Nghệ sĩ trở thành triệu phú nhờ 'chú chó bóng bay' gây tranh cãi

Bị chê đơn điệu, vô hồn nhưng tác phẩm ‘Chó bóng bay’ của Jeff Koons vẫn có giá cao ngất ngưởng: 58,4 triệu USD.

Theo Celebrity Net Worth, nghệ sĩ người Mỹ Jeff Koons sở hữu khối tài sản trị giá 400 triệu USD. Sự giàu có của ông chủ yếu nhờ những tác phẩm điêu khắc bằng kim loại lấy cảm hứng từ những quả bóng bay hình chú chó, thỏ và các đồ vật thường ngày.

Một trong những sáng tác giúp ông nhanh chóng lọt vào danh sách triệu phú là Balloon Dog - Orange (Chó bóng bay màu cam) có giá 58,4 triệu USD vào năm 2013. Đây là tác phẩm đắt nhất của một nghệ sĩ còn sống thời điểm đó.

Những chú chó bóng bay là một phần trong series Celebration (Chúc mừng) năm 1994 nổi tiếng của Jeff Koons. Series có 20 tác phẩm điêu khắc quy mô lớn, 15 bức tranh sơn dầu.

Tuy nhiên, xung quanh nghệ sĩ sinh năm 1955 và các tác phẩm của ông có hai luồng đánh giá trái chiều gay gắt. Một số nhận định Jeff Koons là người tiên phong sẽ thay đổi nghệ thuật mãi mãi. Những người khác cho rằng ông có gu thẩm mỹ tồi và quá thương mại.

Thông điệp đằng sau 'Chó bóng bay'

Hứng thú với chủ đề hoài cổ, Jeff Koons sáng tạo dựa trên những con thú bơm hơi, hoa tulip, trứng Phục sinh. Các tác phẩm của ông đưa mọi người trở lại thời thơ ấu với những niềm vui bình dị.

Theo tạp chí Daily Art, có 5 phiên bản Chó bóng bay. Mỗi con có kích thước 307×363×114cm được làm từ thép không gỉ, đánh bóng như gương và phủ màu xanh lam, đỏ thẫm, cam, đỏ, vàng. Jeff Koons luôn bị ánh sáng và sự phản chiếu trên các bề mặt mê hoặc.

Jeff Koons cho biết, chú chó bóng bay tượng trưng cho trải nghiệm của con người: Không khí rất quan trọng đối với chúng ta cũng giống như những quả bóng bay. Có một điều chắc chắn, ông thích sáng tác của mình tạo ấn tượng nhẹ nhàng và hồn nhiên như trẻ nhỏ.

Mặc dù Jeff Koons khẳng định các tác phẩm không ẩn giấu bất kỳ thông điệp sâu sắc nào nhưng nhiều nhà phê bình nghệ thuật vẫn cố gắng giải thích ý nghĩa của những chú chó bóng bay.

Họ cho rằng qua tác phẩm điêu khắc nặng 1 tấn, Jeff Koons chơi đùa với ý niệm về một vật nặng nhưng có vẻ ngoài nhẹ nhàng, món đồ chơi dùng một lần được biến đổi trở nên hoành tráng và bền vững.

Tác phẩm bị chê vẫn có giá cao ngất ngưởng

Có vẻ ngoài đơn giản nhưng những chú chó bóng bay của Jeff Koons được bán với giá hàng chục triệu USD. Tới năm 2019, nghệ sĩ người Mỹ bán tác phẩm Thỏ bóng bay với giá 91,1 triệu USD.

Jeff Koons cũng liên tục được vinh danh như nhận bằng tiến sĩ danh dự của Học viện Nghệ thuật Chicago (Mỹ), giải thưởng Wollaston từ Học viện Nghệ thuật Hoàng gia London (Anh), Huân chương Nghệ thuật của Bộ Ngoại giao Mỹ.

Dù vậy, cái tên Jeff Koons vẫn bị gắn với từ “Kitsch”, chỉ những đồ vật bị một số người đánh giá mạo danh nghệ thuật, rỗng tuếch. Không ít chuyên gia cho rằng loạt tác phẩm Chúc mừng vô hồn và đơn điệu. Theo Artsper, nhà phê bình nghệ thuật Charlie Finch viết: “Koons là một con tắc kè hoa ngược, màu sắc hòa vào những đồ vật xung quanh, khiến anh ta trở nên nhợt nhạt”.

Năm 2008, phiên bản Chó bóng bay gây tranh cãi khi được trưng bày tại cung điện Versailles (Pháp). Một số khách thăm quan cho rằng tác phẩm này quá hiện đại, không phù hợp với không gian cổ kính.

Nhưng có lẽ đó chính xác là điều Koons đang theo đuổi; một tác phẩm tôn vinh văn hóa đại chúng và đời thường mà không tuân theo các tiêu chuẩn “nghệ thuật cao”. Rapper Jay-Z là người hâm mộ cuồng nhiệt của Koons, đã đưa cả tên nghệ sĩ cùng chú chó bóng bay vào bài hát Picasso Baby. Trên sân khấu năm 2017 của Jay-Z cũng có một bản sao của Chó bóng bay.

Tháng 2/2023, một khách tham quan vô tình làm đổ phiên bản mini của Chó bóng bay tại Art Wynwood ở Miami (Mỹ). Chú chó bằng sứ cao 38cm vỡ thành từng mảnh nhỏ. Dù vậy, vị khách không phải đền khi tác phẩm có giá 42.000 USD đã được mua bảo hiểm.