Nghịch lý: Hô hào cấm xe máy, dân vẫn đổ tiền mua hàng triệu chiếc

Người dân tại các thành phố lớn vẫn vung tiền mua sắm xe tay ga đắt tiền, bất chấp thông tin cấm xe máy. Dự báo thời gian tới tiêu thụ xe tay ga sẽ đạt mức 2,7 triệu xe/năm.

Thời hoàng kim

Số liệu từ Công ty Honda Việt Nam cho biết, trong năm tài chính 2019 (tính từ đầu tháng 4/2018 đến hết tháng 3/2019) thị trường xe máy Việt Nam tiêu thụ khoảng 3,4 triệu xe máy, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, riêng Honda Việt Nam đạt doanh số bán 2,56 triệu xe, chiếm 76,8% thị phần xe máy cả nước, tăng 7,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, doanh số bán xe tay ga tăng mạnh, với 1,51 triệu xe, đạt mức tăng trưởng 9%.

Theo Honda Việt Nam, thị trường xe máy vẫn có dư địa phát triển, trong đó xe tay ga tiếp tục giữ mức tăng trưởng cao trong thời gian tới do xu hướng dịch chuyển sang dòng xe này của người dân ngày càng tăng.

Không chỉ Honda Việt Nam, một thương hiệu khác là Piaggio Việt Nam thời gian qua cũng có doanh số bán xe tay ga tăng ấn tượng. Quý 1 năm nay, Piaggio Việt Nam sản xuất 34.056 xe tại nhà máy ở tỉnh Vĩnh Phúc. Số xe này bao gồm cả tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Trong đó, xuất khẩu chiếm khoảng 30%, còn lại là tiêu thụ trong nước. Năm 2018 hãng này sản xuất 117.189 xe, trong đó, tăng trưởng doanh số xe tay ga đạt trên 12% và vẫn giữ mức tăng trưởng cao trong thời gian tới.

Theo đại diện Piaggio Việt Nam, xe máy tay ga mấy năm trở lại đây tăng trưởng rất tốt, vẫn đạt 2 con số trong bối cảnh thị trường xe máy nói chung đang trên đà giảm dần. Khách hàng chuyển sang sử dụng xe tay ga ngày càng nhiều, nhất là tại các thành phố lớn và các mẫu xe tay ga liên tục được đổi mới, trang bị nhiều tính năng hiện đại.

Xu hướng chuyển từ xe số sang xe tay ga vẫn diễn ra mạnh mẽ. Hiện xe tay ga chiếm gần 60% lượng xe máy bán ra.

Các DN dự báo, xu hướng xe số tiêu thụ sẽ ngày càng giảm, sắp tới sẽ lùi dần về mức 35%, thậm chí thấp hơn nữa để nhường chỗ cho xe tay ga. Tại Indonesia, hiện nay xe tay ga chiếm 80% trong tổng xe máy bán ra hàng năm. Nếu lấy quốc gia này làm “thước đo”, thì tương lai xe tay ga cũng có thể chiếm đến 80% lượng xe máy bán ra tại Việt Nam.

Tuy nhiên, tổng số xe tay ga tiêu thụ mới đạt khoảng 2 triệu trong tổng số 3,4 triệu xe máy bán ra mỗi năm. Nếu chiếm 80% thị phần, doanh số xe tay ga thời gian tới sẽ phải đạt mức 2,7 triệu xe/năm. Chính vì vậy, đây vẫn là phân khúc đầy hấp dẫn và hứa hẹn với các DN xe máy.

Giá xe tay ga dự báo còn tăng trong vòng 5 năm tới.

Những DN nào đang thống lĩnh phân khúc xe tay ga sẽ được hưởng lợi, còn kinh doanh dựa chủ yếu vào xe số ngày càng bị thu hẹp thị phần và gặp khó khăn. Trên thực tế, năm 2018 một số thành viên của VAMM đã có mức tăng trưởng âm, đó chính là những DN có dòng xe số là sản phẩm chủ lực. Sang quý I/2019, tăng trưởng âm vẫn tiếp tục đeo bám các DN này.

