Ngàn hecta đất dự án bỏ hoang tại Mê Linh, Bình Chánh: Chỉ còn nỗi khổ dân cày

Trong số hàng ngàn ha đất dự án bỏ hoang ở Hà Nội nhiều năm qua, chỉ riêng huyện Mê Linh đã có gần 2.000 ha, trong khi người dân thiếu đất sinh nhai, đất sản xuất. Tình trạng tương tự cũng đang diễn ra tại huyện Bình Chánh, TP. HCM...

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục yêu cầu UBND TP. Hà Nội kiểm tra và chỉ đạo làm rõ việc gần 2.000 ha đất dự án đô thị bị bỏ hoang gây lãng phí nghiêm trọng tại huyện Mê Linh. Đây là lần thứ 2 trong vòng 1 tháng Thủ tướng yêu cầu Hà Nội kiểm tra.

Vướng gì?

Theo thống kê của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, trên địa bàn huyện Mê Linh hiện có gần 60 dự án xây dựng khu đô thị (KĐT), nhà ở với tổng diện tích hơn 2.000 ha. Hầu hết các dự án đều được phê duyệt ngay trước thời điểm Mê Linh được hợp nhất về Hà Nội (01/08/2008).

Tuy nhiên, cơn sốt đất này kéo dài không lâu thì thị trường bất động sản đóng băng, giá đất tại Mê Linh tụt dốc, nhiều dự án rơi vào trạng thái mất thanh khoản.

Ông Bùi Xuân Quang, Phó Chủ tịch UBND huyện Mê Linh cho biết, hiện trên địa bàn có 47 dự án KĐT và dự án phát triển nhà ở với tổng diện tích đất khoảng 1.800 ha trong đó, xã Tiền Phong là nơi tập trung nhiều dự án nhất với gần 20 dự án. Một số dự án có thể kể đến như: khu nhà nghỉ và biệt thự Nam Sơn của Công ty CP Vinh Sơn trên 60 ha; khu biệt thự sinh thái Phúc Việt của Công ty CP Đầu tư Xây dựng và Thương mại Phúc Việt 24,3 ha; khu chung cư cao tầng và nhà ở cho công nhân KCN của Công ty CP Đầu tư Xây dựng số 18 quy mô gần 16 ha; KĐT Minh Giang Đầm Và (2 giai đoạn) của Công ty TNHH Minh Giang gần 22 ha; dự án Làng hoa Tiền Phong của Công ty TNHH Tiền Phong trên 40 ha; làng Quốc tế Tiền Phong gần 30 ha...

Trong khi đó, tại TP. HCM, cụ thể là huyện Bình Chánh, bất chấp nạn nhà xây trái phép, hàng trăm hecta đất lại đang bỏ không bởi quy hoạch treo. Đây cũng chính là một trong các nguyên nhân dẫn đến vấn nạn phân lô đất nông nghiệp, xây dựng nhà ở không phép kéo dài chưa có điểm dừng tại huyện vùng ven này.

Tại xã Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B, trái ngược với cảnh đầu nậu ngang nhiên phân lô đất nông nghiệp trái phép và xây nhà lụi như chốn không người là tình trạng người dân địa phương gặp rất nhiều khó khăn khi xây dựng nhà ở do bị vướng quy hoạch. Hàng trăm hecta đất bỏ hoang trong khi người dân có đất nhưng không có nhà để ở.

Ông Huỳnh Văn Y, đường Kinh Trung Ương, ấp 5, xã Vĩnh Lộc B cho biết, lý do gia định ông này bị đình chỉ xây dựng là do căn nhà nằm trong quy hoạch đã có quyết định thu hồi đất nên chỉ được sửa chữa theo hiện trạng, không được xây dựng mới. Tuy nhiên, do căn nhà của ông được xây dựng từ năm 1985, lại bị ngập nước mỗi khi mưa xuống khiến tường, móng đã mục.

