Ngành hàng không: Thắt dây an toàn và chuẩn bị cất cánh

Với việc cải thiện tiêm chủng, Chính phủ đặt mục tiêu dần khôi phục lại hoạt động hàng không nội địa trong Q4/21 và hoạt động bình thường trở lại vào Q1/22. Với đường bay quốc tế, Chính phủ đã đồng ý phương án thí điểm đón khách du lịch nước ngoài có hộ chiếu vắc xin đến Phú Quốc, Hạ Long, Hội An, Nha Trang. Theo kế hoạch, hàng không quốc tế Việt Nam có thể hoạt động bình thường trở lại kể từ Q3/22.

TỔNG QUAN NGÀNH HÀNG KHÔNG 9T21

Thị trường nội địa giảm do hai đợt bùng dịch liên tiếp

Trong 9T21, với sự thúc đẩy của thị trường nội địa, có một số thời điểm lượng khách trên các đường bay nội địa cao hơn so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhiên, với hai đợt bùng phát dịch Covid-19 vào mùa cao điểm của giai đoạn này gồm Tết Nguyên đán và kỳ nghỉ hè, đặc biệt từ T6/21 khi Tp. Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15, lưu lượng hàng không nội địa đã sụt giảm nghiêm trọng với sản lượng hành khách nội địa trong quý 3/21 giảm 97,1% so với cùng kỳ, chỉ đạt 331.000 khách. Với tình hình phức tạp do Covid-19, sản lượng hành khách nội địa 9 tháng đầu năm giảm 28,8% so với cùng kỳ xuống 27,1 triệu khách.

Sản lượng khách quốc tế sụt giảm do các đường bay quốc tế bị đóng băng

Các đường bay quốc tế đã bị tạm dừng kể từ đợt bùng phát đầu tiên, ngoại trừ các chuyến bay được sử dụng để đưa công dân Việt Nam trở về hoặc chở các chuyên gia nước ngoài. Lưu lượng hành khách quốc tế 9 tháng đầu năm sụt giảm 91,0% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 238.000 khách.

Chỉ có Bamboo Airway có sự tăng trường về số chuyến bay

Tổng số chuyến bay của Việt Nam trong 9T21 giảm 34,1% so với cùng kỳ xuống còn 105.384 chuyến do đợt bùng phát Covid-19 lần thứ 3 vào tháng 1/21 và đợt bùng phát lần thứ 4 vào tháng 6/21. HVN đứng đầu về tổng số chuyến bay với 48.665 chuyến bay (-40,7% svck; 46,2% thị phần). VJC có 35.071 chuyến bay trong kỳ (-40,7% svck, 33,3% thị phần). Hãng hàng không tăng trưởng duy nhất là Bamboo Airways với 20.361 chuyến bay (+ 5,9% yoy, chiếm 19,3% thị phần).

Lượng khách luân chuyển hàng không Việt Nam

Theo GSO, chỉ số khách luân chuyển (RPK) 9T21 giảm 50,8% so với cùng kỳ năm ngoái xuống 12,196 triệu hành khách.km, do (1) sự vắng bóng của hàng không quốc tế với các chuyến bay đường dài và (2) giãn cách xã hội để ngăn chặn hai đợt bùng phát đại dịch trong năm nay.

THẮT DÂY AN TOÀN ĐỂ CHUẨN BỊ CẤT CÁNH

Sẵn sàng mở cửa trở lại bầu trời

Triển khai tiêm chủng nhanh hơn kỳ vọng

Hiện tại, chiến dịch tiêm chủng lớn nhất trong lịch sử toàn cầu đang được tiến hành. Tính đến ngày 23/11/2021, hơn 4,21 tỷ người trên thế giới đã được tiêm vắc-xin Covid-19 , bằng khoảng 54,8% dân số thế giới, trong đó 43% được tiêm chủng đầy đủ. Tuy nhiên, sự phân phối vắc-xin không đồng nhất. Các quốc gia và khu vực có thu nhập cao hơn đang tiêm vắc xin nhanh hơn những quốc gia có thu nhập thấp hơn.