Hiện nay Honda Việt Nam có nhiều sản phẩm xe tay ga nhất, phủ kín mọi phân khúc, từ bình dân đến cao cấp, trong khi Piagio Việt Nam chỉ có xe tay ga ở phân khúc cao cấp. Các DN khác như Yamaha, Suzuki, SYM, Kimco... đều đang thay đổi cơ cấu sản phẩm, dịch chuyển mạnh sang sản xuất xe tay ga để cạnh tranh giành thị phần.

Trong năm tới các DN sẽ cho ra mắt nhiều sản phẩm xe tay ga mới và nâng cấp để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Những DN nào có sản phẩm xe tay ga chủ lực sẽ tiếp tục đạt tăng trưởng cao. Giá xe tay ga dự báo còn tăng trong vòng 5 năm tới. Khi đó, phân khúc này sẽ có sự góp mặt của đa số những chiếc xe giá khoảng 90 triệu đồng.

Thị trường xe máy vẫn tiềm năng

Tổng giám đốc Honda Việt Nam, ông Keisuke Tsuruzono, nhận xét thị trường xe máy vẫn phát triển ổn định trong năm 2019 và 2020. Tức là, tiêu thụ xe máy sẽ đạt mức 3,4-3,5 triệu xe. Xe máy vẫn là phương tiện đi lại chính của người Việt Nam trong nhiều năm nữa, bởi chưa có phương tiện nào tiện lợi hơn thay thế. Mức tăng trưởng có thể thấp, nhưng với quy mô thị trường 3,5 triệu xe vẫn rất lớn.

Đến nay các DN vẫn tiếp tục mở rộng hoạt động bán hàng rộng khắp trên cả nước. Honda Việt Nam đã mở tới 800 đại lý, Yamaha có 472 đại lý, Piaggio có 100 đại lý.

Quy mô thị trường xe máy tại Việt Nam sẽ không suy giảm trong ngắn hạn.

Thực tế, tăng trưởng xe máy những năm qua đang trên đà giảm dần. Năm 2015, thị trường xe máy hồi phục và tăng trưởng khoảng 4% so với năm 2014, sang năm 2016 tăng trưởng đạt đỉnh cao 9,5% so với năm 2015. Nhưng đến 2017 tăng trưởng so với 2016 chỉ còn ở mức 5% và năm 2018 tăng trưởng so với 2017 giảm còn 3,5%.

Công ty CP Chứng khoán Bản Việt đưa ra dự báo, số lượng xe máy bán ra trong 5 năm tới sẽ đạt mức tăng trưởng 1-2%/năm, thậm chí có thể đi ngang. Mặc dù vậy, nhìn vào sự phát triển xe máy tại Đài Loan và Thái Lan có thể thấy, quy mô thị trường xe máy tại Việt Nam sẽ không suy giảm trong ngắn hạn.

Đài Loan và Thái Lan có kinh tế phát triển và tỷ lệ sở hữu ô tô cao hơn Việt Nam, nhưng doanh số bán xe máy tại hai thị trường này vẫn ổn định. Lý do là tính linh hoạt của xe máy, đặc biệt nếu sống tại các đô thị có mật độ dân cư cao và thói quen người tiêu dùng. Việt Nam cũng có những đặc điểm tương đồng với Đài Loan và Thái Lan.

Tiêu thụ xe máy chỉ có thể giảm khi các thành phố lớn ban hành chính sách cấm hay xuất hiện những phương tiện mới thay thế tiện lợi hơn. Tuy nhiên, giới chuyên môn còn băn khoăn nhiều về tính khả thi của các đề án cấm xe máy. Chỉ khi nào giao thông công cộng đáp ứng được nhu cầu đi lại của mọi người, vừa an toàn, vừa tiện lợi, thì người dân sẽ tự từ bỏ xe máy.