Người ra quyết định

Hồng Phúc thường viết về các vấn đề xã hội nhưng quan sát và nhận xét về chuyện kinh-tài này thật là tinh tế. Người thành công, theo Phúc, thường có 3 điều chung: không tham, quản lý trạng thái tinh thần và quan tâm đến tổng lợi ích quốc dân (rộng hơn xã hội, là thế giới).

Làm giàu cần trí tuệ, để "thoát giàu" phải vượt lên trí tuệ rất nhiều.

Sheldon Adelson: "tôi vẫn tiếp tục làm việc vì nếu tôi thành công, thêm nhiều người khác sẽ có phần trong đó"

Mời bạn đọc bài đầy đủ dẫn từ VNe:

Hai lần gặp người giàu thứ 12 thế giới, tôi chỉ nhớ một điều.

Ở tuổi 78 và phải dùng xe lăn, tỷ phú sòng bài Sheldon G. Adelson có đôi mắt của loài chim cắt. "Tôi có nguyên tắc bất di bất dịch khi ra quyết định, là không bao giờ lấy tiền của người nghèo", tỷ phú nói với các nhà báo tại lễ khai trương quần thể Marina Bay Sands năm 2010.

Được nuôi lớn từ người cha nghèo, ông tự hứa không bao giờ kiếm tiền từ nhóm yếu thế.

Kết thúc họp báo, đứng chụp ảnh cạnh ông, tôi hỏi thêm: "Triết lý khi ra các quyết định lớn trong kinh doanh của ông không lẽ chỉ vì người nghèo?". "Ông già" tinh anh hơi cười: "Ban đầu tôi chưa cần đến nghiên cứu thị trường. Tôi đến, cảm nhận và đánh giá từ chính bản năng kinh doanh và ra quyết định".

Các quyết định của người đứng đầu tạo nên số phận của tổ chức, doanh nghiệp và cả nền kinh tế. Có người cả ngày chỉ loay hoay với câu hỏi tối nay ăn gì, ngày nghỉ đi đâu, nhưng có người sinh ra để phụng sự, kiến tạo nền tảng mới, cách tân những lối mòn.

"Tai nạn" của các quan chức, chủ doanh nghiệp gần đây khiến tôi quay lại với niềm tin rằng bên dưới các hành động, triết lý sâu sắc ở mỗi cá nhân là bí quyết tạo nên thành công hay thất bại. Chị Đàm Thủy khi còn là CEO của ANZ Việt Nam gọi nó là "Ngôi sao phương Bắc". Bắc Đẩu nằm ngay trên điểm cực Bắc của Trái đất, là ngôi sao luôn dẫn đường lữ khách.

Nhà tâm lý học Roy F. Baumeister chỉ ra rằng một trong những mối đe dọa lớn nhất với sức khỏe là sự mệt mỏi khi phải ra quyết định. Các doanh nhân và chính trị gia chịu nhiều áp lực khi thường xuyên phải ra quyết định quan trọng với thời gian eo hẹp. Các CEO tại Mỹ đưa ra 5-50 quyết định mỗi ngày. Việc tốn thời gian và năng lượng khi lựa chọn dẫn đến tâm lý ác cảm với công việc và trạng thái nặng nề do "sự đánh nhau" trong lòng. Tôi đã tò mò hỏi về cách ra quyết định của hàng trăm nhà quản lý và thấy ra một công thức tạm cho là phổ quát. Họ thành công nhờ ba quy tắc: không tham, quản lý trạng thái tinh thần và quan tâm đến tổng lợi ích quốc dân.

Không tham tức là chọn sự vừa đủ, nếu còn dư dả sẽ chia sẻ cho người khác. Cảm giác vừa đủ của mỗi người khác nhau, nhưng dù một chiếc xe máy là đủ hay phải có xe sang, tự biết đủ giúp ta canh giữ lòng tham. Ham muốn quá nhiều có thể làm thui chột sáng suốt, đẻ ra sợ hãi, bon chen và bất minh.

Lòng tham luôn ập đến bất ngờ và khiến con người mờ mắt. Tôi đã ngay lập tức chuyển tiền cho người mới quen chỉ vì họ nói sẽ giúp con tôi, và rồi người tốt bụng lặn mất. Khi bình tâm lại, tôi mới thấy nếu mình không có cái mầm tham bên trong thì đã khác.