Đến ngày 23/11/2021, 68,9% dân số Việt Nam được tiêm ít nhất một liều, trong đó 45,2% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ. Chính phủ đặt mục tiêu sẽ nhận được 150 triệu liều vào năm 2021 để tiêm chủng đầy đủ cho 75% dân số và đạt được miễn dịch cộng đồng. Theo quan điểm của chúng tôi, do nguồn cung vắc xin còn hạn chế dẫn đến tốc độ tiếp nhận vắc xin chậm nên mục tiêu đạt miễn dịch cộng đồng trong năm 2021 khó đạt được. Tính đến cuối tháng 10/21, lượng vắc xin nhận được là 109 triệu liều.

Mặc dù mục tiêu đạt được miễn dịch cộng đồng vào năm 2021 là khó đạt được, chúng tôi nhận thấy có sự cải thiện đáng kể về tốc độ tiêm chủng kể từ đầu tháng 10 so với giai đoạn trước đó. Từ đầu tháng 10/21 đến nay, tốc độ tiêm chủng của Việt Nam đạt 1.144.006 liều/ngày, tăng gấp đôi so với giai đoạn tháng 7-tháng 9. Với giả định tốc độ tiêm phòng 1.000.000 liều/ngày trong thời gian tới khi nguồn cung vắc xin ngày càng được cải thiện, chúng tôi kỳ vọng 58,5% / 80,0% dân số Việt Nam sẽ được tiêm phòng đầy đủ vào Q4/21 và Q1/22, do đó có thể đạt được mục tiêu miễn dịch cộng đồng vào Q1/22. Tỷ lệ tiêm chủng cao ở các thành phố lớn, với các tuyến đường hàng không trọng điểm trong nước như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh là một yếu tố hỗ trợ cho việc hoạt động trở lại của các đường bay nội địa trong Q4/21.

Hộ chiếu vắc-xin đóng vai trò quan trọng để vực dậy hàng không quốc tế

IATA Travel Pass là một ứng dụng di động được phát triển bởi Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) giúp khách du lịch lưu trữ và quản lý các chứng nhận đã được xác minh của họ đối với các xét nghiệm COVID-19 hoặc vắc xin COVID-19. Điều này sẽ rất quan trọng đối với các chính phủ khi yêu cầu giấy chứng nhận âm tính COVID hoặc chứng nhận tiêm chủng như là điều kiện đi lại quốc tế trong và sau đại dịch COVID-19. IATA Travel Pass sẽ an toàn và hiệu quả hơn các quy trình quản lý sức khoẻ bằng giấy thông thường bởi số lượng lớn chứng nhận xét nghiệm và tiêm chủng vacxin cần quản lý.

Hiện tại, Singapore, Panama, Qatar và Ả Rập Saudi đã tham gia chương trình hộ chiếu số Covid-19 của IATA. Ngoài ra, gần 60 hãng hàng không đã thông báo thử nghiệm ứng dụng bao gồm HVN, VJC và Bamboo Airways. Chính phủ Việt Nam đang xem xét tham gia chương trình hộ chiếu số Covid-19, qua đó có thể hỗ trợ mở lại bầu trời quốc tế và nối lại các chuyến bay quốc tế.

Kế hoạch mở lại đường bay nội địa và quốc tế trong Q4/21

Với việc tỷ lệ tiêm chủng được cải thiện, giữa tháng 9/21, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã trình Chính phủ phương án nối lại hoạt động hàng không nội địa với 4 giai đoạn cụ thể. Trong kế hoạch, tổ bay và hành khách được yêu cầu tiêm phòng đầy đủ sau 14 ngày kể từ ngày tiêm và có giấy chứng nhận kết quả xét nghiệm âm tính với Covid-19 còn hiệu lực. Hiện tại, hàng không Việt Nam đang trong giai đoạn 3 của kế hoạch, trong đó tần suất khai thác trên đường bay của từng hãng hàng không vượt quá 30% so với bình quân 10 ngày đầu tháng 4/21 của hãng hàng không đó. Theo kế hoạch, hàng không Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn 4 vào tháng 12/21 với khả năng sẽ hoạt động bình thường trở lại. Với việc cải thiện tỷ lệ tiêm chủng của Việt Nam và những kế hoạch cụ thể của chính phủ về nối lại giao thông hàng không nội địa, chúng tôi tin rằng các đường bay nội địa Việt Nam có thể trở lại mức trước đại dịch vào ngày tháng 12/21.

