Người Ukraine online nhờ Internet vệ tinh của Elon Musk

Khi hạ tầng truyền thống bị phá hoại, Startlink - dịch vụ Internet vệ tinh của tỷ phú Elon Musk đã phát huy tác dụng, giúp người dân Ukraine.  

Starlink là một bộ phận thuộc công ty vũ trụ SpaceX của Elon Musk. Dịch vụ sử dụng các thiết bị đầu cuối mô phỏng một chiếc ăng-ten chảo TV, thường gắn trên mái nhà để truy cập Internet qua vệ tinh tại các khu vực hẻo lánh.

Những năm gần đây, Starlink phát triển nhanh chóng, vượt qua các đối thủ cùng lĩnh vực khi phóng hơn 1.000 vệ tinh lên không gian. Mọi người có thể đăng ký gói cước 99 USD/tháng, chưa tính 499 USD tiền thiết bị. Song Starlink thông báo phải mất 6 tháng hoặc hơn để giao hàng.

Lời hồi đáp Ukraine của Elon Musk

Khi chiến sự nổ ra, Ukraine đối mặt với các vụ tấn công mạng và hỏa lực có nguy cơ khiến Internet sụp đổ. Vì vậy, Bộ trưởng Bộ chuyển đổi số Ukraine Mykhailo Fedorov đã lên Twitter, đề nghị tỷ phú Musk cứu trợ. Vài giờ sau, Musk hồi đáp: “Dịch vụ Starlink đã hoạt động tại Ukraine. Các thiết bị đầu cuối đang trên đường”.

Trả lời Washington Post, ông Fedorov cho biết Ukraine đã nhận được hàng nghìn ăng-ten từ công ty của Musk và các đồng minh châu Âu mỗi ngày. Bản thân ông cũng sử dụng Starlink để liên lạc với tờ báo và không quên đánh giá “chất lượng xuất sắc”.

Bộ trưởng Chuyển đổi số Ukraine cũng chính là người đã gây sức ép để Thung lũng Silicon đứng về phía mình trong xung đột với Nga. Các chuyên gia cho rằng nỗ lực của ông có tác động sâu rộng đến tương lai của cuộc chiến. Internet trở thành công cụ căn bản để liên lạc, cập nhật tin tức và thậm chí bổ sung sức mạnh cho vũ khí.

Có nhiều nguyên nhân làm gián đoạn Internet, chẳng hạn mất điện, cáp quang biển gặp sự cố hay bị ném bom. Công nghệ Starlink được người dân và nhà chức trách Ukraine sử dụng tại các khu vực đã mất kết nối Internet. Thiết bị Starlink cũng được gửi tới các công ty công nghệ trong nước giúp họ duy trì kết nối mạng. Tờ Times of London đưa tin một đơn vị Ukraine đã dùng Starlink để kết nối với drone, tấn công quân đội của Nga.

Dự phòng Internet truyền thống

Một nguồn tin giấu tên tiết lộ, đã có hơn 5.000 thiết bị Starlink tại Ukraine. Dù vậy, theo các chuyên gia, mạng lưới Starlink chưa đủ để duy trì kết nối Internet cho cả một đất nước. Nó là phương án dự phòng đáng tin cậy trong trường hợp dịch vụ Internet truyền thống trục trặc. Ông Fedorov cho biết đang thảo luận với lãnh đạo và doanh nghiệp khu vực châu Âu về bổ sung vệ tinh và công nghệ mạng di động để hỗ trợ.

Các dịch vụ theo dõi dữ liệu chỉ ra Internet tại Ukraine suy giảm ngay từ ngày đầu Nga tấn công Ukraine (24/2) và chưa khôi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, kết nối vẫn tương đối ổn định, ngay cả trong các đợt pháo kích lớn của Nga.

Trước khi ông Fedorov tweet cho Musk, SpaceX cũng đang tìm cách đưa Starlink đến Ukraine. Tin tweet của Bộ trưởng Ukraine đồng nghĩa với sự cho phép đối với SpaceX. Bộ Chuyển đổi số đang muốn đưa thiết bị Starlink về các khu vực đã mất kết nối Internet. Theo ông Fedorov, tỷ phú Musk và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đã gọi điện cho nhau.

Tất nhiên, có những lo ngại đi cùng với Starlink. Tương tự tất cả hình thức liên lạc vệ tinh khác trong chiến tranh, tín hiệu Starlink có thể được dùng phát hiện vị trí các ăng-ten. Ông Musk cảnh báo trên Twitter về việc không rõ Nga có dùng chúng để lên mục tiêu tấn công hay không. Ông khuyến nghị người dùng chỉ nên bật thiết bị khi cần thiết và giữ nó ở xa mọi người.

Dù vậy, ông Fedorov chia sẻ, cho đến nay, đây chưa phải là vấn đề. Các cuộc tấn công mạng cũng chưa nhằm vào hệ thống.

Do còn mới mẻ, cần nhiều thời gian hơn để tìm hiểu tác dụng và cách thức sử dụng Starlink trong các khu vực giao tranh. Brian Weeden, Giám đốc Hoạch định chương trình của tổ chức phi lợi nhuận Secure World Foundation, nhận xét, nó có thể hữu dụng nhưng còn nhiều điều chưa biết.

Tại Kyiv, một kỹ sư Ukraine sau khi thấy cuộc trao đổi giữa ông Fedorov và ông Musk trên Twitter đã vội vã lắp ráp lại thiết bị Starlink mua vài tháng trước. Vì là kỹ sư, ông mua về chỉ để tháo tung ra xem xét. Giờ đây, khi Starlink đã được kích hoạt tại Ukraine, ông nghĩ nó sẽ có ích. Dịch vụ Internet đang hoạt động nhưng ông vẫn đặt ăng-ten Starlink ở cửa sổ và bật lên kiểm tra. Tốc độ khá nhanh, ông nói.

“Kết nối Internet thực sự rất quan trọng ở Ukraine. Chúng tôi nhận nhiều thông tin từ các kênh mạng xã hội, từ chính phủ đến mọi người”. Ông nhận được nhiều câu hỏi về Starlink từ những người khác, vì thế, ông đã mở một nhóm Facebook để giải đáp. Nhóm hiện có 370 thành viên.