Người thu nhập thấp "hẹp cửa" an cư sau dịch

Trong bối cảnh dịch bệnh khiến thu nhập của đa số người lao động bình dân trở nên bấp bênh, dự kiến thu hẹp diện ưu đãi lãi suất cho vay mua nhà ở xã hội khiến nhiều người băn khoăn.

Đầu tiên là… tiền đâu?

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 25/2015/TT-NHNN ngày 9/12/2015 hướng dẫn cho vay vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội. Nội dung dự thảo có thay đổi đáng chú ý là người mua, thuê mua nhà ở xã hội không còn nằm trong nhóm được hưởng chính sách ưu đãi vay vốn tại các ngân hàng thương mại.

Giải thích nguyên nhân sửa đổi, Ngân hàng Nhà nước cho biết, là do Luật Nhà ở quy định các chính sách hỗ trợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội để mua, thuê mua nhà ở xã hội, còn tại tổ chức tín dụng được chỉ định chỉ có chính sách hỗ trợ để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, không có chính sách hỗ trợ để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Với đề xuất trên, người dân muốn mua nhà ở xã hội chỉ còn một phương án duy nhất là tới Ngân hàng Chính sách xã hội vay vốn ưu đãi với lãi suất suất 4,8%/năm, thế nhưng thực tế không dễ vay bởi theo quy định hiện hành, ngoài điều kiện chặt chẽ về đối tượng vay vốn, người dân muốn được vay tiền tại Ngân hàng Chính sách xã hội để mua nhà ở xã hội bắt buộc phải gửi tiết kiệm tối thiểu 12 tháng cùng nhiều quy định khác.

“Cho dù khách hàng đáp ứng tất cả các điều kiện để được vay vốn thì như trường hợp của tôi, tuy cùng địa bàn phường nhưng chỗ ở và chỗ đăng ký hộ khẩu khác tổ dân phố nên ngoài việc giải thích với nhân viên ngân hàng, tôi phải đi lại khá nhiều lần giữa chính quyền và ngân hàng để giải quyết vấn đề. Thực là rất vất vả, nhưng mình khó khăn nên phải kiên trì”, anh Công Trường, ở Đông Ngạc, Bắc Từ Liêm chia sẻ.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, trong giai đoạn 2015-2020, có rất ít người dân được vay tín dụng ưu đãi nhà ở xã hội do thiếu dự án nhà ở xã hội và nguồn vốn tín dụng ưu đãi hoặc cấp bù lãi suất quá chậm, quá ít.

Trong khi đó, Nhà nước đang áp dụng mức lãi suất ưu đãi bằng 50% mức lãi suất cho vay thương mại bình quân của các ngân hàng thương mại lớn nhất. Về thời hạn cho vay ưu đãi, trong giai đoạn 2006-2015 tối đa là 10 năm; giai đoạn 2015-2020 tối đa là 15 năm và mới đây, Nghị định 49/2021 đã nâng thời hạn tối đa lên đến 25 năm cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.

Ông Châu cho rằng, đề xuất của Ngân hàng Nhà nước sẽ “tước bỏ” chính sách cốt lõi của Nhà nước là hỗ trợ cho vay vốn tín dụng ưu đãi dài hạn với lãi suất thấp để mua, thuê mua nhà ở xã hội. Theo đó, các đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội là những người bị thiệt thòi nhất, có tác động tiêu cực đến thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở.

Được biết, 4 ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước chỉ định cho vay ưu đãi nhà ở xã hội là Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV đều không có nguồn vốn tín dụng cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội vay ưu đãi vì chưa được tái cấp vốn hay cấp bù lãi suất từ ngân sách nhà nước.

Trong cuộc trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, một chuyên gia kinh tế nhận định, vấn đề mấu chốt ở đây có lẽ là Nhà nước không có nguồn tiền để thực hiện chính sách. Mong muốn thì nhiều, nhưng nếu tiền không có để cấp thì chính sách không thể đi vào cuộc sống, vì thế nhận định dự thảo Thông tư là lựa chọn thu hẹp chính sách ưu đãi là điều có thể hiểu được.

“Đã là chính sách ưu đãi thì phải là Nhà nước thực hiện, chứ không thể để các ngân hàng thương mại triển khai. Cần có một thống kê cụ thể, ví dụ như để giảm 50% thì Nhà nước cần bỏ ra bao nhiêu tiền? Theo đó, Nhà nước có tiền để chi phí cho khoản này? Tất cả để giải đáp cho câu hỏi đầu tiên là… tiền đâu, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay khiến mọi việc càng trở nên khó khăn hơn”, vị chuyên gia kinh tế nói.

Và những lựa chọn chấp nhận được

Trong một tương quan khác, khảo sát của Báo Đầu tư Chứng khoán trên thị trường cho thấy, các ngân hàng thương mại đang triển khai gói sản phẩm vay mua nhà với nhiều ưu đãi và hình thức vay trả góp linh hoạt.

