Ngày mai, cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long hầu toà

Ông Nguyễn Thanh Long cùng hầu toà với 37 bị cáo, trong đó có cựu chủ tịch TP Hà Nội Chu Ngọc Anh và cựu bí thư Tỉnh uỷ Hải Dương Phạm Xuân Thăng.

Phiên xét xử sai phạm tại công ty Việt Á khai mạc ngày mai dự kiến kéo dài 20 ngày. Đây là đại án đầu tiên bị xét xử trong năm 2024 và là vụ án thứ hai Tổng giám đốc Việt Á Phan Quốc Việt bị xét tội.

4 ngày trước, Việt bị Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội tuyên 25 năm tù về hai tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, trong vụ án liên quan 4 cựu sĩ quan Học viện Quân y.

Ngày mai, Việt tiếp tục bị TAND Tối cao truy tố 2 tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và Đưa hối lộ. Trong 38 bị can có 3 cựu ủy viên Trung ương Đảng, gồm: cựu chủ tịch Hà Nội Chu Ngọc Anh, cựu bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long và cựu bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng.

Vụ án còn có 19 cựu cán bộ thuộc Bộ Y tế, Văn phòng Chính phủ, Bộ Khoa học Công nghệ, Sở Y tế và CDC các tỉnh, Nghệ An, Hải Dương, Bắc Giang, Bình Dương.... bị truy tố một trong các tội: Nhận hối lộ, Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và Vi phạm quy định về quản lý sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí.

Vụ án được đưa vào diện theo dõi, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Phó ban Nội chính Trung ương Nguyễn Văn Yên đánh giá là đây là điển hình về "tham nhũng có hệ thống" do tính quy mô, xảy ra từ cơ quan, bộ ngành trung ương đến các địa phương.

Ngoài vụ án này, do C03 điều tra, Bộ Công an còn ủy thác điều tra cho công an các tỉnh, thành. Hơn 100 người bị xác định là bị can trong "chùm" 32 vụ án khác liên quan Việt Á. Trong đó, công an 15 địa phương đã khởi tố 15 vụ án vi phạm về đấu thầu và xác định Việt Á tiêu thụ 560.000 kit test, gây thiệt hại 180 tỷ đồng.

VKSND Tối cao xác định, đầu năm 2020, khi Covid-19 bùng phát mạnh, Phan Quốc Việt biết chủ trương nghiên cứu sinh phẩm phục vụ phòng chống dịch nên xin cùng tham gia đề án. Ngay sau khi được chuyển giao quy trình nghiên cứu kit xét nghiệm, Việt giao cấp dưới tiếp tục phát triển để sản xuất, rồi xin cấp phép lưu hành, kinh doanh thương mại.

Trong năm 2020 và 2021, Việt Á đã sản xuất 8,7 triệu kit test và tiêu thụ được 8,3 triệu sản phẩm. Doanh nghiệp này được nhà nước thanh toán 2.250 tỷ đồng và bị cáo buộc hưởng lợi bất chính 1.235 tỷ đồng.

Để được tham gia nghiên cứu, cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm, hiệp thương giá, Việt bị cáo buộc đưa hối lộ 106 tỷ đồng, trong đó có 3 triệu USD và 4 tỷ đồng (tổng 82 tỷ đồng) chi cho 6 quan chức. Cụ thể, cựu bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long bị cáo buộc nhận 2,25 triệu USD (51 tỷ đồng); ông Trịnh Thanh Hùng, cựu vụ phó Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, nhận 350.000 USD (8 tỷ); ông Nguyễn Minh Tuấn, cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế, nhận 300.000 USD (6,9 tỷ); ông Nguyễn Huỳnh nhận 54 tỷ đồng (trong đó đưa cho ông Long 50 tỷ, hưởng lợi 4 tỷ); ông Nguyễn Nam Liên, cựu vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính, Bộ Y tế, nhận 100.000 USD (khoảng 2,3 tỷ đồng). Trong giai đoạn bán kit xét nghiệm, Việt khai đưa hối lộ cho Giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến 27 tỷ đồng.

Ngoài ra, Việt còn "cảm ơn" ông Chu Ngọc Anh 200.000 USD, Phạm Công Tạc 50.000 USD (1,1 tỷ).... Cơ quan điều tra phân tích, khoản nhận trên là tiền "hưởng lợi" do lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Các cán bộ trên được xác định "không có sự bàn bạc, gây khó khăn" để Việt phải đưa tiền nên không cấu thành hành vi đưa, nhận hối lộ.

Để xảy ra các sai phạm, VKSND Tối cao đánh giá có sự thiếu sót trong quản lý, giám sát cán bộ của các Bộ ngành, UBND. Cơ quan công tố do đó kiến nghị các đơn vị có cá nhân sai phạm, tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh để kịp thời xử lý sai phạm, đặc biệt trong công tác đấu thầu, mua sắm vật tư y tế của các cơ sở y tế công lập.

VKS ghi nhận, trong quá trình tố tụng, 32/38 người đã nộp khắc phục hậu quả, tổng hơn 77 tỷ đồng và 2,65 triệu USD (tương đương tổng 142 tỷ đồng).

Trong đó, cựu bộ trưởng Long nộp 2,25 triệu USD (gần 55 tỷ đồng); Phạm Duy Tuyến, cựu giám đốc CDC Hải Dương nộp hơn 12 tỷ đồng; Nguyễn Minh Tuấn, cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế nộp 300.000 USD (7,3 tỷ đồng); Phan Huy Văn, giám đốc Công ty Dược Phan Anh nộp 16,8 tỷ đồng; ông Trịnh Thanh Hùng nộp 8 tỷ đồng và 8 số tiết kiệm 4 tỷ đồng... hiện là những người nộp khắc phục nhiều nhất.

Tổng giám đốc Việt Á Phan Quốc Việt nộp 200 triệu đồng, có đơn xin dùng toàn bộ tài sản đang bị kê biên, tạm giữ để khắc phục toàn bộ hậu quả của vụ án.