Người Việt cần ít nhất 23,5 năm thu nhập để mua nhà: Nhọc nhằn giấc mộng an cư

"Không biết bao giờ mới mua được nhà ở" là câu cửa miệng của không ít cặp vợ chồng trẻ ở các đô thị lớn.

Chiếm phần trăm lớn trong tỷ lệ dân số và lực lượng lao động nhưng những người trẻ tuổi lại khó thực hiện mục tiêu mua nhà để an cư lập nghiệp. Riêng về giá cả, hiện nay, giá bất động sản Việt Nam đang ở mức tương đối cao so với thu nhập của đa số người dân.

Theo một nghiên cứu gần nhất, người Việt Nam trung bình cần ít nhất 23,5 năm có thu nhập để mua được nhà ở, đứng thứ 14/107 quốc gia trên thế giới, tương đương Thái Lan, Hàn Quốc trong khi thu nhập của người lao động Việt Nam lại thấp hơn các nước này. Tình trạng thiếu nguồn cung về nhà ở giá rẻ khiến nhiều người trẻ có thu nhập ở mức trung bình khó có thể sở hữu một ngôi nhà tại thành phố lớn để an cư.

Trước đó, trong cuộc làm việc với các doanh nghiệp bất động sản ngày 17/2, Thủ tướng Chính phủ cũng đã nhấn mạnh một thực tế, đó là giá căn hộ ở nhiều nơi không hợp lý. Dẫn chứng là phải mất một năm thu nhập bình quân đầu người (gần 100 triệu đồng) mới mua được 2m² nhà ở.

Dù doanh nghiệp nào cũng than thị trường "đóng băng" nhưng giá nhà lại nóng "bỏng tay", chưa có dấu hiệu nguội lạnh. Khảo sát của một số đơn vị về bất động sản cho thấy, giá nhà tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh… đều tăng cao.

Không chỉ các nhà ở thương mại, ngay cả những dự án nhà ở xã hội đã qua sử dụng 5 năm, có thể mua bán thoải mái trên thị trường mức giá cũng tăng vọt. Hy hữu có những dự án dù đã đưa vào sử dụng 5-7 năm, thậm chí hơn chục năm nhưng hiện đang được bán với giá cao gấp 3-4 lần so với ban đầu, phổ biến trên 30 triệu đồng/m2.

Đơn cử, tại cụm dự án nhà ở xã hội Rice City – Tây Nam Linh Đàm thuộc địa bàn phường Hoàng Liệt (quận Hoàng Mai) hiện nhiều căn hộ đang rao bán với mức giá 30-36 triệu đồng/m2, hay một dự án nhà ở xã hội khác ở số 987 Tam Trinh, phường Yên Sở, hiện một số chủ căn hộ đang rao bán căn có diện tích 55-70m2 với giá từ 30 triệu đồng/m2 trở lên. Mức giá rao bán này cao gấp đôi so với giá bán ban đầu.

Đáng chú ý, tại dự án nhà ở xã hội đầu tiên của Hà Nội là dự án CT1 Ngô Thì Nhậm ở quận Hà Đông đã được bàn giao cho người dân cách đây hơn 11 năm, thế nhưng hiện nhiều căn hộ đang rao bán với mức giá khá cao, dao động 23 – 34 triệu đồng/m2...

Báo cáo mới nhất của Bộ Xây dựng về nhà ở nêu rõ tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh có rất ít dự án có giá bán dưới 25 triệu đồng/m2.

Trong khi đó, có nhiều dự án mới được chào bán, quảng cáo với mức giá cao (có mức giá trên 50 triệu). Chẳng hạn như dự án Masterise Waterfront thuộc khu đô thị Vinhomes Ocean Park (Gia Lâm, TP. Hà Nội) có giá bán từ 60-70 triệu đồng/m2; dự án căn hộ chung cư Celadon City (Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh) có giá khoảng 80 triệu đồng/m²,...

Khó khăn hơn khi cả một quý vừa qua, số lượng căn hộ mở bán quá ít, thấp nhất trong 10 năm trở lại đây khiến nguồn cung quá ít ỏi, đối nghịch với nhu cầu hiện rất lớn của những người muốn an cư. Cung ít, cầu nhiều trong khi thủ tục kéo dài là cắc cớ khiến giá nhà trên trời.

Không thể mua nhà giá cao, người mua quay sang tìm hiểu những căn đang chiết khấu đến 40-50%, giá nhà còn khoảng 1,2-2 tỉ đồng. Tuy nhiên những căn hộ này lại mang rất nhiều rủi ro.

Theo đó, khách được giảm giá sâu với điều kiện đóng tiền mặt một lần lên đến 95% giá trị căn hộ. Tuy nhiên, với những người làm công ăn lương, có được hơn 1 tỉ đồng để đóng một lần như thế rất gian truân, buộc phải tìm tới ngân hàng. Tới bước này mới hay dự án chỉ mới nằm trên giấy, chưa đủ thủ tục, chưa xây dựng, chẳng có ngân hàng nào dám cho vay nên "tắc".

Quan trọng hơn, dù có tiền rót vào đi nữa thì đây đều là những dự án hoàn toàn trống pháp lý, chưa đủ điều kiện mở bán theo luật nên nộp tiền vào cũng nhận lại bản hợp đồng mong manh "hứa mua, hứa bán". Rất nhiều vụ kiện tụng, bao nhiêu người điêu đứng cũng vì những bản hợp đồng này.

Quá nhiều chủ đầu tư đã không thể xây được nhà khi nhiều năm trời không xong thủ tục trong khi tay đã cầm tiền của người dân. Bỏ tiền vào dự án này chẳng khác nào giao cả gia sản cho chủ đầu tư rồi chờ ngày nhận nhà bằng "hợp đồng niềm tin".

Còn một thị trường khác vẫn còn dòng chảy bán mua đó là chuyển nhượng đơn lẻ, mua đi bán lại các căn hộ cũ. Thế nhưng, người đi mua đang gặp phải hố sâu khó nhảy qua để tiếp cận vốn là lãi suất quá cao. Theo khảo sát từ nhân viên tín dụng tại một số ngân hàng, một số đơn vị đã ghi nhận mức lãi suất thả nổi lên tới 15-16%.

Dù mặt bằng lãi có hạ nhiệt nhưng thời điểm này vẫn cao ngất ngưởng khiến phần đông người mua nhà không đủ sức. Hoặc với những người đã mua được thì cũng đang ngộp thở trong việc phải gồng trả lãi suất hàng tháng cho khoản vay mua nhà của mình.

Chính những điều này đã khiến cho những người có nhu cầu mua nhà để ở, đặc biệt là những người trẻ đang thực sự bế tắc giữa ngã ba đường mà rẽ vào nhánh nào cũng vấp rào cản thép gai khiến giấc mơ "an cư lạc nghiệp" ngày càng nhọc nhằn, khó khăn.