“Nếu sửa chữa theo kiểu nâng nền, nâng mái thì toàn bộ kết cấu căn nhà sẽ bị ảnh hưởng, có thể sụp đổ. Do đó tôi buộc phải tháo dỡ toàn bộ căn nhà và xây lại trên nền nhà cũ” - ông Y nói.

Người đàn ông 62 tuổi cho biết căn nhà của ông được xây dựng trên đất ở, chỉ xây lại trên nền nhà cũ. Ông muốn làm thêm gác để 11 người trong gia đình được ở thoái mái hơn, không hề xây lấn ra khỏi ranh nền nhà cũ. Tuy nhiên, đó cũng chính là lý do khiến căn nhà của ông bị lực lượng chức năng yêu cầu tạm đình chỉ xây dựng.

Không những vậy, việc sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi của người dân cũng gặp rất nhiều khó khăn. Bà Hồ Thị Cẩm Tú đang nuôi khoảng 10 con bò nhưng phải nuôi trong khuôn viên căn nhà chật chội nằm ngay mặt tiền đường Kinh Trung Ương.

Việc nuôi bò của bà Tú gây mùi hôi khó chịu, ảnh hưởng đến người dân xung quanh. Bà Tú đã bỏ móng để xây chuồng bò trên phần đất rộng gần 5.000 m2 của mình nhưng cũng bị cấm. Hàng xóm nhiều lần phản ứng dữ dội việc nuôi bò gây hôi thối nhưng bà Tú cũng đành lực bất tòng tâm.

Theo ghi nhận của phóng viên, ông Y, bà Tú chỉ là những trường hợp điển hình cho hàng trăm hộ dân sống khổ sở trong khu quy hoạch hồ sinh thái Vĩnh Lộc hơn 20 năm nay. Họ bị hạn chế gần như mọi quyền lợi về nhà, đất.

Lấy đất rồi bỏ hoang

Theo tìm hiểu, các dự án chậm tiến độ tại huyện Mê Linh, phần lớn đã huy động vốn từ khi chưa GPMB. Có nhiều dự án đã bán, thu tiền 100% giá trị lô đất. Ở nhiều khu vực đã đền bù hoặc chưa đền bù cho người dân đều bỏ hoang, cỏ mọc um tùm nhiều năm qua.

Những dự án này được chính quyền lấy đất nông nghiệp của dân từ cách đây hơn 10 năm rồi bỏ hoang, dân không có đất canh tác khiến họ gặp khó khăn.

Ông Nguyễn Huy Chiến - một người dân ở thôn Ấp Hạ, xã Mê Linh, huyện Mê Linh - cho biết: "Hơn 10 năm trước, 3 sào đất trồng hoa, cây công nghiệp của gia đình tôi nằm trong diện thu hồi đất của dự án Cienco5; KĐT AIC. Dự án Cienco5 không thấy động đậy gì còn dự án của AIC thì cũng kê khai đầy đủ nhưng không thấy chủ đầu tư đền bù cho dân".

Bà Nguyễn Thị Loan, vợ của ông Chiến, bức xúc: "Đất thì có kế hoạch lấy rồi, tiền thì doanh nghiệp không giải ngân, ruộng thì bỏ hoang hoặc làm tạm bợ. Sống trong cảnh chực chờ rất mệt. Doanh nghiệp không làm thì chính quyền phải thu hồi lại để cho dân được nhờ".

Tương tự, theo UBND huyện Bình Chánh, dự án khu sinh thái văn hóa hồ Vĩnh Lộc được UBND thành phố phê duyệt vào năm 1996 với quy mô khoảng 340 ha. Dự án này nằm trên phạm vi ba xã Phạm Văn Hai, Vĩnh Lộc A và Vĩnh Lộc B.

Năm 1999, Thủ tướng đã có quyết định giao đất cho Công ty Đầu tư xây dựng Bình Chánh để đầu tư xây dựng dự án. Từ đó đến năm 2011, chủ đầu tư chỉ bồi thường chưa tới chục hộ dân, rồi giậm chân tại chỗ.