Đơn cử, PVcomBank là ngân hàng đang có lãi suất cho vay mua nhà thấp nhất với mức 5%/năm trong 6 tháng đầu và 12%/năm từ tháng thứ 7 trở đi. Tiếp theo là TPBank, với lãi suất ưu đãi cũng có thể coi là cạnh tranh hàng đầu thị trường với 5,9%/năm, hồ sơ vay đơn giản, phê duyệt trong 24h. Bên cạnh đó, hạn mức cho vay cao, linh hoạt, tối đa lên đến 90% phương án vay vốn, thời gian cho vay lên đến 30 năm tại hơn 400 dự án bất động sản trên khắp cả nước.

Tại BAOVIET Bank, khách hàng tham gia chương trình BAOVIET Happy House 2021 có nhiều lựa chọn các hạn mức vay phù hợp với nhu cầu và khả năng thanh toán. Theo đó, thời gian vay tối thiểu 36 tháng với lựa chọn 1, lãi suất ưu đãi là 6,88%/năm cho 6 tháng đầu, lãi suất sau kỳ ưu đãi 13 tháng cuối kỳ cộng 4%/năm (lãi suất điều chỉnh 6 tháng/lần). Đối với lựa chọn 2 và lựa chọn 3, thời gian vay tối thiểu 36 tháng, lãi suất ưu đãi tương ứng là 8,66%/năm cho 12 tháng đầu và 9,88%/năm cho 18 tháng đầu và lãi suất sau kỳ ưu đãi là 13 tháng cuối kỳ cộng 3,8%/năm (lãi suất điều chỉnh 6 tháng/lần). Được biết, hạn mức cho vay cao, tới 85% tổng nhu cầu vốn, thời hạn vay vốn tối đa 20 năm và phương thức giải ngân linh hoạt.

Lợi ích của sản phẩm vay mua tại BIDV với lãi suất cạnh tranh 7,3%/năm, lãi suất sau ưu đãi sẽ được tính bằng lãi suất tiết kiệm 24 tháng cộng 3,2%/năm. Lãi được tính trên dư nợ giảm dần. Thời hạn cho vay tối đa 20 năm. Mức cho vay có thể lên đến 100% giá trị hợp đồng mua bán nhà ở, trả gốc hay trả lãi hàng tháng/quý/bán niên hoặc hàng năm với thủ tục cho vay đơn giản, thuận tiện.

Trong chiến dịch hỗ trợ khách hàng vay mua nhà ở với lãi suất ưu đãi còn có sự hiện diện của nhóm các ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. Chẳng hạn, lãi suất cho vay tiền xây nhà của Standard Chatered hiện nay chỉ khoảng 6,45%/năm trong vòng 24 tháng đầu tiên, hạn mức vay tối đa 75% giá trị tài sản thế chấp và thời hạn vay lên đến 25 năm. Ngân hàng sẽ mua bảo hiểm cháy nổ miễn phí cho khách hàng, bồi thường 100% dư nợ vay hoặc giá trị công trình (tùy theo giá trị nào nhỏ hơn) với hơn 30 dự án từ các chủ đầu tư uy tín. Bên cạnh đó, khách hàng dễ dàng quản lý tài khoản vay với ngân hàng trực tuyến: Miễn phí đăng ký dịch vụ ngân hàng trực tuyến theo dõi thông tin khoản vay, dư nợ, số tiền thanh toán hàng tháng…

Lãi suất vay mua nhà của HSBC cũng chỉ từ 6,49%/năm và khách hàng có thể lựa chọn lãi suất cố định đến 5 năm. Khoản vay lên đến 70% giá trị căn nhà thế chấp với thời hạn trả góp lên đến 25 năm, thủ tục vay mua nhà đơn giản và nhanh gọn cùng lãi suất cạnh tranh.

Gói vay tại Hong Leong Bank có thể hỗ trợ vay tới 100% nhu cầu mua nhà mới trong khoản thời gian tối đa là 25 năm với lãi suất hấp dẫn chỉ từ 6,5%/năm và lãi suất dựa trên dư nợ vay giảm dần. Thời hạn vay linh hoạt, tối đa 25 năm, tài trợ lên tới hơn 70% giá trị thẩm định của tài sản với quy trình thực hiện khoản vay đơn giản và nhanh chóng.

Còn sản phẩm vay mua nhà của Woori Bank, khách hàng sẽ được hỗ trợ vay tới 70% giá trị bất động sản với thời gian vay tối đa 15 năm. Lãi suất cho vay cố định 6 tháng từ 7%/năm trong 1 năm đầu, sau đó lãi suất sẽ được tính bằng trung bình lãi suất tiền gửi kỳ hạn 6 tháng của 4 ngân hàng Vietcombank, BIDV, Agribank, VietinBank dành cho khách hàng cá nhân cộng biên độ. Khoản vay không giới hạn giá trị tối đa, thời hạn vay từ 6 tháng đến tối đa 15 năm (trong đó được ân hạn trả gốc tối đa 5 năm và trong thời gian ân hạn chỉ cần trả lãi, không cần trả gốc)…