Đối với hàng không quốc tế, mới đây nhất, Cục HKVN đã trình phương án nối lại hoạt động hàng không quốc tế theo 4 giai đoạn:

Để tái khởi động giao thông hàng không quốc tế, Chính phủ đã đồng ý phương án thí điểm đón khách nước ngoài có hộ chiếu vắc xin đến Phú Quốc, Hạ Long, Hội An, Nha Trang… khi các thành phố này đạt đủ tỷ lệ bao phủ vắc xin. Với việc “Phuket Sandbox” đã giúp hoạt động du lịch và hàng không quốc tế của Thái Lan trở lại, chúng tôi tin rằng chương trình thí điểm này của chính phủ Việt Nam sẽ là bước đầu tiên trong việc khôi phục hàng không quốc tế cũng như du lịch của Việt Nam. Theo kế hoạch, đường hàng không quốc tế Việt Nam sẽ có thể trở lại hoạt động bình thường kể từ Q3/22.

Chúng tôi kỳ vọng hàng không Việt Nam sẽ phục hồi mạnh kể từ 2022

Với những kế hoạch cụ thể trong việc nối lại giao thông hàng không trong nước và quốc tế, cùng với những dấu hiệu tích cực gần đây trong việc kiểm soát đại dịch và nâng cao tỷ lệ tiêm chủng trên toàn quốc, chúng tôi kỳ vọng hàng không trong nước và quốc tế của Việt Nam có thể dần phục hồi từ Q4/21 và Q1/22. Do ảnh hưởng nặng nề của đợt bùng phát đại dịch lần thứ 4, tổng lượng khách nội địa của Việt Nam có thể giảm 43,9% so với cùng kỳ và tổng lượng khách quốc tế có thể giảm 85,7% so với cùng kỳ trong năm 2021.

Theo đà phục hồi từ quý Q4/21, chúng tôi kỳ vọng tổng lượng hành khách của Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ trong trung hạn, trong đó:

• Chúng tôi kỳ vọng tỷ lệ khách hàng nội địa của Việt Nam sẽ phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch trong 2022 (bằng 111,2% so với mức 2019) và có thể đạt 139,7% của năm gốc 2019 vào 2025.

• Chúng tôi kỳ vọng lượng khách quốc tế đến Việt Nam sẽ phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch trong năm 2024 (bằng 109,2% so với 2019) và có thể đạt 126,8% của năm gốc 2019 vào 2025. Hộ chiếu vắc xin đóng vai trò quan trọng cho sự khởi động lại an toàn của hàng không quốc tế và tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách đi lại dưới sự kiểm soát của chính phủ về xét nghiệm và tiêm chủng COVID-19, cùng với độ phủ vacxin lớn của các thị trường hàng không quốc tế của Việt Nam.

Tăng tốc đầu tư cơ sở hạ tầng hàng không kể từ năm 2022

Nâng cấp cơ sở hạ tầng tại các sân bay trọng điểm để giải quyết tình trạng thiếu hụt công suất

Dự án bảo dưỡng hạ tầng bay tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất (TIA) và sân bay quốc tế Nội Bài (NIA) với tổng vốn đầu tư 4.000 tỷ đồng được khởi công từ tháng 7/20 và hoàn thành giai đoạn 1 vào ngày tháng 2/21. Hiện tại, tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đã hoàn thành 75% khối lượng công việc giai đoạn 2 của dự án và dự kiến hoàn thành toàn bộ dự án vào tháng 1/22. Dự án khi hoàn thành sẽ giúp tăng công suất khai thác, giải quyết ùn tắc ở các đường băng tại TIA và NIA. Bên cạnh dự án bảo dưỡng tại TIA và NIA, ACV cũng đang chuẩn bị khởi công các dự án mới tại các sân bay quốc tế trọng điểm này để mở rộng năng lực khai thác:

