Người nước ngoài chiến đấu cho Ukraine có hợp pháp không?

Trong bối cảnh hàng nghìn chiến binh nước ngoài tình nguyện giúp Ukraine tự vệ trước chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga, một số người có thể phải đối mặt với các hậu quả pháp lý tại quê nhà.

Người Mỹ tình nguyện tham gia có hợp pháp không?

Trang web của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, công dân nước này không bị cấm phục vụ trong quân đội của một quốc gia khác. Tuy nhiên, việc phục vụ như một sĩ quan hay chiến đấu chống lại một quốc gia hòa bình với Hoa Kỳ có thể là căn cứ để từ bỏ quyền công dân một cách tự nguyện.

Theo tiền lệ của Tòa án Tối cao, việc chỉ thực hiện nghĩa vụ quân sự ở nước ngoài không thể được sử dụng để tước quyền công dân của người Mỹ.

Một đạo luật riêng biệt của Mỹ có từ năm 1794, Đạo luật Trung lập, cấm công dân gây chiến chống lại các chính phủ nước ngoài đang trong trạng thái hòa bình với Washington, người vi phạm có thể phải chịu án tù lên đến ba năm.

David Malet, một giáo sư tại Đại học Luật của Mỹ, cho biết: "Tôi cho rằng công dân Mỹ sẽ không bị truy tố nếu đến tham gia tại Ukraine".

Các tình nguyện viên đến từ Úc, Anh, Ấn Độ thì sao?

Những người Anh đến Ukraine để chiến đấu có thể bị truy tố khi trở về, theo một cố vấn du lịch của Văn phòng Ngoại giao Anh. Khi được Reuters hỏi về những khoản phạt nào sẽ áp dụng cho các tình nguyện viên người Anh, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Anh từ chối bình luận.

Đạo luật Nhập ngũ Nước ngoài của Vương quốc Anh, được cập nhật lần cuối vào năm 1870, ngăn cấm công dân tham gia quân đội nước ngoài chiến đấu với các nước hòa bình với Anh, tuy nhiên luật không được áp dụng cho các cuộc xung đột hiện đại. Bộ trưởng Ngoại giao Anh ban đầu lên tiếng ủng hộ các công dân tình nguyện chiến đấu ở Ukraine, nhưng sau đó lại đưa ra cảnh báo cho bất kỳ ai đến đây.

Trong khi đó, Thủ tướng Úc Scott Morrison đã kêu gọi công dân nước mình không tham gia cuộc chiến quân sự ở Ukraine, ông nói với các phóng viên vào tháng trước rằng có "vẫn chưa chắc chắn" về tính hợp pháp của các chiến binh dân sự nước ngoài.

Bộ Nội vụ Ấn Độ không trả lời yêu cầu bình luận về tính hợp pháp của công dân Ấn Độ gia nhập lực lượng Ukraine. Trong một vụ việc liên quan đến công dân Ấn Độ đến Iraq vào năm 2015, Bộ này nói với Tòa án Cấp cao Delhi rằng việc cho phép người Ấn Độ tham gia vào cuộc xung đột của nước khác "sẽ dẫn đến cáo buộc rằng chính phủ Ấn Độ đang thúc đẩy hoạt động khủng bố quốc tế".

Quốc gia nào quy định rõ ràng?

Đức cho biết họ sẽ không truy tố những người tình nguyện tham gia giao tranh, ngoài ra các nhà lãnh đạo Đan Mạch và Latvia cho biết họ sẽ cho phép công dân của họ tình nguyện. Bộ trưởng Quốc phòng Canada Anita Anand đã nói liệu người Canada có tình nguyện hay không là "một quyết định cá nhân".

Điều gì xảy ra nếu các chiến binh nước ngoài bị bắt giữ ở Ukraine?

Theo Daphné Richemond-Barak, giáo sư của Trường Chính phủ, Ngoại giao và Chiến lược tại Israel, luật pháp quốc tế yêu cầu các lực lượng Nga coi những chiến binh nước ngoài là tù nhân chiến tranh, bất kể quốc tịch của họ là gì. Điều đó có nghĩa là binh lính Nga phải cung cấp cho những người bị bắt này thức ăn, nước uống và điều trị y tế.

Tuy nhiên, một phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Nga tuần trước cho biết "lính đánh thuê" phương Tây chiến đấu cho Ukraine sẽ không được coi là chiến binh hợp pháp và sẽ phải đối mặt với truy tố hình sự hoặc tệ hơn, theo hãng thông tấn Nga TASS.