Ngành sản xuất và chế biến thịt: Khó khăn nối tiếp khó khăn

Chi phí sản xuất thức ăn chăn nuôi tiếp tục tăng do cuộc xung đột Nga - Ukraine đã gây áp lực lên các doanh nghiệp sản xuất thịt trong nước. Trong quý 1/2022, giá lợn hơi cải thiện 18,6% so với quý trước nhưng giảm 30,7% so với cùng kỳ.

Các doanh nghiệp sản xuất thịt ghi nhận kết quả kinh doanh trái chiều trong quý 1/2022

Dựa trên ước tính của chúng tôi, tổng doanh thu của các công ty sản xuất thịt niêm yết đã giảm 39,7% so với cùng kỳ trong quý 1/2022 và lợi nhuận ròng cũng giảm 37,4% so với cùng kỳ. Các công ty ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận âm trong quý 1/2022 cao nhất bao gồm DBC (-97,6% so với cùng kỳ) và BAF (-7,8% so với cùng kỳ).

VNDirect cho rằng, tổng doanh thu giảm chủ yếu do giá lợn hơi giảm mạnh 30,7% so với cùng kỳ trong quý 1/2022. Bên cạnh đó, BAF chủ động cắt giảm doanh thu từ mảng kinh doanh nông sản và MML không còn ghi nhận doanh thu từ mảng thức ăn chăn nuôi cũng góp phần làm sụt giảm tổng doanh thu.

Trong khi đó, tổng biên lợi nhuận gộp của các nhà sản xuất thịt giảm đáng kể 13,2đ % so với cùng kỳ trong quý 1/2022 do giá nguyên vật liệu đầu vào cho thức ăn chăn nuôi cao hơn trong khi giá đầu ra thấp hơn. Giá lúa mì, ngô và đậu tương tăng mạnh 46,9%/24,8%/6,5% so với cùng kỳ trong quý 1/2022.

Trong quý 1/2022, CTCP Nông nghiệp BAF Việt Nam (BAF VN, HOSE) ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu âm 36,9% so với cùng kỳ do công ty chủ động giảm sản lượng kinh doanh nông sản để tập trung nguồn lực cho hoạt động kinh doanh 3F. Tuy nhiên, công ty ghi nhận biên lợi nhuận gộp tăng 3,8đ % so với cùng kỳ trong quý 1/2022. Trong đó, biên lợi nhuận gộp mảng trang trại & thực phẩm cải thiện 2,3đ % so với cùng kỳ trong qúy 1/2022.

VNDirect cho rằng, BAF có lợi thế về nguyên vật liệu đầu vào so với các đối thủ cạnh tranh. Trong đó, nguyên vật liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi của BAF được nhập từ Tập đoàn Tân Long với giá thấp hơn 10-15% so với các công ty cùng ngành. CTCP Hoàng Anh Gia Lai (HAG VN, HOSE) cũng ghi nhận biên lợi nhuận gộp tăng 16,4đ %, cụ thể, mảng thịt lợn tăng 9,0đ % chủ yếu nhờ chi phí đầu vào thấp hơn so với các đối thủ khác.

Theo ban lãnh đạo, công ty đã tận dụng sản lượng chuối không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu từ mảng kinh doanh trái cây để làm nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất thức ăn chăn nuôi. Do đó, công ty ít bị ảnh hưởng bởi giá nông sản toàn cầu tăng cao trong quý 1/2022.

Do giá nguyên vật liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi tăng cao, Tập đoàn Dabaco (DBC VN, HOSE) ghi nhận biên lợi nhuận gộp hoạt động kinh doanh chính giảm mạnh 16,5đ %. Do đó, lợi nhuận ròng của DBC giảm 97,6%, thấp hơn nhiều so với dự báo của chúng tôi. Masan MeatLife (MML VN, HOSE) cũng ghi nhận biên lợi nhuận gộp giảm 8,3đ %, chủ yếu do không còn ghi nhận lợi nhuận gộp từ mảng thức ăn chăn nuôi và giá lợn hơi giảm 30,7% so với cùng kỳ trong quý 1/2022.