Theo TIA, nhà ga số 3 sân bay Tân Sơn Nhất sắp được khởi công xây dựng vào ngày tháng 12/21 với công suất được thiết kế để đón 20 triệu lượt khách/năm (+67% công suất thiết kế của TIA trên tổng số 50 triệu lượt khách/năm) và dự kiến sẽ giúp giảm bớt tình trạng quá tải tại nhà ga cũ với tổng vốn 10.990 tỷ đồng . Báo cáo nghiên cứu khả thi về việc xây dựng T3 đã được hoàn thành vào tháng 12/20, thiết kế kỹ thuật được hoàn thành vào tháng 3/21. Chính phủ đã chấp thuận cho Bộ Quốc phòng bàn giao 16,05 ha đất tại Phường 4 của Quận Tân Bình cho dự án. ACV dự kiến hoàn thành dự án T3 trong vòng 24 tháng giúp giải quyết tình trạng thiếu công suất tại TIA khi đã đạt mức 147% công suất thiết kế vào năm 2019 và có thể trở lại tình trạng thiếu công suất từ năm 2022.

ACV cũng đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi việc mở rộng Nhà ga số 2 của Cảng hàng không quốc tế Nội Bài từ 10 triệu lên 15 triệu khách/năm (nâng tổng công suất thiết kế của NIA từ 25 triệu khách/năm lên 30 triệu khách/năm) với tổng mức đầu tư là 4.983 tỷ đồng. ACV đã đệ trình báo cáo nghiên cứu lên Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vào tháng 10/21. Dự kiến, dự án sẽ được khởi công vào quý 4/22 và hoàn thành vào quý 3/24. Dự án sẽ giúp giải quyết tình trạng thiếu công suất tại NIA, vốn đã hoạt động ở mức 117% công suất thiết kế vào năm 2019 và dự kiến sẽ hoạt động với hiệu suất cao hơn vào năm 2022.

Siêu dự án Sân bay Quốc tế Long Thành đang trên đà hoàn thiện

Cảng hàng không quốc tế Long Thành (LTIA) chính thức được giao cho ACV làm chủ đầu tư vào tháng 11/20. Tổng vốn đầu tư của LTIA khoảng 15 tỷ USD với tổng công suất 100 triệu khách. Dự án bao gồm 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 có thể phục vụ 25 triệu khách với chi phí đầu tư 4,3 tỷ USD (99.000 tỷ đồng). ACV đã bắt đầu xây dựng giai đoạn 1 vào tháng 12/20 và dự kiến hoàn thành vào năm 2025. Tiến độ xây dựng hiện tại của dự án như sau:

Công tác đền bù, giải phóng mặt bằng để xây dựng LTIA đã hoàn thành 50% khối lượng công việc (1.200ha/2.500ha). Việc bồi thường bị chậm so với kế hoạch do đợt bùng phát Covid-19 lần thứ 4 và có khoảng 1.100 trường hợp chưa được bồi thường. Tuy nhiên, chính quyền đang hỗ trợ UBND tỉnh Đồng Nai nhanh chóng giải quyết và chúng tôi cho rằng việc giải phóng vẫn sẽ đúng tiến độ.

Rà phá bom mìn và xây dựng hàng rào bao quanh đã hoàn thành 65% tiến độ và dự kiến sẽ hoàn thành đúng thời hạn để quá trình san lấp mặt bằng thoát nước có thể bắt đầu từ tháng 11/21 và xây dựng kết cấu hạ tầng bắt đầu vào tháng 2/22.

