Ngân sách giảm thu 25.000 tỷ đồng nếu kéo dài giảm 2% VAT

Việc tiếp tục cho một số mặt hàng hưởng thuế suất VAT 8% thay vì 10% tới giữa năm sau khiến ngân sách giảm 25.000 tỷ đồng, theo Chính phủ.

Chiều 20/11, Quốc hội sẽ thảo luận việc xem xét kéo dài thời gian giảm 2% thuế VAT tới tháng 6/2024, sau khi Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền Chính phủ đọc tờ trình. Theo dự thảo nghị quyết Chính phủ trình, mức thuế này sẽ không áp dụng với các lĩnh vực, dịch vụ như viễn thông, ngân hàng, bất động sản, chứng khoán..., và các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Chính phủ tính toán, nới thời hạn giảm 2% thuế VAT tới giữa năm 2024 sẽ khiến ngân sách giảm thu khoảng 4.175 tỷ đồng mỗi tháng. Như vậy, ngân sách giảm tương ứng 25.000 tỷ đồng (khoảng 1 tỷ USD) khi áp dụng trong 6 tháng.

Tuy nhiên, thuế VAT có đặc điểm quan trọng là gánh nặng thuế được chia sẻ giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, nên khi giảm, cả hai đối tượng này sẽ cùng được hưởng lợi. Cụ thể, người dân sẽ hưởng lợi trực tiếp do góp phần hạ giá bán, từ đó giảm trực tiếp chi phí trong chi tiêu. Với doanh nghiệp, việc kéo dài thời gian giảm 2% thuế VAT cũng giúp họ bớt chi phí sản xuất, giá thành và tăng cạnh tranh, doanh số bán hàng.

Thẩm tra tờ trình, Ủy ban Tài chính ngân sách cho biết, đa số ý kiến đồng tình kéo dài thực hiện chính sách này để nền kinh tế phục hồi nhanh hơn trong bối cảnh khó khăn.

Tuy nhiên, một số ý kiến không nhất trí vì cho rằng đây chỉ là biện pháp tình thế. Bằng chứng là giảm thuế VAT những tháng cuối 2023 không thể hiện tác động lớn đến kích cầu tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế như nhận định của Chính phủ. Theo số liệu của cơ quan thống kê, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng quý III chỉ tăng 7,3%, thấp hơn mức tăng các quý trước.

Ngoài ra, cũng có ý kiến nhận xét đánh giá tác động giảm thu khoảng 25.000 tỷ đồng ngân sách chưa dự báo được mức độ, lĩnh vực ngành hàng sẽ chuyển biến tích cực khi tiếp tục giảm thuế này.

Số khác thì muốn giảm thuế VAT về 8% với tất cả hàng hóa, dịch vụ đang chịu thuế suất 10%.

Theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề nghị sau ngày 30/6/2024 - thời điểm chính sách giảm thuế hết hiệu lực, giữa hai kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc giảm thuế VAT tiếp hay không trên cơ sở đề xuất của Chính phủ. Việc này, theo giải trình của Chính phủ, để đảm bảo linh hoạt trong điều hành chính sách tài khóa. Nhưng khi thẩm tra Ủy ban Tài chính ngân sách không đồng ý, bởi theo Hiến pháp 2013, Quốc hội là cơ quan quy định, sửa đổi hoặc bỏ các loại thuế. Vì thế, việc quyết định chính sách giảm thuế VAT thuộc thẩm quyền của Quốc hội, theo cơ quan thẩm tra.

Như vậy, trường hợp đến giữa năm 2024, Chính phủ thấy rõ nhu cầu cần tiếp tục giảm thuế VAT cho nửa cuối năm, sẽ thực hiện theo quy trình thủ tục văn bản pháp luật, trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 7.

Ủy ban Tài chính ngân sách cũng nhận xét, việc chính sách ban hành 6 tháng một lần thể hiện sự thiếu ổn định, thiếu tính dự báo. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ có giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng chính sách, hoàn thiện pháp luật.