Quản lý trạng thái tinh thần là luôn biết mình đang cảm thấy thế nào khi đưa ra quyết định. Nếu đầy cảm tính cá nhân và lo lắng, một lãnh đạo sẽ làm bộ máy bất an. Còn nếu đủ an bình, họ có thể tạo ra bộ máy sáng suốt hơn.

Mọi cảm xúc đến rồi lại đi, chỉ hành động cạn cợt để lại hậu quả. Nếu để tham lam, sợ hãi điều khiển, con người thường đi quá đà, dễ dàng tuôn ra những lời khó chịu và hành vi tổn hại. Trong khi đó, chỉ cần đợi tâm trạng nguội bớt, vấn đề sẽ sáng tỏ hơn. Vì vậy, trước khi ra quyết định, bạn chỉ cần đưa nội tâm về rỗng rang. Ở trạng thái yên lắng, trí thông minh tự nhiên sẽ sinh khởi. Một doanh nhân kể, mỗi khi cân nhắc việc khó, ông để đó đã, đi bộ hoặc đạp xe ra ngoài thiên nhiên và thư giãn. Câu trả lời cho những vấn đề hóc búa thường sẽ tự bật ra.

Nhìn rộng ra, bất kỳ thành công nào của chúng ta đều có phần nợ thiên nhiên, nợ sức lao động của người khác, nợ quê hương, nợ tài nguyên quốc gia, nợ ân đức cha mẹ và bạn bè... Người biết nghĩ về tổng lợi ích chung không bo bo cá nhân chủ nghĩa, họ hiểu cần đáp trả đàng hoàng những ân huệ mình đã trực tiếp hay gián tiếp được nhận. Vì vậy, những quyết định của họ, thay vì chỉ lấy vào sẽ cân nhắc có cho đi được cái gì không, có tổn hại cho môi trường, thế hệ tương lai hay chúng sinh khác không.

Năm 2012, Sheldon Adelson cùng các cộng sự đến khảo sát đầu tư tại Việt Nam. Dù "chưa quen với việc triển khai dự án tại một nơi có tỷ lệ lạm phát đến gần 20%" thời điểm đó, ông vẫn dùng bản năng của loài cáo và kết luận "Việt Nam thực sự là một điểm đầu tư rất đáng để mạo hiểm".

Khi gặp lại tỷ phú tại Macao, tôi lặp lại câu hỏi về triết lý tiêu tiền. "Tôi đã có đủ tiền. Nhưng tôi vẫn tiếp tục làm việc vì nếu tôi thành công, thêm nhiều người khác sẽ có phần trong đó. Có nhiều người không thể tự giúp mình. Triết lý dùng tiền của tôi là giúp họ. Chúng tôi làm từ thiện ít nhất một tỷ USD mỗi năm", ông nói, "Làm người giàu không chỉ có sức ép mà còn là trách nhiệm".

Dù là một cái tên nhiều tranh cãi cho đến khi qua đời, tôi vẫn khâm phục Aldeson vì động cơ sâu thẳm "gắp tiền từ túi nhà giàu san bớt cho nhà nghèo". Marina Bay Sands vẫn đang tạo gần 20.000 việc làm cho công dân từ 70 quốc gia. Ý tưởng từ bản năng kinh doanh của phù thủy người Do Thái đã giúp tăng tổng lợi ích quốc dân không chỉ cho riêng Quốc đảo Sư tử. Ông giúp tôi hiểu ra, làm giàu cần trí tuệ, để "thoát giàu" phải vượt lên trí tuệ rất nhiều.

Hôm nay, nhiều quy tắc kinh doanh đang lỗi thời trong môi trường kết nối toàn cầu và sự đào thải chóng mặt. Để sống còn, ta phải có ngôi sao phương Bắc giúp tận dụng công nghệ và lòng người. Thay vì các khẩu hiệu suông, quốc gia nào xây dựng được chỉ số "Tổng lợi ích quốc dân" như một kim chỉ nam cùng cơ chế khuyến khích tinh thần phụng sự sẽ dễ hòa hợp và giàu mạnh.

Theo Hồng Phúc

P/s Nguồn: https://vnexpress.net/nguoi-ra-quyet-dinh-4739203.html?