Nếu giai đoạn 1 hoàn thành đúng thời hạn vào cuối năm 2025, LTIA sẽ là động lực tăng trưởng của ngành hàng không từ năm 2025 trở đi. LTIA được định vị để trở thành một trung tâm trung chuyển mới ở Đông Nam Á, cạnh tranh với các trung tâm khác trong khu vực như Sân bay Changi của Singapore, Sân bay Suvarnabhumi của Bangkok và Sân bay Quốc tế Hồng Kông. Sau khi giai đoạn 3 của LTIA hoàn thành, LTIA sẽ đảm nhiệm 80% lượng hành khách quốc tế và 20% lượng hành khách nội địa đi và đến TP.HCM, theo quy hoạch tổng thể của Cục Hàng không Việt Nam (CAAV), tầm nhìn đến năm 2050.

Chúng tôi nhận thấy cơ hội cho các nhà đầu tư tư nhân trong việc phát triển cơ sở hạ tầng sân bay

Trong tháng 8/21, Bộ GTVT đã trình phương án huy động các nguồn lực xã hội đầu tư cho hạ tầng hàng không. Nội dung thay đổi quan trọng nhất trong quy hoạch là việc phân cấp chấp thuận đầu tư tại các cảng hàng không cho các địa phương để chủ động quản lý xã hội hóa đầu tư, từ đó giảm áp lực vốn Nhà nước. Trong phương án, Bộ GTVT đề xuất phân cấp quản lý cảng hàng không thành 3 nhóm trên cơ sở tầm quan trọng của từng cảng hàng không:

Nhóm 1: Các cảng hàng không quốc tế quan trọng tầm quốc gia gồm Nội Bài, Đà Nẵng, Cam Ranh, Tân Sơn Nhất, Phú Quốc, Long Thành. Chính phủ thông qua Bộ GTVT và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tiếp tục sở hữu và giao ACV quản lý, khai thác và huy động các nguồn lực để đầu tư.

Nhóm 2: Các cảng hàng không sử dụng cho cả mục đích dân dụng và quân sự: Thọ Xuân, Chu Lai, Phù Cát, Tuy Hòa. Chính phủ thông qua Bộ GTVT, Bộ Quốc phòng và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tiếp tục sở hữu và giao ACV quản lý, khai thác và huy động các nguồn lực để đầu tư.

Nhóm 3: Với các sân bay còn lại, chính phủ có kế hoạch chuyển giao quyền sử dụng đất và quyền sở hữu cơ sở hạ tầng hàng không tại các sân bay này cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để chủ động quản lý các sân bay này, nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế và nguồn lực của địa phương để phát triển các sân bay này.

Theo kế hoạch, Bộ GTVT dự kiến tổng vốn đầu tư tư nhân giai đoạn 2021- 2030 tăng 5,1 lần lên 141.193 tỷ đồng so với giai đoạn 2010-2020, tỷ trọng vốn tư nhân trong tổng vốn đầu tư vào cơ cấu ngành hàng không cũng tăng lên 45,3% vào giai đoạn từ 2021-2030 từ mức 25,7% ở giai đoạn 2010-2020.

Theo quy hoạch tổng thể vận tải hàng không của chính phủ, đến năm 2030, Việt Nam sẽ có 28 sân bay bao gồm 15 sân bay nội địa và 13 sân bay quốc tế (từ 22 sân bay bao gồm 13 sân bay nội địa và 9 sân bay quốc tế vào năm 2021):

Bốn sân bay quốc tế mới đến năm 2030 bao gồm LTIA và 3 sân bay nội địa được nâng cấp (Thọ Xuân, Vinh, Chu Lai).

Năm sân bay nội địa mới sẽ được phát triển, trong đó bốn sân bay được đầu tư theo hình thức BOT là Phan Thiết, Quảng Trị, Sa Pa, Lai Châu, sân bay Nà Sản sẽ do ACV phát triển.

Vốn tư nhân đầu tư nâng cấp một số sân bay còn lại ước tính khoảng 76.500 tỷ đồng cho đến năm 2030.