VNDirect ước tính biên lợi nhuận gộp mảng thịt lợn giảm đáng kể từ 18,1% trong quý 1/2021 xuống còn 12,1% trong quý 1/2022 trong khi mảng kinh doanh thịt gà có thương hiệu mang lại biên lợi nhuận gộp âm 1,8% trong quý 1/2022, tăng 8,7đ % so với mức âm 10,5% trong quý 1/2021.

Khó khăn còn phía trước

Áp lực cạnh tranh tăng lên

Theo Euromonitor, giá trị thị trường thịt các loại ước tính đạt khoảng 12,5 tỷ USD vào năm 2021. Trong đó, thị trường thịt lợn chiếm 49,7%, tiếp theo là thị trường gia cầm (23,4%) và thị trường thịt bò (21,7%). VNDirect cho rằng thị trường thịt lợn là phân khúc tiềm năng nhất vì thịt lợn chiếm 60-65% trong "giỏ thực phẩm".

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Việt Nam sẽ vươn lên vị trí số 2 châu Á về tiêu thụ thịt lợn vào năm 2022, đạt 3,4 triệu tấn với tốc độ tăng trưởng kép là 3,1% trong giai đoạn 2022 - 2030.

CTCP Vissan (thịt lợn và thịt bò) là doanh nghiệp chế biến thịt chiếm thị phần lớn nhất, tiếp theo là CTCP CP và Công ty TNHH San Hà. VNDirect cho rằng sân chơi trên thị trường thịt lợn hiện nay khá chật chội với nhiều thương hiệu quen thuộc như CP Food, Vissan, Dabaco, Green Feed, Masan MeatLife và thương hiệu mới BAF.

Giá thịt trong nước diễn biến trái chiều trong 2022

Trong quý 1/2022, giá lợn hơi được cải thiện 18,6% so với quý 4/2021 chủ yếu nhờ nhu cầu tiêu thụ thịt tăng khoảng 10% so với cùng kỳ trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vào cuối tháng 1 - đầu tháng 2. Tuy nhiên, giá lợn hơi có xu hướng giảm dần và đi ngang vào cuối tháng 2 do nhu cầu phục hồi chậm trong khi nguồn cung tiếp tục phục hồi sau ASF. Bên cạnh đó, VNDirect cho rằng nguồn cung lợn hơi vẫn ổn định trong quý 1/2022.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tổng đàn lợn tăng khoảng 4,2% so với cùng kỳ trong quý 1/2022. Sản lượng lợn hơi xuất chuồng trong quý 1/2022 ước tính đạt 1,1 triệu tấn, tăng 4,3% so với cùng kỳ và đạt 24% kế hoạch năm 2022.

Đến cuối tháng 4, tổng đàn lợn tăng 5,5% so với cùng kỳ. VNDirect cho rằng nhu cầu tiêu thụ thịt trong quý 2/2022 khó có thể tăng đột biến khi các trường học bước vào kỳ nghỉ hè trong khi các nhà hàng và bếp ăn công nghiệp vẫn tiêu thụ với mức tương đương với qúy 1/2022.

Bên cạnh đó, Covid-19 cũng đã thay đổi thói quen của người tiêu dùng, khiến nhiều người còn e ngại với các các hoạt động ăn uống tại chỗ. Do đó, dự kiến giá lợn hơn trung bình sẽ giảm 5,8% so với cùng kỳ năm 2022 so với mức 61.600 đồng/kg được ghi nhận vào năm 2021 chủ yếu do mức giá cao 73.800 đồng/kg trong 6T21.

Mặt khác, giá gia cầm tăng 10,2% so với cùng kỳ và 7,2% so với quý trước trong quý 1/2022. VNDirect cho rằng, giá gia cầm tăng do thiếu nguồn cung trong khi nhu cầu tiêu dùng phục hồi sau Covid-19.

Theo AgroMonitor, sản lượng gà thịt trắng của Việt Nam năm 2021 ước đạt gần 700.000 tấn, giảm 18% so với cùng kỳ do giá bán giảm xuống dưới chi phí sản xuất từ tháng 7-10/2021. Giá thức ăn chăn nuôi tăng nhanh, khiến một số lượng lớn trứng giống được bán thương mại thay vì ấp. Cụ thể, sản lượng gà thịt trắng ở miền Nam giảm 15% so với cùng kỳ và miền Bắc giảm 23% so với cùng kỳ vào năm 2021.

