Ngành xe Mỹ sợ Trump ‘ném lựu đạn’ áp thuế lên xe và phụ tùng

Giữa tháng 5 này, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có quyết định nên áp thuế tăng 25% lên xe và linh kiện xe nhập khẩu hay không, là một nỗi lo sau khi vị chủ nhân Nhà Trắng đã quyết nâng mức thuế lên 25% đối với 200 tỉ USD hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ.

Ông Trump còn nói Mỹ đang khởi động quá trình để nâng nốt mức thuế 25% với hơn 325 tỉ USD hàng hóa còn lại của Trung Quốc.

“Thuế sẽ giật chốt quả lựu đạn?”

Trong bối cảnh này, Reuters nêu các hãng sản xuất xe lớn đang kỳ vọng vào triển vọng kinh tế Mỹ và doanh số bán xe, nhưng câu hỏi lớn là liệu Tổng thống Trump sẽ “ném quả lựu đạn” vào ngành này, bằng việc áp thuế tăng 25% lên xe và linh kiện xe nhập khẩu hay không.

Ngày 17/2, Bộ Thương mại Mỹ trình Nhà Trắng một báo cáo điều tra, do ông Trump đã ra lệnh tìm hiểu liệu xe hơi và phụ tùng nhập khẩu vào Mỹ có đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Bộ không công bố các đề xuất đã trình Tổng thống Mỹ. Nếu Bộ kết luận rằng xe nhập khẩu đe dọa an ninh quốc gia, thì ông Trump có 90 ngày để quyết định có nên áp thuế hay không.

Dự kiến ông Trump sẽ có quyết định vào giữa tháng 5 này, nhưng một số quan chức cho rằng chính phủ Mỹ sẽ tìm ra cách trì hoãn hành động cuối cùng, sử dụng lời dọa để giành lợi thế, buộc có những nhượng bộ trong các cuộc đàm phán với Nhật Bản và Liên hiệp châu Âu ( EU). Một số nhà phân tích cho rằng ông Trump tính dùng mức thuế 25 % như một cách giành ưu thế, nhằm gây sức ép để Nhật Bản và châu Âu phải hạn chế xuất khẩu xe hơi qua Mỹ.

Điều khoản 232 trong Luật Mở rộng Thương mại (có từ năm 1962) cho phép ông Trump áp thuế không giới hạn lên các mặt hàng nhập khẩu đe dọa an ninh quốc gia Mỹ, trong trường hợp Bộ Thương mại Mỹ kết luận có mối đe dọa an ninh quốc gia. Một cuộc điều tra của Bộ Thương mại Mỹ năm 2018 cũng đã có kết quả chính phủ Mỹ áp thuế lên thép và nhôm, cũng vì lý do bảo vệ an ninh quốc gia.

Một số nhà phân tích cho rằng Bộ Thương mại sẽ ủng hộ chuyện đánh thuế.

Ngành xe đang có thái độ “chờ xem”, nhưng áp thuế là một ý tưởng tệ, theo ông Bob Carter, trưởng mảng xe bán tại Mỹ của công ty Toyota. Tại một hội thảo hôm 16/4, kết hợp với Triển lãm xe Quốc tế New York, ông Carter nói: “Nếu áp thuế lên ngành xe, nói thẳng ra thì đấy là cú giật chốt quả lựu đạn. Tôi không tin kinh tế Mỹ có thể chạy thoát đủ nhanh nếu điều đó xảy ra”.

Nói chuyện với Reuters, ông Carter nói ông lạc quan rằng chính phủ Mỹ sẽ không áp thuế, và ví dụ: 72% phụ tùng xe 4 chỗ Camry mà Toyota sản xuất ở bang Kentucky là từ các nhà cung ứng Mỹ, nhưng 28% là nhập khẩu. Mức thuế 25% sẽ đẩy giá một xe Camry lên 1.800 USD. Các mức thuế này sẽ có tác động mạnh lên giá xe và lên người tiêu dùng, hơn cả tác động từ mức thuế áp lên thép và nhôm, vốn đã khiến các hãng xe Mỹ General Motor và Ford mất 1 tỉ USD/hãng.

Hãng Jaguar Land Rover nói mức thuế 25% lên xe nhập khẩu sẽ khiến công ty tốn “hàng tỉ USD”. Còn nếu áp thuế lên phụ tùng, nó cũng sẽ “đập mạnh các hãng xe Mỹ”. Toyota và các hãng xe khác đã vận động hành lang ráo riết, nhằm chặn bất kỳ khoản thuế mới nào áp lên xe nhập khẩu, viện lý do dây chuyền cung cấp toàn cầu sẽ bị hỗn loạn nếu tăng thuế, ảnh hưởng đến doanh số bán, từ đó gây tổn thất cho nền kinh tế Mỹ.

Áp thuế 25% sẽ phá tan ngành xe ở Mỹ...

Các hãng xe Mỹ sợ hứng đòn của các nước bị tác động sẽ áp thuế “trả thù” lên xe Mỹ. Tại Mỹ có khoảng 7,2 triệu việc làm gắn liền với ngành xe. Các nhà sản xuất Mỹ hoặc nước ngoài đặt nhà máy ở 14 bang.

Các nhà buôn xe Đức và vài dòng xe Nhật sẽ bị tác động nhiều nhất từ việc bị áp thuế. Trong tuyên bố ngày 19/2, hãng Toyota viết: “137.000 nhân công của Toyota trên toàn nước Mỹ xứng đáng được biết họ có bị x là mối đe dọa cho an ninh quốc gia hay không. Và người tiêu dùng Mỹ cần được biết liệu giá từng chiếc xe bán ở Mỹ có thể tăng hay không”.

Lãnh đạo hãng Nissan nói hãng đã đầu tư mạnh vào Mỹ, và chính phủ Mỹ cần nghĩ đến nhân viên và khách hàng của hãng.

Nếu chính phủ Mỹ áp mức thuế 25 % lên phụ tùng và xe nhập khẩu - gồm từ Mexico và Canada- thì giá xe sẽ tăng hơn 17%, trung bình một chiếc xe khoảng 5.000 USD, theo ước tính của IHS Markit. Ngay cả giá xe sản xuất tại Mỹ cũng sẽ tăng khoảng 5% hoặc 1.800 USD/chiếc, vì tất cả số xe này đều sử dụng một số phụ tùng nhập khẩu. Các dòng xe sang sẽ tăng giá rất mạnh: trung bình 5.800 USD/chiếc, theo kết luận của IHS. Giá xe thường sẽ tăng trung bình 3.000 USD/chiếc.

Nếu áp mức thuế, IHS dự báo việc tăng giá bán sẽ khiến doanh số bán xe Mỹ bị giảm trung bình 1,8 triệu xe/năm cho đến năm 2026. Tại một hội thảo, nhà kinh tế trưởng Joel Prakken của IHS Markit dự báo doanh số bán xe năm 2019 của Mỹ là 16,8 triệu chiếc, giảm 500.000 chiếc so với năm 2018 nhưng vẫn còn cao.

Nhưng mức thuế 25% sẽ kéo giảm doanh số bán 2 triệu chiếc khác, “một điều khủng khiếp cho ngành xe, cho người tiêu dùng và cho nền kinh tế Mỹ”, theo ông Fred Diaz, một quan chức của hãng Mitsubishi Motors.