Đến tháng 01/2011, UBND TP có quyết định ngưng thực hiện dự án trên. Tuy nhiên, dù đã hủy quyết định giao đất nhưng quy hoạch vẫn còn khiến cho quyền lợi về nhà, đất hợp pháp của người dân vẫn không được cải thiện.

Một dự án treo kỷ lục khác tại huyện Bình Chánh là khu đô thị Sing-Việt tại xã Lê Minh Xuân với quy mô 332 ha. Dự án này được thành phố chấp thuận đầu tư vào năm 1997. Tính đến nay, dù đã qua sáu lần gia hạn (22 năm) nhưng chủ đầu tư vẫn chưa bồi thường xong. Hiện vẫn còn hơn 40 trong tổng số gần 700 hộ dân bị ảnh hưởng chưa đồng ý với giá bồi thường.

Bên cạnh quy hoạch hai dự án trên, khu E thuộc KĐT mới Nam thành phố rộng 125 ha cũng không ngoại lệ.

Chỉ tính riêng việc quy hoạch ba dự án nêu trên đã có tổng quy mô lên đến hơn 700 ha, lớn hơn diện tích của các xã như Quy Đức, An Phú Tây thuộc huyện Bình Chánh.

Kiến nghị điều chỉnh quy hoạch, thu hồi dự án treo

Lý giải nguyên nhân dẫn đến các dự án bị bỏ hoang, nhiều chủ đầu tư cho rằng, do việc điều chỉnh lại quy hoạch từ khi chuyển từ Vĩnh Phúc về Hà Nội, khó GPMB nên không thể triển khai tiếp.

Lãnh đạo huyện Mê Linh cho biết, huyện đã yêu cầu từng doanh nghiệp, chủ đầu tư làm báo cáo về 5 vấn đề: Quy hoạch, đất đai, GPMB, thủ tục đầu tư, tiến độ dự án. Căn cứ vào lộ trình tiến độ, huyện sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan đôn đốc các thủ tục, tháo gỡ vướng mắc giúp các chủ đầu tư.

Nếu đúng thời hạn đã báo cáo, chủ đầu tư không thực hiện được, huyện sẽ đề nghị thành phố xử lý theo quy định của Luật Đất đai. Huyện đang tìm mọi biện pháp để khởi động các dự án này nhưng việc liên lạc với các chủ đầu tư rất khó khăn.

Tương tự, UBND huyện Bình Chánh cũng cho biết, không chỉ riêng các khu quy hoạch nói trên mà tại huyện này còn có gần 2.000 ha quy hoạch các khu B, C, D (KĐT Nam thành phố), đa phần các dự án đều chậm triển khai dẫn đến tình trạng các đầu nậu lợi dụng nhận chuyển nhượng và phân lô trái phép. Cùng với đó, hơn 140 dự án treo trên địa bàn cũng đang ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Huyện Bình Chánh kiến nghị thành phố chấp thuận chủ trương cho phép chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở, cấp phép xây dựng nhà ở đối với người dân có nhà, đất hợp pháp tại các khu vực quy hoạch chức năng đất hỗn hợp và dân cư xây mới trong thời gian chưa có dự án đầu tư xây dựng. Đồng thời, x xét chấp thuận chủ trương cho rà soát hiện trạng, đánh giá mức độ tác động, ảnh hưởng đến đời sống người dân để điều chỉnh quy hoạch, đặc biệt là đối với đất hỗn hợp và dân cư xây mới.

Bình Chánh cũng kiến nghị TP sớm x xét thu hồi dự án chậm triển khai hoặc không thực hiện đúng cam kết hoặc chủ đầu tư không đủ năng lực. “Đề xuất tổ chức đấu thầu, giao lại dự án cho nhà đầu tư có năng lực thực sự để đẩy nhanh tiến độ dự án.

Đồng thời có chương trình xúc tiến kêu gọi đầu tư các dự án nhà ở theo quy hoạch được duyệt. Nhất là dự án Nhà ở xã hội, cho người thu nhập thấp tại các địa bàn có tốc độ đô thị hóa cao như Vĩnh Lộc A, B, Bình Hưng, Tân Kiên”, huyện Bình Chánh đề xuấ