Ngoài ra, gà thịt gần như không thể nhập khẩu vào Việt Nam trong quý 1/2022 do chính sách "Zezo covid" của Trung Quốc, khiến giá gia cầm tăng liên tục trong thời gian gần đây. Năm 2022, VNDirect hy vọng giá gia cầm sẽ tăng 6,0% so với cùng kỳ do thiếu hụt nguồn cung khi nông dân bỏ tái đàn gà năm 2021 trong khi nhu cầu sẽ tiếp tục phục hồi cho đến cuối năm 2022.

Giá ngũ cốc toàn cầu dự kiến sẽ tiếp tục ở mức cao, tạo áp lực lên chi phí thức ăn chăn nuôi

Giá ngũ cốc toàn cầu đã tiếp tục tăng mạnh trong tháng 2- 3/2022 trước lo ngại về nguồn cung bị gián đoạn do cuộc xung đột Nga-Ukraine đang diễn ra từ ngày 24/2/2022.

VNDirect cho rằng giá ngũ cốc toàn cầu tăng đột biến chủ yếu là do lo ngại về vụ thu hoạch năm nay ở Ukraine khi chiến tranh diễn ra trùng thời điểm gieo hạt và các cảng của Ukraine đã bị Nga phong tỏa, dẫn đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng ở Ukraine.

Theo Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), dự trữ lúa mì toàn cầu được dự báo sẽ giảm 3,9% so với cùng kỳ năm 2021/2022 do nhu cầu tăng cao cùng với sự gián đoạn thương mại do xung đột của hai quốc gia xuất khẩu lúa mì lớn là Nga và Ukraine.

Ngoài ra, ngày 13/5, Ấn Độ - nước sản xuất lúa mì lớn thứ 2 thế giới, thông báo tạm thời cấm xuất khẩu lúa mì để đảm bảo nguồn cung lương thực trong nước. VNDirect cho rằng lệnh cấm trên sẽ đẩy giá lương thực toàn cầu lên mức cao mới.

Bên cạnh đó, điều này cũng làm nóng lên xu hướng bảo hộ lương thực kể từ khi cuộc xung đột Nga-Ukraine xảy ra. Do vậy, VNDirect kỳ vọng giá lúa mì toàn cầu sẽ ở mức cao trong năm 2022.

Theo World Banks, giá lúa mì dự báo sẽ tăng 42,7% so với cùng kỳ năm 2022 và quay đầu giảm 16% so với cùng kỳ vào năm 2023. Ngoài ra, VNDirect cho rằng xung đột có khả năng làm gián đoạn hoạt động sản xuất nông nghiệp ở Ukraine trong mùa vụ sắp tới. Do Ukraine là nhà xuất khẩu chủ chính của các mặt hàng lúa mì, ngô và lúa mạch, dự đoán giá ngô sẽ tiếp tục tăng trong năm 2022 trong bối cảnh lo ngại rằng suy giảm nguồn cung ngô ở Ukraine gây ảnh hưởng sản lượng ngô toàn thế giới.

World Banks dự báo giá ngô và khô đậu tương dự kiến sẽ cao hơn 19,4%/22,7% so với cùng kỳ trong năm nay và giảm 9,7%/6,8% so với cùng kỳ vào năm 2023.

Chi phí nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi chiếm 80 - 85% giá thành thức ăn chăn nuôi. Trong khi đó, chi phí thức ăn chăn nuôi hiện chiếm 65 - 70% giá thành sản xuất trong chăn nuôi.

VNDirect cho rằng giá ngũ cốc toàn cầu tăng sẽ có tác động tiêu cực đến chi phí sản xuất của các doanh nghiệp sản xuất thịt, tăng khoảng 15-20% (theo ước tính của chúng tôi). Do đó, biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp này sẽ chịu thêm áp lực trong năm 2022. VNDrect kỳ vọng DBC sẽ ghi nhận biên LN gộp giảm 3,8đ % so với cùng kỳ, trong đó biên lợi nhuận mảng thịt lợn giảm 9,3đ % so với cùng kỳ trong 2022.

Trong khi đó, biên lợi nhuận mảng thịt lợn của MML giữ nguyên ở mức 18,5% nhờ sản lượng tiêu thụ tăng 22,5% so với cùng kỳ bù đắp cho giá bán trung bình giảm 5,0% svck.