Chúng tôi tin rằng những kế hoạch này sẽ mở ra cơ hội lớn cho các nhà đầu tư tư nhân tham gia sâu vào phát triển hạ tầng hàng không giai đoạn 2021-30:

Phát triển hạ tầng hàng không đảm bảo triển vọng tích cực trong dài hạn

Với hạ tầng sân bay được nâng cấp để tháo gỡ nút thắt về thiếu công suất và các sân bay mới được phát triển cho đến năm 2030, chính phủ dự kiến tổng lượng hành khách sẽ tăng 9,6%/ năm giai đoạn 2019-2030, trong đó lượng khách nội địa sẽ tăng 9,8%/năm trong khi lượng hành khách quốc tế sẽ tăng 9,2%/năm, đối với kịch bản khả quan. Chính phủ cũng dự phòng nhỏ cho cả rủi ro giảm và rủi ro tăng của CAGR tổng lượng hành khách giai đoạn 2019- 2030 với mức 0,7% điểm. Chúng tôi tin rằng đây là một mức tăng trưởng có thể đạt được vì bên cạnh việc nâng cao năng lực tại các sân bay của Việt Nam, nhu cầu giao thông hàng không của Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng rất lớn nhờ sự tăng trưởng mạnh mẽ của nhu cầu đi lại trong thời gian qua.

Các hãng hàng không: Ai sẽ là người giành được cơ hội?

Các hãng hàng không giá rẻ bị ảnh hưởng ít hơn các hãng hàng không truyền thống khi giá dầu tăng

Trước tình hình nhiên liệu máy bay ngày càng tăng, chúng tôi tin rằng các hãng hàng không giá rẻ sẽ ít bị ảnh hưởng hơn so với các hãng hàng không truyền thống. Mức tiêu thụ nhiên liệu của máy bay phụ thuộc chặt chẽ vào trọng lượng của nó. Máy bay đường dài thường là máy bay thân rộng, công suất lớn hơn, trọng lượng nặng hơn. Ngoài ra, các chuyến bay đường dài cũng cần nhiều nhiên liệu khiến máy bay nặng hơn. Ngược lại, máy bay đường ngắn thường là máy bay thân hẹp, trọng lượng nhẹ hơn nên tốn ít nhiên liệu cất cánh và duy trì độ cao hơn so với máy bay đường dài. Đội bay của VJC là tất cả các máy bay thân hẹp sẽ có mức tiêu thụ nhiên liệu/ASK (ghế luân chuyển) thấp hơn so với HVN với gần 30% đội bay là máy bay thân rộng. Với mức tăng giá nhiên liệu bay ước tính 10,0% CAGR trong năm 2022-2023, chúng tôi dự báo chi phí nhiên liệu/ASK của HVN sẽ tăng ở mức CAGR 5,0% trong khi chi phí nhiên liệu/ASK của VJC chỉ tăng ở mức CAGR 4,5% trong năm 2022-2023.

VJC và Bamboo Airways phục hồi mạnh mẽ hơn sau đại dịch

Thị phần của các hãng hàng không đã có sự thay đổi lớn so với năm 2017. HVN có thị phần giảm dần qua từng năm, từ 54,1% năm 2017 xuống 46,6% trong 10T21, trong khi VJC và Bamboo Airways đang dần chiếm thị phần. Tổng số chuyến bay của HVN trong 10T21 giảm 44,1% yoy trong khi VJC giảm 43,7% so với cùng kỳ và Bamboo giảm nhẹ 4,3% so với năm trước.

Chúng tôi nhận định rằng các hãng hàng không sẽ phải đối mặt với tình trạng tăng giá nhiên liệu máy bay và khó khăn tài chính khi dịch bệnh diễn ra. Triển vọng phục hồi và tăng trưởng của mỗi hãng hàng không sẽ phụ thuộc vào cách họ giải quyết các vấn đề như sau:

