Ngành thép liệu có 'qua cơn bĩ cực tới hồi thái lai'?

Bức tranh tài chính đã cho thấy, các doanh nghiệp ngành thép đã khó khăn trong suốt giai đoạn vừa qua, đúng như lời của tỷ phú Trần Đình Long: "Mọi người sẽ thấy kết quả kinh doanh thê thảm như thế nào vì ngành thép không thuận lợi", lời chia sẻ của ông Trần Đình Long, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Hòa Phát (mã HPG) tại đại hội cổ đông thường niên năm 2022 diễn ra hồi tháng 4 đang dần ứng nghiệm.

Nhìn chung, những bất ổn từ các cuộc khủng hoảng địa chính trị trên thế giới và chính sách phong tỏa Covid của Trung Quốc được coi là những nguyên nhân chính khiến cho tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp ngành thép mang sắc màu ảm đạm.

“Cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine, cùng những chính sách của Trung Quốc và tình hình lạm phát toàn cầu đã có những tác động đến ngành thép, xây dựng trong nước. Bên cạnh đó, ngân hàng siết room tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản làm giảm nhu cầu sử dụng thép”, ông Huỳnh Công Du, Tổng giám đốc Thép Vicasa đánh giá. Không chỉ vậy, những mảng tối trong bức tranh lợi nhuận của doanh nghiệp đã ảnh hưởng lớn đến thị giá cổ phiếu nhóm ngành thép.

Có thể thấy, từ tháng 10/2021 trở lại đây, nhóm cổ phiếu thép không ngừng lao dốc. Đáng chú ý, có giai đoạn cổ phiếu “quốc dân” HPG còn “trôi” về đáy 23 tháng (tính theo giá điều chỉnh) và bật khỏi Top 10 doanh nghiệp vốn hóa lớn nhất thị trường chứng khoán và đang giao dịch ở mức giá 1x.

Mặc dù trong tuần từ 10-14/10, bộ 3 cổ phiếu thép “đình đám” đã tăng trở lại khi các nhà đầu tư tham gia “bắt đáy”, như cổ phiếu HPG (Tập đoàn Hòa Phát) tăng 10,5%, cổ phiếu HSG (Tập đoàn Hoa Sen) tăng 19,9%, cổ phiếu NKG (Tập đoàn Nam Kim) tăng 14,9%..., song cũng cần nhắc lại, trước đó, trong một vài phiên, nhóm cổ phiếu thép với các mã này dẫn đầu có tăng điểm trở lại ở mức khá mạnh nhưng rồi ngay lập tức thoái trào.

Nhận định về nhóm cổ phiếu này, giới phân tích cho rằng, cổ phiếu ngành thép, nhất là 3 cổ phiếu đầu ngành: HPG, HSG và NKG đã mất khoảng 55-65% thị giá trong vòng một năm trở lại đây nên đã kích hoạt dòng tiền tham gia “bắt đáy”. Tuy nhiên, khó khăn có lẽ vẫn còn ở phía trước khi nhu cầu sử dụng thép trong nước ở mức thấp, còn triển vọng nhu cầu tiêu thụ thép thế giới chưa chắc chắn do lo ngại tình hình lạm phát, suy thoái kinh tế diễn ra ở nhiều quốc gia.

Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán VNDirect đối với cổ phiếu HPG, việc giá thị trường xuống ngang bằng với giá trị sổ sách là điều rất hiếm khi xảy ra, trừ những giai đoạn nền kinh tế đứng trước suy thoái hay khủng hoảng nghiêm trọng như Covid-19, hay giai đoạn 2011-2012.

Theo Công ty Chứng khoán Agriseco, với việc đã giảm trước nhiều loại hàng hóa khác, giá thép có thể sẽ khó giảm mạnh nữa mà thiên về khả năng đi ngang. Thậm chí giá thép có thể tăng trở lại khi Trung Quốc mở cửa, thị trường nhà ở sôi động trở lại dẫn đến nhu cầu vật liệu xây dựng tăng.

Trong báo cáo mới đây về ngành thép, Công ty Chứng khoán VCBS dự báo giá thép sẽ hồi phục trong nửa cuối 2023 sau khi giảm về mặt bằng giá thấp hơn hiện tại, nguyên nhân đến từ việc các chính sách kích thích cần thời gian để thể hiện rõ tác động giúp vực dậy nhu cầu đang rất yếu của thị trường Trung Quốc.

Thực tế, trong 8 tháng năm 2022, sản xuất và tiêu thụ thép giảm lần lượt là 5,8% và 1,6% so với cùng kỳ năm 2021. Trong tháng 9, sản lượng bán hàng của Hòa Phát đang ở mức thấp nhất trong 18 tháng qua (555.000 tấn).

Mặc dù vậy, các chuyên gia kỳ vọng tiêu thụ thép nội địa 3 tháng cuối năm sẽ phục hồi bởi mùa mưa - mùa thấp điểm xây dựng đã qua, quý IV là giai đoạn nhu cầu thép tăng lên khi các công trình xây dựng đẩy mạnh tiến độ. Bên cạnh đó, đầu tư công kỳ vọng đẩy mạnh vào cuối năm. Và giá thép có thể tăng trở lại khi Trung Quốc mở cửa, thị trường nhà ở sôi động trở lại, dẫn đến nhu cầu vật liệu xây dựng tăng.