Ngành thép vẫn đối mặt với rủi ro cạnh tranh từ thị trường thép Trung Quốc

Ngành thép đang có nhiều cơ hội tăng trưởng, nhưng vẫn đối mặt với rủi ro cạnh tranh từ thị trường thép Trung Quốc, khi nhập khẩu sắt thép từ Trung Quốc luôn tăng, trong khi, giá nhập khẩu lại giảm.

Theo Công ty Chứng khoán Agribank (Agriseco), trong quý I/2024, sản xuất thép thô đạt 7 triệu tấn, tăng 5,5% so với cùng kỳ. Tiêu thụ thép đạt 8,93 triệu tấn, tăng 15,6% so với cùng kỳ.

Sản lượng tiêu thụ nội địa đạt 6,68 triệu tấn, tăng 10% so với cùng kỳ, trong đó, thép xây dựng đạt 2,56 triệu tấn, giảm 2,4% so với cùng kỳ, thép ống đạt 530 nghìn tấn, giảm 10,6% so với cùng kỳ. Ngược lại, sản lượng tiêu thụ tôn mạ và thép HRC tăng trưởng so với cùng kỳ nhờ động lực từ thị trường xuất khẩu đạt lần lượt gần 1,27 triệu tấn và 1,7 triệu tấn tăng trưởng lần lượt 37,4% và 17,9% so với cùng kỳ.

Về xuất khẩu, theo Agriseco, sản lượng xuất khẩu 3 tháng đầu năm đạt gần 2,4 tỷ USD với 3,23 triệu tấn, tăng 40,1% về giá trị và 42% về lượng so với năm trước. Đóng góp chính từ thị trường Italy tăng 64,2% so với cùng kỳ, đạt hơn 298,8 triệu USD, thị trường Hoa Kỳ tăng 225,4% so với cùng kỳ, đạt 399,6 triệu USD.

Về chủng loại, Agriseco cho biết, các mặt hàng thép xây dựng, tôn mạ, thép HRC đều tăng trưởng so với cùng kỳ, tăng lần lượt 19,4%; 83%; 20,3% ngoại trừ ống thép giảm 10,6%.

Đánh giá về triển vọng của ngành thép trong giai đoạn tới, chuyên gia phân tích của Agriseco chỉ ra các yếu tố tác động đến tăng trưởng của ngành như:

Thứ nhất, nhu cầu nội địa tăng nhờ đẩy mạnh xây dựng hạ tầng và xây dựng dân dụng ấm dần. Theo Agriseco, năm 2024, dự toán chi đầu tư phát triển chiếm tỷ trọng 32,2% tổng chi ngân sách Nhà nước, khoảng hơn 677 tỷ đồng (bằng 95% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023) chưa kể số dư từ năm 2023 chuyển sang. Đây là mức cao trong các năm trở lại đây. Việc giải ngân đầu tư công được đẩy mạnh trong những tháng cuối năm 2023 và ngay từ đầu năm 2024 sẽ là động lực giúp doanh thu của ngành thép tăng trưởng trong giai đoạn tới.

Bên cạnh đó, thị trường bất động sản được kỳ vọng bớt ảm đạm nhờ những nỗ lực tháo gỡ khó khăn của Chính phủ. Trong quý IV/2023, nguồn cung bất động sản tiếp tục cải thiện, trong đó, số lượng dự án nhà ở thương mại hoàn thành tăng 38% so với quý trước, số lượng dự án được cấp phép mới là 20 dự án, tăng 33% so với quý trước; số dự án hoàn thành trong quý là 29 căn, tăng 38% so với quý trước. Trong quý I/2024, tổng lượng giao dịch thành công là 133.512 căn, tăng 22% so với quý IV/2023.

Thứ hai, Xuất khẩu là động lực tăng trưởng trong năm 2024. Theo hiệp hội Thép thế giới, năm 2024, nhu cầu thép toàn cầu dự kiến tăng 1,9% đạt 1.849 triệu tấn. Trong đó, nhu cầu thép tại các thị trường xuất khẩu như Asean, châu Âu, Mỹ dự kiến tăng lần lượt là 5,2%, 5,8% và 1,6% so với năm trước nhờ nhu cầu từ xây dựng hạ tầng. Đây sẽ là động lực cho xuất khẩu thép của Việt Nam năm 2024.

Thứ ba, giá nguyên vật liệu được dự báo giảm trong khi đó giá thép được dự báo hồi phục giúp cải thiện biên lợi nhuận. Theo dự báo của World Bank, giá quặng sắt năm 2024 giảm xuống còn 108 USD/tấn, giảm 2,8% so với năm trước nhờ nguồn cung quặng sắt gia tăng trên toàn cầu và Thị trường Bất động sản tại Trung Quốc ảm đạm và nhu cầu thép phục hồi chậm tại các quốc gia khác.

“Trong khi đó, giá thép được kỳ vọng đã tạo đáy và có thể phục hồi trong thời gian tới với kì vọng ngành Bất động sản phục ấm dần lên vào năm 2024 và tồn kho ngành thấp giúp biên lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành thép cải thiện”, Agriseco đánh giá.

Bên cạnh các cơ hội tăng trưởng, Agriseco cho rằng, ngành thép vẫn đối mặt với rủi ro cạnh tranh từ thị trường thép Trung Quốc. Theo đó, năm 2023, thép nhập khẩu từ Trung Quốc đạt 5,6 tỷ USD, trong đó, lượng nhập khẩu đạt gần 8,3 triệu tấn, tăng 63% so với cùng kỳ; giá nhập khẩu trung bình đạt gần 682 USD/tấn, giảm 30% so với cùng kỳ.

Theo Tổng Cục Hải quan, trong 3 tháng đầu năm 2024, giá trị nhập khẩu sắt thép của Việt Nam từ thị trường Trung Quốc là 2,9 tỷ USD, tăng 29% so với cùng kỳ. Trong đó, lượng nhập khẩu đạt hơn 4 triệu tấn, tăng 49,4% so với cùng kỳ; giá nhập khẩu trung bình đạt 716 USD/tấn, giảm 13,6% so với cùng kỳ.

“Nhập khẩu sắt thép Trung Quốc tăng mạnh trong bối cảnh kinh tế nước này tăng trưởng chậm và thị trường bất động sản vẫn ảm đạm khiến dư thừa nguồn cung sắt thép”, Agriseco đánh giá.