Với mô hình hàng không giá rẻ, VJC sẽ giảm giá vé và thu hút khách hàng, nhất là trong thời điểm người dân gặp khó khăn tài chính và ưa thích các chuyến bay giá rẻ. Ngoài ra, chúng tôi cho rằng VJC sẽ ít bị ảnh hưởng hơn từ việc tăng giá nhiên liệu máy bay so với các hãng hàng không khác. Bên cạnh nỗ lực cắt giảm chi phí, VJC còn chủ động thanh lý tài sản nhằm cải thiện dòng tiền, ứng phó với đại dịch. Nhờ những hành động này, kể từ đầu đại dịch Covid-19, tính thanh khoản luôn được đảm bảo mặc dù ngành hàng không bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Dòng tiền của VJC đủ để hoạt động trong giai đoạn đại dịch xảy ra với tỷ lệ D/E luôn duy trì lành mạnh 0,66-0,76, mức rất tốt để tăng tín dụng tài trợ cho việc mở rộng đội bay khi các đường bay trên thế giới mở trở lại. VJC có kế hoạch nhận 8/11/25 máy bay trong giai đoạn 2021-23, do đó, chúng tôi tin rằng VJC có thể nắm bắt được sự phục hồi của hàng không Việt Nam trong giai đoạn hậu đại dịch.

Bamboo Airways hoạt động theo mô hình truyền thống nhưng tập trung vào các điểm du lịch và sẽ được hưởng lợi từ các chính sách kích cầu du lịch của Chính phủ sau đại dịch. Bamboo Airways tiếp tục mở rộng đội bay bất chấp tình dịch bệnh hình phức tạp gần đây. Bamboo Airways đã nhận 3 máy bay từ tháng 1/21, tiến gần tới mục tiêu mở rộng quy mô đội bay lên ít nhất 40 máy bay vào 2021. Mới đây nhất, Bamboo Airways đã đưa vào khai thác đường bay thẳng kết nối Việt Nam - Hoa Kỳ, một đường bay tiềm năng và đầy tham vọng với hơn hai triệu người Việt Nam sinh sống tại Mỹ với nhu cầu đi lại ngày càng tăng và Mỹ cũng là quốc gia dẫn đầu về lượng khách đến Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam trong nhiều năm. Đường bay dự kiến khởi công vào đầu năm 2022 với tần suất 3 chuyến/tuần. Với kế hoạch mở rộng đội bay và khai trương nhiều đường bay mới, Bamboo Airways cũng sẽ có triển vọng phục hồi và tăng trưởng mạnh mẽ sau đại dịch.

Đối với HVN, vào ngày 21/7, hãng hàng không đã ký hợp đồng tín dụng 4.000 tỷ đồng lãi suất 0% để tái cấp vốn cho khoản nợ của họ, đồng thời phát hành tăng vốn thành công vào tháng 8/21 và huy động được 7.961 tỷ đồng để bổ sung vốn lưu động. Tuy nhiên, các hoạt động này chỉ giúp HVN cải thiện khả năng thanh toán ngắn hạn. Theo ước tính của chúng tôi, ngay cả khi phát hành thành công, tỷ lệ D/E Q3/21 của HVN vẫn duy trì ở mức cao trên 100x, điều này sẽ cản trở cho việc mở rộng đội bay khi dịch bệnh được kiểm soát. Không chỉ vậy, HVN dự kiến bán 11 máy bay do khó khăn về tài chính. Quy mô đội bay giảm sẽ làm giảm tiềm năng tăng trưởng của HVN khi ngành hàng không Việt Nam bước vào giai đoạn phục hồi sau đại dịch.

Nhà ga hàng hóa hàng không: tăng trưởng vững chắc bất chấp đại dịch

Hiện tại, hệ số lấp đầy hàng hóa hàng không đã tăng 19% trong khi lượng hàng hóa hàng không tăng 77% so với mức trước đại dịch do:

Về nguồn cung, do 50% lượng hàng hóa vận chuyển trong các khoang chứa của máy bay chở khách, thị trường hàng hóa hàng không đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt công suất nghiêm trọng.

Về nguồn cầu, nhu cầu vận tải hàng không phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch. Sự phục hồi mạnh mẽ ở Châu Á - Bắc Mỹ thể hiện nền kinh tế Trung Quốc và Hoa Kỳ đang hồi phục mạnh mẽ.

Giai đoạn sau đại dịch, chúng tôi kỳ vọng thị trường hàng hóa hàng không sẽ duy trì triển vọng mạnh mẽ như sau:

Với tốc độ tiêm chủng hiện nay, sẽ mất một năm để đạt được mức độ miễn dịch toàn cầu, dẫn đến sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu và sẽ giúp gia tăng các hoạt động thương mại toàn cầu bao gồm cả vận tải hàng không.

