đến khi hoàn thành, hơn 8 triệu lượt người bao gồm cả công nhân, binh lính và giám sát quản lý tham gia. Vào thời điểm đó, người tham gia hầu như không được trang bị các thiết bị kỹ thuật cao nào, mọi thứ chủ yếu được làm bằng tay.

Cao tốc Gyeongbu (Hàn Quốc) hoàn thành năm 1970. Ảnh: Chosun Ilbo

Sau 2 năm và 5 tháng, người Hàn Quốc đã làm được tổng cộng 428 km đường, nghĩa là cứ hai ngày trải được 1 km đường. Nếu so với các tuyến cao tốc lúc bấy giờ của các nước phát triển như Mỹ, Đức, Nhật Bản, thời gian thi công tuyến đường này được coi là ít nhất và chi phí cũng thấp nhất khi chỉ mất gần 43 tỷ won. Toàn tuyến có 317 cây cầu với tổng chiều dài gần 17 km, sáu đường hầm dài gần 4 km, 19 nút giao cắt và 468 cầu vượt

Tuyến cao tốc Gyeongbu đã làm thay đổi đời sống của người dân Hàn Quốc. Nhờ nó, người dân có thể dễ dàng đi từ đầu này đến đầu kia của đất nước trong một ngày. Các thương lái chỉ mất gần nửa ngày để vận chuyển hải sản tươi sống đánh bắt ở thành phố cảng Busan lên thủ đô Seoul.

Theo kênh KBS, tuyến cao tốc Gyeongbu đã trở thành biểu tượng đầy tự hào cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa thấm mồ hôi, máu và nước mắt của Hàn Quốc. Trên cơ sở kinh nghiệm tích lũy từ việc xây dựng tuyến cao tốc đầu tiên này, đến nay Hàn Quốc đã có tổng cộng 33 tuyến đường cao tốc, với tổng chiều dài 4.139 km.

Người Hàn Quốc ăn mừng trong ngày mở cửa cao tốc Gyeongbu. Ảnh:Korea Times

Người Hàn Quốc gọi cao tốc Gyeongbu là kỳ tích, bởi 428 km đường mà họ chỉ làm trong 2 năm và 5 tháng, đặc biệt trong điều kiện kỹ thuật cầu đường cách đây gần nửa thế kỷ.

Quay trở lại với việc xây dựng cao tốc ở Việt Nam. Theo thông tin trên báo chí, vòng sơ tuyển 8 dự án cao tốc Bắc Nam đã có 60 bộ hồ sơ được nộp, trong đó đa số là nhà đầu tư hoặc liên danh đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Pháp, Philippines; các doanh nghiệp Việt Nam chỉ nộp 15 bộ hồ sơ.

Theo quy định thì kết quả sơ tuyển phụ thuộc vào năng lực của nhà đầu tư. Tôi chờ xem kết quả này, nhưng cũng tự hỏi rằng: Người Việt Nam có thể tạo một biểu tượng cho mình với cao tốc Bắc Nam được không?