Khi đường bay quốc tế được mở lại, năng lực vận tải hàng không sẽ được tăng lên. Nhiều hãng hàng không cũng sẽ mở rộng sang vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không vì nhận thấy tiềm năng lớn của thị trường trong thời kỳ đại dịch. Những yếu tố này sẽ giúp giá cước vận tải hàng không trở nên hấp dẫn, dẫn đến sự gia tăng ổn định của lượng hàng hóa hàng không toàn cầu trong giai đoạn hậu đại dịch.

Giá cước vận tải đường biển tăng vọt trong thời gian gần đây khiến giá cước hàng không cạnh tranh hơn so với giá cước đường biển.

Lượng hàng hóa đường hàng không của Việt Nam tăng 6,5% svck trong 9T21 bất chấp sự bùng phát dịch bệnh Covid-19 trong Q3/21. Chúng tôi kỳ vọng tăng trưởng lượng hàng hóa hàng không Việt Nam trong Q4/21 sẽ cải thiện do (1) Việt Nam đang dần kiểm soát đại dịch và (2) nhu cầu nhập khẩu của các nền kinh tế Hoa Kỳ, Châu Âu, Trung Quốc sẽ tăng mạnh vào cuối năm. Vì vậy, chúng tôi kỳ vọng lượng hàng hóa hàng không của Việt Nam sẽ tăng 10% trong năm 2021. Giai đoạn 2022-30, lượng hàng hóa hàng không của Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng CAGR 9,7% theo Cục HKVN.

Trong 9T21, lượng hàng hóa hàng không của SCS tăng với tốc độ cao hơn 8,6% svck. SCS đang nắm bắt tăng trưởng lượng hàng hóa từ Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất (TIA) bằng cách mở rộng công suất nhà ga hiện tại từ 200.000 tấn/năm lên 350.000 tấn/năm trong khi đối thủ cạnh tranh duy nhất là Công ty Cổ phần Dịch vụ Hàng hóa Tân Sơn Nhất (TCS) không còn khả năng mở rộng. Chúng tôi tin rằng các nhà ga hàng hóa hàng không có khả năng mở rộng công suất như SCS sẽ được hưởng lợi từ mức tăng trưởng vững chắc này.

Ba rủi ro lớn có thể ảnh hưởng đến triển vọng ngành hàng không

Mặc dù hàng không Việt Nam có nhiều cơ hội phục hồi sau đại dịch, nhưng chúng tôi vẫn nhận thấy 3 rủi ro lớn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến triển vọng ngành hàng không:

Đợt bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 4 đã được Chính phủ từng bước kiểm soát. Tuy nhiên, rủi ro tiềm ẩn của một đợt bùng phát khác vẫn tồn tại, có thể dẫn đến lượng hành khách nội địa thấp hơn dự kiến và việc nối lại lưu lượng quốc tế chậm hơn dự kiến, tiềm ẩn rủi ro ngắn hạn cho ngành hàng không.

Hiện tại, giá dầu Brent đã tăng 67% lên khoảng 83 USD/thùng kể từ đầu năm 2021 do kinh tế toàn cầu phục hồi mạnh mẽ. Giá nhiên liệu cao hơn dự kiến dẫn đến chi phí khai thác của các hãng hàng không cao hơn, điều này có thể làm tăng giá vé và giảm nhu cầu đi máy bay.

Mới đây, Cục HKVN đã trình dự thảo phương án áp giá sàn vé máy bay nội địa từ tháng 11/21 đến tháng 10/22. Theo chúng tôi, nếu dự thảo được thông qua, việc áp giá sàn đối với vé máy bay nội địa sẽ triệt tiêu vé rẻ và giảm sức cạnh tranh của mô hình hãng hàng không giá rẻ, trong đó có VJC. Điều này cũng có thể cản trở kế hoạch kích cầu du lịch và hàng không của Chính phủ trong giai đoạn tới.